Het is deze week Pride Week. Hoewel de liefde volop gevierd wordt, zijn ook veranderingen aan de jaarlijkse Pride hard nodig, vindt een meerderheid van de LHBTI-gemeenschap. Redacteur Jarne van der Poel sprak erover met drie mensen die zich op verschillende manieren inzetten voor de queer community.

Amsterdam kleurt deze week in alle kleuren van de regenboog voor de eerste Pride Week sinds corona. Dit evenement vraagt aandacht voor de emancipatie van personen die niet hetero of niet cisgender (mensen van wie het geboortegeslacht overeenkomt met de ervaren genderidentiteit)​ zijn, zoals lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender en non-binaire mensen. Het bekendste onderdeel van de Pride is de botenparade op 6 augustus, een feestje vol glitter en kleur.

Eén van de mensen die dit jaar bij de botenparade aan de kant zal staan is Annefleur Schipper. Ze is programmamaker en mede-bedenker van de podcast De Lesbische Liga, waarin ze met haar co-host onderzoekt hoe vrouwen die op vrouwen vallen – zoals zijzelf – in films en series worden geportretteerd.

Net als elk jaar gaat Annefleur naar de Canal Parade: “Bij de botenparade ligt de nadruk op vieren wie je bent. Je komt in de stad veel gelijkgestemde mensen tegen, en dat voelt als een soort warme deken.”

Zuipen en aapjes kijken

Toch is er ook kritiek op de parade. Bijna de gehele LHBTI-gemeenschap wil veranderingen aan de jaarlijkse Pride, stelde onderzoeksbureau Flowz dit jaar vast. De parade is te grootschalig en de nadruk ligt te weinig op emancipatie en protest. Naar aanleiding van de kritiek gaat de Amsterdamse burgemeester Halsema het evenement vanaf volgend jaar anders organiseren.

Ook Annefleur deelt de aanmerkingen op de botenparade: “Meer en meer niet-LHBTI’ers willen erbij zijn en het steunen. Dat vind ik natuurlijk heel waardevol, maar op sommige boten staan meer hetero’s dan queer mensen, dat vind ik wel lastig. Ik snap dat je mee wil doen en het steunt, maar doe dat vanaf de zijkant. Ik ga toch ook niet in de spelersbus van Ajax zitten als zij het kampioenschap hebben gewonnen.”

“Pride Amsterdam lijkt soms wel een soort koningsdag,” zegt ook Rocher Koendjbiharie, een Rotterdamse journalist en voormalig hoofdredacteur van online queer magazine Expreszo.nl. Rocher valt op mannen en als onderdeel van de queer community zet hij zich met zijn journalistiek in voor gelijke rechten voor LHBTI-rechten en andere sociale vraagstukken.

Pride is bij uitstek bedoeld als een veilige plek voor LHBTI’ers, maar de grote groepen mensen kunnen juist voor onveilige situaties zorgen, volgens Rocher. “Een paar jaar geleden ben ik naar Pride Amsterdam geweest en heb ik me ook leuk opgedoft met een glitterbaard enzovoort,” vertelt hij, “en toen werd ik een aantal keer raar nagekeken. En ik ken ook verhalen van mensen die in elkaar geslagen zijn, nota bene op Pride.”

“Veel mensen komen er heen om te zuipen en aapjes te kijken, en er vindt helaas ook geweld plaats,” zegt ook Sorab Roustayar. Als activist zet hij zich al jaren in tegen onder andere racisme, en ook voor LHBTI-rechten. Hij is zelf trans persoon en begon vier jaar terug het initiatief We Reclaim Our Pride om de Pride te hervormen.

Commercie

Volgens We Reclaim Our Pride is de Pride “haar doel voorbij geschoten.” Het evenement dient niet meer om de discriminatie van LHBTI’ers aan de kaak te stellen, maar draait te veel om commercie.

Rocher vindt dat ook: “De Canal Parade is steeds meer een business club. Als je mee wil varen in de botenparade, moet je betalen. Er zijn wel bedrijven die hun boot afstaan aan de gemeenschap, maar dat gebeurt nog te weinig.”

