Beeld: Bron: Agence French Press (AFP)
11 juni 2023, 18:57
De Oegandese president Yoweri Museveni zet zijn handtekening onder de strengste anti-homowet ter wereld: homoseksualiteit is nu een misdaad. Hoe groei je, zoals Abraham, op in een land waar je identiteit het grootste geheim is? “Eerst loog ik tegen mezelf, daarna tegen de rest van de wereld.”
Leestijd:
3 Min
“Mannen houden van vrouwen, anders zijn ze ziek”, roept de leraar door het klaslokaal van de toen zesjarige Abraham, waarvan de achternaam bekend is bij de redactie, in Busia, een stad gelegen in het oostelijke district van Oeganda. Abraham groeit op in een land waar zijn identiteit het grootste geheim is: hij valt op mannen. Homoseksualiteit mag niet. Sterker nog, het is strafbaar.
Abraham is 26 wanneer hij in elkaar wordt geslagen omdat hij een relatie heeft met een man. Hij vlucht weg uit het huis van zijn moeder en houdt zich schuil in een kerk. “Ik hield iedere dag mijn adem in. Het was alsof ik niet mocht bestaan”, zegt de nu 29- jarige Abraham, die momenteel verblijft in het asielzoekerscentrum van Amsterdam. Om de dagen in de kerk door te komen, overleefde Abraham op de restjes eten die hij vond in de afvalbakken van restaurants. Een maand later wordt hij gearresteerd op verdenking van homoseksualiteit. De politie start een strafrechtelijk onderzoek naar zijn seksuele geaardheid, een beschuldiging die jaarlijks duizenden Oegandezen treft.
Het grootste gedeelte van de Oegandese bevolking is volstrekt homofoob, vertelt Abraham. “Toen ik opgroeide in Oeganda was homoseksualiteit al strafbaar. Het was geen doodszonde, maar LHBTI+’ers werden vervolgd en gediscrimineerd. Als je vrijgezel was, vermoedde de politie dat je een dubbelleven had.” Zijn seksuele voorkeur hield hij daarom geheim. “Zelfs mijn moeder wist van niks.”
Oeganda heeft altijd een zeer beperkte bescherming van LHBTI+ -rechten gehad. Het land staat op de 188e plaats van de 197 in de lhbti-gelijksheidsindex van Equaldex. Met een score van slechts 7 op een schaal van 100, behoort Oeganda tot één van de gevaarlijkste landen voor LHBTI+ -personen. Deze homohaat ontstaat niet alleen vanuit de overheid, zegt Abraham. Ook gemeenschappen zijn bang voor homofobie. In Oeganda gelooft het merendeel van de bevolking in het Christendom. “Ouders willen hun kinderen beschermen voor mensen zoals ik, hoe gek het ook klinkt.” Hij leefde een “schijnleven” tijdens zijn jeugd. “Eerst loog ik tegen mezelf, daarna tegen de rest van de wereld. Ik wilde normaal zijn.”
Tot de zomer van 2020 kon hij zijn homoseksualiteit verborgen houden. “We zaten samen op de bank in het huis van mijn moeder, mijn toenmalige vriend en ik. Nu, terugkijkend, besef ik dat ik de tekenen had moeten opmerken. In de weken voorafgaand aan de inval voelde ik me steeds meer geïntimideerd wanneer ik de straat op ging. Mensen staarden me aan.” Op zondagmiddag hoorde hij drie harde bonzen op de voordeur. Voordat hij op kon kijken, stormden een tiental mannen zijn huis in. Hij vluchtte weg en zocht tijdelijk onderdak in een kerk. De politie vond hem een maand later. “Ik werd gearresteerd.”
Er volgde een juridisch proces. “Ik zat al vast, maar voor hoe lang was nog onduidelijk. De straffen waren toen wel minder streng dan nu”, zegt Abraham. “Op maandag 29 mei heeft de Oegandese president Yoweri Museveni de strengste anti-homowet ter wereld ondertekend”, legt hij uit. Met de invoering van deze wet is het bevorderen van én aanzetten tot homoseksualiteit nu zelfs strafbaar met een gevangenisstraf van twintig jaar. Ook verbiedt de wet medeplichtigheid aan “LHBTI-praktijken”. LHBTI+’ers kunnen geen toegang meer verkrijgen tot medische zorg of een woning huren. In de meest ernstige gevallen kan de doodstraf worden opgelegd als iemand seks heeft met een minderjarig persoon van hetzelfde geslacht of als de ‘dader’ hiv-positief is. “Toch had ik in 2020 ook al weinig bescherming”, zegt Abraham.
Hij verbleef een jaar in de gevangenis totdat hij werd getroffen door malaria. “Het was mijn grootste geluk en ongeluk in één”, zegt hij. “Ik werd verplaatst naar het ziekenhuis gelegen in de hoofdstad van Oeganda, Kampala. Vanuit daar kon ik mijn vriend David bereiken met een telefoon van de spoedpoli.”
Nog geen uur later werd Abraham onopgemerkt het ziekenhuis uitgesmokkeld door David en zijn Britse vriend Thomas. “We reisden met de auto door Oeganda, staken de grens over naar Kenia en reden naar Nairobi, waar ik vervolgens het vliegtuig naar Nederland nam. Ik was blij om voet te zetten op Europese bodem. Hier werd ik niet langer vervolgd om wie ik ben.” Momenteel is Abraham in afwachting van de IND voor de goedkeuring van zijn visumaanvraag. Hij woont nu in Amsterdam. Ook hier ervaart hij soms discriminatie. “Toch bestaat hier wel een wet die mensen beschermt. Dat gun ik iedereen.”
