Ruim twee weken lang kwamen regeringsleiders uit de hele wereld samen in Glasgow tijdens de 26e Klimaattop. Klimaatactiviste Zoë de Jonge was er ook bij namens De Jonge Klimaatbeweging. Hoe was het om met Mark Rutte om de tafel te gaan?
Bepakt met een grote rugzak en gemengde gevoelens stapte Zoë de Jonge aan boord van de speciale klimaattrein naar Glasgow. “Veel vrienden zeiden tegen me: ‘Dit is supervet, je gaat eindelijk naar een klimaattop.’ In dat sentiment ga je snel op. Je denkt: cool, ik ga iets leuks doen. Maar het is niet leuk, het onderwerp is verschrikkelijk. Klimaatverandering is een crisis die nu al mensenlevens kost.”
In Glasgow ging vorige week de 26ste editie van COP van start, de grootste internationale conferentie op het gebied van klimaatverandering. Zoë de Jonge (25) is voorzitter van het We Are Tomorrow Global Partnership bij De Jonge Klimaatbeweging. “Een veel te lange titel,” zegt ze zelf. De organisatie wil jongeren uit de hele wereld, van Bangladesh en Oeganda tot Chili, met elkaar verbinden om zo elkaars stem te vergroten.
De avond voor het interview is Zoë teruggekomen uit Glasgow. “Eindelijk weer tien uur slaap gekregen,” zegt ze als ze het café binnenloopt. In voorbereiding voor de klimaattop werkte ze meer dan zeventig uur per week, de ene helft bij bijbaantjes, de andere helft onbetaald voor De Jonge Klimaatbeweging. “Ik was eigenlijk al overwerkt toen ik de trein instapte.”
Hoe is het om als jonge activiste mee te draaien op zo’n klimaattop?
“Al snel wist ik dat we geen invloed zouden hebben op de onderhandelingen en de uitkomst. Daardoor vraag je jezelf continu af of het zin heeft dat je er bent en hoe je impact kan maken naast dat het feit dat het een ‘coole ervaring’ is. Het beste wat ik in Glasgow kon doen was onze sociale media impact vergroten, ons netwerk binnen jongerenorganisaties uitbreiden en zo veel mogelijk partners met beleidsmakers in contact brengen.”
‘De pijn kwam opnieuw binnen: hoe kan het dat mensen hier niets aan willen doen?’
“Ik merkte dat je snel vast komt te zitten in een sfeertje van mensen ontmoeten en samen koffiedrinken. Zo vergeet iedereen gemakkelijk dat het letterlijk gaat om mensenlevens. Op mijn derde dag in Glasgow heb ik ’s ochtends de speeches teruggeluisterd van Mia Mottley, de minister-president van Barbados, en van David Attenborough. Die kwamen zo hard aan dat ik zat te janken in bed. Toen kwam de pijn opnieuw binnen: hoe kan het dat mensen hier niets aan willen doen? Frustrerend, maar ook belangrijk om te voelen, anders ga je er gevoelsmatig te ver vanaf staan.”
Jullie zijn ook gaan dineren met demissionair minister-president Mark Rutte, hoe was dat?
“Vooraf was er veel discussie of we dit moesten doen. Aan de ene kant wilden we hem geen podium geven dat hij kon gebruiken om te laten zien dat hij zogenaamd goed bezig was voor jongeren en het klimaat. Maar het is ook belangrijk om een open gesprek aan te gaan. Het geeft jongeren uit onze partnerlanden ook een betere onderhandelingspositie. Zij kunnen tegen hun beleidsmakers zeggen: ‘Wij hebben met de Nederlandse minister-president gedineerd, luister ook even naar ons.’ Dan kunnen wij het niet maken om deze kans af te slaan omdat wij het oneens zijn met zijn beleid.”
Hoe verliep het gesprek?
“Onze jonge partners uit Nigeria, Oeganda, Chili, Egypte en Zuid-Afrika deelden verhalen over de situatie in hun thuislanden en hoe klimaatsverandering daar nu al levens verwoest. In Europa roept iedereen: klimaatverandering staat op de stoep, maar bij hen is het al midden in hun huiskamers.”
“Rutte is een goede luisteraar en knikte driftig mee, maar een dag later weigerde Nederland in eerste instantie om het akkoord te ondertekenen om internationaal niet meer in fossiele brandstoffen te investeren. Ik voelde me een beetje naïef: natuurlijk dacht ik niet dat een avondje met ons alles zou veranderen, maar zulk nieuws is nog onbegrijpelijker als je weet welke heftige verhalen er met hem zijn gedeeld.”
Hoe kijk je erop terug?
“Heel gemixt. Alle berichtjes van mensen die vroegen hoe het was heb ik genegeerd, omdat ik het antwoord niet wist. De week was chaotisch, frustrerend en supervet tegelijkertijd. Het is een rare mix van met jezelf bezig zijn – ik zit naast Mark Rutte! – en het grotere geheel, wetende dat er nooit genoeg gebeurt.”
‘Je móet de hoop houden om resultaten te halen’
Er was veel kritiek op de COP26, omdat er niet genoeg zou gebeuren. Ben jij wel hoopvol?
“Veel mensen gingen de klimaattop in met het gevoel dat het ging mislukken voordat het was begonnen. Je mag het best denken, vind ik, maar je moet het niet zeggen. Als je dat doet, haal je namelijk de urgentie weg en dan voelen beleidsmakers en onderhandelaars geen druk om hun best te doen. Je móet de hoop houden om resultaten te halen.”
De eerste ochtend dat Zoë wakker werd na haar reis, maakte de Nederlandse regering bekend tóch te stoppen met investeringen in fossiele brandstofprojecten in het buitenland. “Ik weet niet zeker of het door ons komt, maar het is duidelijk dat druk uitoefenen werkt.” Haar koffer gaat ze na het interview uitpakken. “Maar mijn hoofd is nog in Glasgow.”
Met medewerking van Marijne Beijen.
