Pari Ibrahim richtte als rechtenstudent vanuit haar slaapkamer de Free Yezidi Foundation op. In zes jaar tijd groeide het uit tot een internationale organisatie die strijdt voor gerechtigheid, educatie, traumaverwerking en gendergelijkheid voor Yezidi’s in Irak. Redacteur Thijs Broekkamp spreekt haar voor het eerste deel van zijn serie over inspirerende mensen die strijden tegen onrecht.
Op drie augustus 2014 krijgt de toen 25-jarige rechtenstudent Pari Ibrahim een telefoontje van familieleden uit Irak. “We moeten halsoverkop vluchten voor IS,” hoort ze. “Op die ochtend stortte mijn hele wereld in. Het was een nachtmerrie. Je geest kan het niet bevatten,” vertelt Pari. We hadden net met veel familie een feestje voor mijn neefje gehad, alles was zoals normaal. Dit kwam als een shock.”
Pari is van origine Yezidi, een ethno-religieuze minderheid in Irak. Op haar derde vluchtten haar ouders met haar naar Nederland, vanwege het regime van Saddam Hoessein. Op drie augustus 2014 viel de terreurgroep IS de provincie Sinjar binnen, waar de meeste Yezidi’s wonen. Veel mannen werden vermoord, vrouwen en meisjes gekidnapt en tot (seks)slaaf gemaakt. Honderdduizenden Yezidi’s vluchtten naar Iraaks-Koerdistan. De aanval van IS markeert de 74e genocide op het Yezidivolk. Pari verloor er 38 familieleden aan.
Hulp vanuit een slaapkamer
Het verbaasde Pari dat er niks op het nieuws verscheen over wat er gebeurde. ‘’Vrijwel niemand had ooit van de Yezidi’s gehoord,” vertelt ze. Daarom besloot ze zelf in actie te komen. Ze schreef ‘Free the Yezidi’s’ op een kartonnen bord en ging er mee de straat op. Ze zocht contact met nieuwsmedia en en Tweede Kamerleden. Samen met andere activisten lukte het uiteindelijk om de situatie in de media onder de aandacht te brengen.
Kort daarna legde ze haar studie neer en richtte ze vanuit haar slaapkamer de Free Yezidi Foundation op. “Ik had door mijn studie rechten wel enig idee van het opzetten van bedrijven en stichtingen, maar ik was nog maar een student. Dat was in het begin wel moeilijk.” Met de eerste donaties kon ze naar het buitenland reizen om met NGO’s, politici en bedrijven over de situatie te praten. Zodra er grotere bedragen binnenkwamen lukte het om grotere projecten uit te voeren, zoals een school openen in het vluchtelingenkamp in Noord-Irak.
Zes jaar later is de stichting een grote internationale organisatie. De Free Yezidi Foundation verleent psychologische hulp, strijdt voor gendergelijkheid en vraagt internationaal aandacht voor de situatie van Yezidi’s en het berechten van IS daders. Pari sprak onder andere voor de VN-Veiligheidsraad en het Britse Hogerhuis en blijft zich onvermoeibaar wereldwijd inzetten. Toen ze de straat op ging met een bordje, had ze nooit durven dromen dat de stichting zo groot zou worden.
Zonder steun van de internationale gemeenschap wordt het lastig om echt weer een leven op te bouwen
Barrières doorbreken
Pari is vooral trots op het traumaprogramma. Hierbij worden Yezidi vrouwen opgeleid om met mensen uit de gemeenschap over psychologische problemen te spreken. “Er is een groot tekort aan psychologische hulp in Irak,” legt ze uit, “en het is hard nodig.” In Irak rust een enorm stigma op geestelijke gezondheid en psychologische hulp. “Mensen worden voor gek verklaard als ze een psycholoog zien of zeggen dat ze mentale problemen hebben. Het was daarom een enorme overwinning om deze barrière te doorbreken.”
“Ook proberen we de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in onze gemeenschap aan te pakken,’’ vertelt Pari. Bijvoorbeeld door een vrouwencentrum op te zetten in het Yezidi vluchtelingenkamp. Veel Yezidivrouwen verloren hun man, waardoor zij zelf voor een inkomen moeten zorgen. Bij het vrouwencentrum krijgen ze een opleiding en leren ze vaardigheden die hun kansen op de banenmarkt verhogen, zoals Engels en IT.
Steeds vaker worden afgestudeerden aangenomen door bedrijven. De vrouwen die een training volgen bij het vrouwencentrum hebben meer zelfvertrouwen om op banen te solliciteren. “Zo willen we ze helpen een nieuw leven op te starten.” De traditionele rolverdeling in de gemeenschap, waarbij de vrouwen in het huishouden of op het land werken, is hierdoor aan het veranderen.
Veel vrouwen gaan na hun opleiding ook zelf bij het vrouwencentrum werken. Eén van hen is Amira, die nu lesgeeft aan kinderen bij de stichting. “Toen ik afstudeerde heb ik gesolliciteerd op de vacature als lerares. Wat ons is overkomen, is geen reden om maar thuis te zitten en niks te ondernemen.”
Veel bereiken met weinig
De grootschalige steun waar de Yezidi’s op hopen, blijft voorlopig nog uit. Zes jaar na de aanval van IS wonen de meesten nog steeds in vluchtelingenkampen, zonder zicht op terugkeren. “Zonder steun van de internationale gemeenschap wordt het lastig om echt weer een leven op te bouwen,” zegt Amira. Vóór de genocide had ze dromen voor de toekomst. Maar zo lang ze niet terug naar huis kunnen, zijn deze onzeker.
De Free Yezidi Foundation probeert hoop te bieden. “Ook met weinig kun je veel bereiken,” zegt Pari. “Het maakt niet uit wat de mensen om je heen zeggen of welke afkomst je hebt. Ik ben ooit begonnen met 350 euro.” Voorlopig heeft ze het dan ook nog te druk met de stichting om met andere zaken voor haarzelf bezig te zijn. “Maar ik hoop dat ik op een dag kinderen heb, en dat zij sterke feministen zullen worden.”
Lees hier het stuk dat redacteur Fiorella Opromolla in 2017 schreef over Parween, die als Yezidi vrouw gevangen werd gehouden door IS.
Met medewerking van Sezen Moeliker.