Breekt Naomi Osaka de regels van de topsport?

Beeld: Beeld: Marie van der Donk

17 juni 2021, 10:10

Naomi Osaka trok zich twee weken geleden met mentale klachten terug uit Roland Garros nadat ophef was ontstaan over haar mediaboycot. Was die ophef terecht? Redacteur Joep van Meyel vroeg het aan sportpsycholoog Jan Sleijfer. ‘Ik denk dat er veel onbegrip is voor de mentale druk die op topsporters ligt.’

Roland Garros stond op het punt te beginnen toen Osaka, de nummer twee van de wereld in het vrouwentennis, op Twitter aankondigde dat ze de verplichte persconferenties na haar wedstrijden over zou slaan. De reden? Ze vindt dat journalisten te weinig rekening houden met de mentale gezondheid van topsporters.

“Ik denk niet dat de verantwoordelijkheid in dit geval bij de journalisten ligt”, vertelt Jan Sleijfer, sportpsycholoog en oprichter van het platform NLsportpsycholoog. “Je kunt het journalisten niet kwalijk nemen dat ze kritische vragen stellen, dat is hun beroep. Ik vind wel dat journalisten zich aan bepaalde ethische codes moeten houden. Iemand natrappen die net verloren heeft, doe je niet.”

Depressies en andere mentale klachten zijn een plausibele reden om rust te zoeken, gezondheid moet altijd voorop staan

Na de aankondiging van haar mediaboycot bracht de toernooiorganisatie direct naar buiten dat Osaka een flinke boete zou krijgen voor iedere persconferentie die ze zou laten schieten. Verder werd er gedreigd met diskwalificatie en eventuele uitsluiting van andere grote toernooien in de toekomst. Maar is die reactie terecht?

“De situatie is tweeledig”, zegt Sleijfer. “Osaka heeft al enige tijd last van depressies en andere mentale klachten. Dat is een plausibele reden om rust te zoeken, gezondheid moet altijd voorop staan. Anderzijds ben ik van mening dat je op dat niveau de verplichting aan moet gaan om de pers te woord te staan. Dat hoort bij topsport.”

Osaka schreef in haar bericht dat ze vraagtekens zet bij de regel dat iedere speler verplicht is om na de wedstrijd de pers te woord te staan. Deze verplichting heeft in het verleden meermaals geleid tot hilariteit tussen atleten en de media. Zo gaf Marshawn Lynch, de toenmalig running back van The Seattle Seahawks, op de mediadag van de Super Bowl in 2015 de gehele persconferentie hetzelfde antwoord: “Ik ben hier alleen omdat ik anders een boete krijg.”

Is het misschien een idee om wat soepeler om te gaan met deze verplichtingen? Sleijfer: “Misschien wel een oplossing, maar geen gewenste oplossing. Journalisten willen graag de momenten van sporters vastleggen die het meest emotioneel zijn. Als atleten gebruik mogen maken van een recht om geen interview af te geven, is de kans groot dat je deze momenten misloopt.”

Reactie van collega’s

Ook vanuit de tenniswereld waren er veel reacties. Onder meer Ashley Bartey, de mondiale nummer één in het vrouwentennis, werd gevraagd naar de beslissing van Osaka. “We weten wat ons te wachten staat als professionele tennissers. Ik kan geen commentaar geven op de gevoelens van Naomi. Natuurlijk zijn persconferenties soms moeilijk, maar eigenlijk zit ik er niet zo mee.”

Dat veel collega’s met deze reactie komen verbaast Sleijfer niet: “Iedere speler zit tijdens zo’n toernooi in zijn eigen bubbel en is vooral met zichzelf bezig. Zeker de jongere spelers die hun weg naar de top nog aan het vinden zijn. Topsporters doen er alles aan om te winnen en ze willen tijdens een toernooi geen teken van zwakte laten zien, zeker niet mentaal. Ze zullen niet zo snel toegeven dat ze zelf wellicht vergelijkbare klachten hebben gehad. Dergelijke reacties van de andere spelers zijn denk ik ook niet bedoeld om Osaka aan te vallen.”

