Afgelopen juni kreeg kunstinstelling The Grey Space in the Middle in Den Haag te horen dat hun subsidieaanvraag voor de komende vierjarige beleidsperiode is afgewezen. Dit zet hen in een financieel lastig parket: hoe kunnen zij hun hoofd boven water houden? Om zichzelf in de kijker te spelen voor de gemeenteraadsdebatten, is The Grey Space een petitie gestart. Deze petitie hebben ze samen met brieven van collega-instellingen aan de wethouder van cultuur gegeven. Zo hopen ze te laten zien dat de The Grey Space een plek van belang is in Den Haag.
Het concretiseren van een plek
Nu hun aanvraag voor de vierjarige ondersteuning is afgewezen, is het alternatief een tweejarige aanvraag. Die hebben ze niet zomaar ingediend. Marijke Cobbenhagen, oprichter van The Grey Space, geeft aan dat alle feedback uit de eerdere beoordeling is meegenomen. “Het is dezelfde adviescommissie die dit gaat lezen, dus ook om te laten zien dat we heel erg aan de slag zijn gegaan met de beoordeling. We hebben het wel geprobeerd echt veel concreter te maken.”
Cobbenhagen denkt namelijk dat de adviescommissie een verkeerde indruk van hen had gekregen met de eerste subsidieaanvraag. “Maar hoe leg je uit wat het belang is van zo’n plek waar alles kan gebeuren? Ik kan wel hardop uitspreken dat het mij te doen is om een plek te hebben waar je mensen stimuleert om met nieuwsgierigheid te kijken naar elkaar en naar de wereld om hen heen.” Hiervoor onderhoudt The Grey Space een gastprogrammering, organiseert kleinschalige diners en biedt residenties aan makers aan. Daarnaast zijn ze ook een festivalhub voor verschillende grote festivals in Den Haag, zoals Rewire, Grauzone en Sniester.
‘Hoe leg je uit wat het belang is van zo’n plek waar alles kan gebeuren?’
In de toekomst zou een eerder idee van Cobbenhagen nog uitkomst kunnen bieden voor hun financiële situatie: het verbinden van technologiepartners aan residenties. Zo zou een commercieel bedrijf dat met een nieuwe technologie of software komt een samenwerking kunnen aangaan met een kunstenaar en zo hun residentie bekostigen. Maar pas als een plek heeft bewezen dat die ertoe doet, is het voor het bedrijfsleven interessant om in zo’n project te stappen. “Nu is het moment aangebroken om te kijken of we op een bepaalde manier dat bedrijfsleven toch kunnen gaan betrekken.”
Ondanks dit idee voor een samenwerking met een deels commerciële insteek, is het runnen van een culturele instelling als commerciële instelling toch ontzettend moeilijk, volgens Cobbenhagen. Los van zulke initiatieven is subsidie simpelweg broodnodig. Echter, dit is natuurlijk het geval voor meerdere culturele instellingen, en dus moeten er keuzes worden gemaakt.
Hoe werkt een subsidieaanvraag?
Gemeenteraadslid Leonie Gerritsen (Partij voor de Dieren) kan na zes jaar ervaring als woordvoerder cultuur uitleggen hoe het proces van een subsidieaanvraag in elkaar steekt. In het beleidskader wordt vastgelegd waar de gemeente Den Haag de komende vier jaar geld aan uitgeeft. Vervolgens toetst een externe adviescommissie aan de hand van beoordelingscriteria vanuit de gemeente welke culturele instellingen in aanmerking komen voor subsidies.
‘De manier van beoordelen is ondoorzichtig. Er staan aantoonbaar fouten in’
Gerritsen vertelt dat de keuze voor dit uitgebreide beoordelingssysteem voortkomt uit een ingewikkeld proces van vier jaar geleden. Zonder strakke beoordeling voelde de verdeling van subsidies als nattevingerwerk, met rechtszaken tot gevolg. “Het is ontworpen om de gemeenteraad buitenspel te zetten,” vertelt oppositielid Coen Bom (Hart voor Den Haag). “De hele manier van beoordelen is best ondoorzichtig. En er staan aantoonbaar fouten in.”
Gerritsen legt uit dat door een fout in de opzet culturele instellingen niet meer op het criterium Diversiteit en Inclusie werden beoordeeld als ze niet voldoende hadden gescoord op de punten Artistieke Waarde en Bedrijfsvoering. Jammer, want zo telt de waarde van Diversiteit en Inclusie dus niet meer fundamenteel mee in de beoordeling. “Zo’n woordje kan echt heel veel verschil maken,” aldus Gerritsen.
Een financieel lastig parket
Landelijk komen alle uitslagen van subsidieaanvragen ongeveer gelijktijdig. “Dan gaat zo’n heel cultureel veld in shock,” vertelt Cobbenhagen. “Of het moet zich in ieder geval helemaal resetten. Je ziet gewoon dat het onder grote druk staat.” Zeker nu subsidiefondsen de Fair Practice Code hebben opgesteld, waarin staat dat medewerkers recht hebben op een eerlijke verloning. Gerritsen legt uit dat deze code komt vanuit een landelijke samenwerking van culturele instellingen en vakbonden. Eerder was er geen sprake van een streng minimumloon. Maar als je iedereen meer moet gaan betalen, is er natuurlijk ook meer geld nodig.
Als onderdeel van de oppositie spreekt Bom uit dat zij dit tekort al aan hadden zien komen. Van de vier grote steden heeft Den Haag namelijk het laagste cultuurbudget. Doordat de subsidieaanvragen het budget overvragen, komen instanties die wél een positief advies hebben gekregen onder de zaaglijn terecht. Toch kon er nog geld worden vrijgemaakt. Gerritsen had twee moties bij de wethouder van cultuur ingediend waarin ze vraagt om een oplossing voor de grote tekorten: die is ondertussen aangenomen. Een overschot van enkele miljoenen uit de begroting van 2023 bood spelingsruimte. Er is nu dus meer geld gevonden voor het potje van tweejarige subsidies, zodat de ruim twintig kunst- en cultuurinstellingen die geen vierjarige subsidie zullen ontvangen, toch nog kunnen dingen naar een subsidie van twee jaar.
Gerritsen is in ieder geval positief over de sfeer tussen culturele instellingen onderling. In haar jaren als woordvoerder cultuur merkte ze dat er veel draagvlak is voor elkaar. “Mensen willen echt niet alleen maar hun eigen instelling redden. Ze willen wat goed is voor de stad, en ze willen elkaar daar ook echt in steunen.”
Dat geldt zeker ook voor The Grey Space. Als die wegvalt, kunnen Rewire, Grauzone en Sniester er immers ook niet meer terecht. The Grey Space krijgt de uitslag voor hun nieuwe subsidieaanvraag 22 oktober te horen.
Eindredactie door: Rens van der Beek