Volgens Sorab laten de bedrijven die meevaren weliswaar zien dat zij LHBTI-rechten steunen, maar maken zij zich vervolgens wel schuldig aan andere mensenrechtenschendingen. “De ING vaart mee met een regenboogvlag, maar financiert wel een oliepijplijn door inheems land in Amerika. Inheemse mensen en LHBTI’ers strijden allebei tegen onderdrukking en zijn met elkaar verbonden, dus dit soort bedrijven horen niet op Pride.” Sorab wil dat bedrijven strenger getoetst worden op hun behandeling van arbeiders, mens en milieu, voordat ze kunnen meevaren.

De Pride Walk

Een onderdeel waar het niet om bedrijven draait, is de Pride Walk, waarmee de Pride Week afgelopen zaterdag 30 juli werd afgetrapt. De Walk is een paar jaar geleden geïntroduceerd. Iedere groep die mee wilde lopen, kon aansluiten, zegt Sorab. “Je hebt geen dikke portemonnee nodig.” Dat ziet ook Annefleur: “Op Pride Walk loopt dus niet een T-Mobile of Rituals mee. Het is echt de gemeenschap zelf die met spandoeken door de stad loopt.”

“Vorig jaar werd vanwege corona alleen de Pride Walk georganiseerd en geen botenparade,” vertelt Annefleur verder. “Dat was eigenlijk mijn favoriete Pride ooit. Allerlei mensen uit de gemeenschap liepen mee, en vanaf de kanten en vanuit de ramen werden we toegejuicht – zo hoort het!”

“Met de Pride Walk kunnen we van Pride weer een protest maken,” zegt Sorab. “De Pride moet gaan om alle verschillende rechten waar we nog voor strijden, zoals gezondheidszorg voor trans mensen of veilige opvang voor LHBTI-vluchtelingen. Het moet weer om die meest kwetsbare mensen gaan. Daarom vormden we het eerste blok van de Pride Walk met trans personen, vluchtelingen, ongedocumenteerden, zwarte en bruine LHBTI-personen, en sekswerkers.”

Juist nu een front vormen

De Pride Walk is hard nodig, want LHBTI-rechten vandaag de dag liggen onder vuur, voelen alledrie. “Nederland lijkt progressief, maar er is ook toenemend conservatisme,” zegt Sorab.

“Voor mij draait Pride om vieren, voelen en verzetten,” vat Rocher samen. “Het is goed om te vieren, maar we moeten niet passief worden en denken dat het allemaal wel goed is. Ook in Nederland zien we dat LHBTI’ers vaker slachtoffer zijn van geweld en pesten, en zich onveilig voelen.”

Ook Annefleur maakt zich zorgen over de extreem-rechtse wind die door Nederland, en door de rest van de wereld waait. Ze wijst op de afschaffing van het recht op abortus in de Verenigde Staten, en hoe makkelijk het is om verworven rechten weer te verliezen. “Het maakt me nerveus, ik voel dat onze rechten altijd het eerst weer worden weggegooid als er conservatieve krachten aan de macht komen. We moeten echt blijven opletten nu. Daarom wil ik graag naar Pride, om met elkaar een front te vormen.”

Lees je in

Het advies van alledrie aan bezoekers van de Pride deze week is daarom ook: wees welkom, wees respectvol en lees je even in.

“Als je naar Pride gaat is dat fantastisch!” zegt Annefleur. “Laten we samen met elkaar de liefde vieren, maar lees je ook even in. Het is leuk dat je een glitterhoed op hebt, maar snap je ook waar het om gaat?”

“De Pride is een ruimte die Queer mensen hebben gecreëerd voor zichzelf vanuit de behoefte om veiligheid te ervaren,” zegt Rocher. “Mijn advies aan alle andere mensen is dus: besef dat je te gast bent.”

Sorab wil ook dat de Pride meer om bewustwording draait, en moedigt alle bezoekers aan om zich in LHBTI-kwesties te verdiepen. “Iedereen kan met een regenboogvlag zwaaien, maar weet je ook waar die voor staat? En als er iets gebeurt, kom je dan ook op voor onze rechten?”

De Canal Parade vindt plaats in Amsterdam op 6 augustus van 12:00 tot 18:00

Met medewerking van Kaz Schonebeek