Jan Sleijfer

Dat uitgerekend Serena Williams, één van de succesvolste speelsters aller tijden, meer sympathie toont is voor Sleijfer dan ook geen verrassing. “Zij zit waarschijnlijk wat minder in die bubbel. Williams heeft alles gewonnen wat er winnen valt en heeft bakken ervaring. Hierdoor kan ze zich kwetsbaarder opstellen en meer begrip tonen zonder dat haar focus hieronder lijdt.”

Onbegrip

Waar de meeste collega’s zich redelijk op de vlakte hielden over de situatie, waren de media een stuk minder mild. De Britse journalist Piers Morgan, die zich in een vurig betoog over de situatie uitliet, spande de kroon. Hij beschuldigde Osaka van narcisme en verweet haar mentale ziektes te misbruiken. Is onbegrip misschien de reden voor zo’n heftige reactie?

“Het is niet zozeer onbegrip voor mentale problemen,” vertelt Sleijfer, “eerder onbegrip voor de mentale druk die op topsporters ligt en hoe eenzaam de topsport kan zijn. Iedere topatleet streeft naar het hoogst haalbare. Bij ieder toernooi, bij iedere wedstrijd en bij iedere training moet er progressie worden geboekt, anders haalt de concurrentie je in. Deze druk maakt het mentale aspect ontzettend zwaar.

Ik denk dat iedere sporter liever vijf uur op welk sportveld dan ook staat, dan dat ze vijftien minuten vragen van hongerige journalisten moet beantwoorden

“Bovendien zijn topatleten mentaal vaak minder getraind, zeker als je het vergelijkt met hun fysieke trainingsschema. Ze doen conditietraining, krachttraining, hebben een fysiotherapeut, een sportarts én een voedingsdeskundige in hun team. Qua mentale training staat hier vaak weinig tot niets tegenover. Ik denk dat iedere sporter liever vijf uur op een tennisbaan, in een boksring of op welk sportveld dan ook staat, dan dat ze vijftien minuten vragen van hongerige journalisten moeten beantwoorden.”

Na alle ophef die ontstond rondom haar mediaboycot trok Naomi Osaka zich uiteindelijk terug van Roland Garros. Toen pas leek haar boodschap aan te komen en werd ze overladen met steunbetuigingen van alle kanten, met tennislegende Billie Jean King als één van de grootste namen. King, voorvechter van gelijke rechten voor mannen en vrouwen en grondlegger van het vrouwentennis, had de beslissing van Osaka in eerste instantie in twijfel getrokken. Later kon Osaka echter op bemoedigende woorden rekenen van de tennislegende: “Het is ontzettend moedig dat Naomi Osaka eerlijk spreekt over haar gevecht met depressie. Voor nu is het belangrijk dat we haar de tijd en ruimte geven die ze nodig heeft. We wensen haar veel sterkte.”

Alle reacties rondom de gebeurtenissen laten zien dat verandering soms alleen mogelijk is als er drastische maatregelen worden genomen. In het geval van Naomi Osaka veranderde de verontwaardiging pas in begrip toen ze zich terugtrok, maar als dit betekent dat ze verandering teweeg kan brengen zal ze vast geen spijt krijgen van haar besluit.

Of er daadwerkelijk iets gaat veranderen aan de verplichte persconferenties is nog maar de vraag. Zo niet, heeft Osaka haar antwoord in ieder geval alvast klaar: “Ik ben hier alleen omdat ik anders een boete krijg.”

Met medewerking van Jan Tourkov


Steun Red Pers

Je las dit artikel gratis, maar dat betekent niet dat het Red Pers niets heeft gekost. Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.

Lees ook:

Zoeken

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.