Redacteur Iris ten Have praat graag met mensen die ze (nog) niet kent. In haar serie Lessen van een vreemde deelt ze de onverwachte, onvoorspelbare en ontroerende verhalen die dat oplevert. De negende aflevering gaat over Betty (61).

We zitten met z’n drieën in de vergaderruimte te wachten op onze vierde en laatste gast. Een stem klinkt vanuit de diepte, maar het beeld blijft zwart. “Betty? Ben je daar?” vraagt Wouter, mijn baas. Na wat gerommel licht het beeld op en verschijnt het gezicht van Betty op het scherm: knalrode haren in een paardenstaart aan de zijkant van haar hoofd, onder het lage plafond van het busje waar ze in woont. “Ik ben er!”, roept ze.

Betty (1962) ken ik nu al twee jaar. We werken beiden als tekstschrijver voor hetzelfde bedrijf. Betty komt uit Brabant en is mijn senior, ik de junior. Ze verdeelt de taken tussen ons beiden en neemt me onder haar hoede. Ik ben nog nieuw in het vak en Betty staat klaar voor me als ik vragen heb. Wouter heeft ons gematcht en spoort ons aan van elkaar te leren. “Jullie gaan het vast goed vinden samen”, zegt hij. Want Betty woont al twaalf jaar in Frankrijk, waar ik als tiener opgroeide.  

 
Intussen heb ik Betty van verschillende kanten en op verschillende plekken gezien: in een chalet in Bretagne, een huisje in Togo, op een camping in Noord-Frankrijk – in haar busje – en tegenwoordig in de flat van haar nieuwe vriend.  

Chaos
“Zoveel veerkracht, die vrouw”, zegt mijn baas tijdens een telefoongesprek. Een maand nadat ik bij het bedrijf binnenkwam eindigde de relatie tussen Betty en haar vriend, met wie ze samenwoonde. Wat een chaos, dacht ik destijds, in een klap haar huis én partner kwijt. Ik word al moe als ik eraan denk. 

Maar binnen twee weken heeft Betty de situatie, ogenschijnlijk, weer onder controle. Ze koopt een busje en besluit al werkende door Noord-Frankrijk te trekken. Van camping naar camping, samen met haar laptop en haar Bretonse spaniël, Bubbel. 
De veranderingen die ik haar zie doormaken zijn kenmerkend voor Betty’s leven. Dat is een continue golf van verandering, waar steeds weer frisse wind in wordt geblazen, ontdek ik al gauw als ik met haar praat. “Ik heb veel dalen en veel pieken gekend,” zegt ze.

Als secretaresse moet je voldoen aan de bevelen van je baas. Ik miste de autonomie en zelfstandigheid

We gaan even terug naar het begin. Na de middelbare school in Brabant staat Betty voor twee keuzes. Gaat ze journalistiek studeren of de zorg in? Uiteindelijk kiest ze voor het laatste. Na vijf jaar als zorgmedewerker voor geestelijk gehandicapten krijgt ze last van haar rug en zin in iets anders. Ze begint aan een opleiding tot secretaresse. Wanneer elektronicafabrikant Philips haar aanneemt groeit ze al snel door naar de pr-afdeling. “Als secretaresse moet je voldoen aan de bevelen van je baas. Ik miste de autonomie en zelfstandigheid.” 

Op persoonlijk vlak heeft Betty meerdere liefdesrelaties, korte en lange. Uiteindelijk stranden de meesten.   

Nieuwe keuze
Wanneer er bij haar vader alzheimer wordt gediagnosticeerd, verhuist hij naar een tehuis. Betty wil er zo veel mogelijk voor hem zijn. In tegenstelling tot de relatie met haar moeder, is de relatie met haar vader erg hecht. Het verlangen om er voor hem te zijn dwingt haar tot een kentering in haar carrière. Ze besluit zzp’er te worden, zodat ze haar tijd zelf kan indelen. En ze komt terug op de keuze die ze maakte na de middelbare school. “Mijn hart ligt bij de journalistiek.”

Na het overlijden van haar vader, verhuist Betty met haar vriend en verse zzp-status, van Eindhoven naar Frankrijk. Haar omgeving twijfelt aan haar keuzes. Maar dit schrikt Betty niet af. “Ik hou van de ruimte in Frankrijk, en de rust. Ook vind ik de mensen er relaxter. Er zijn minder regeltjes.” Dat past wel bij Betty, want ja, behalve verandering vindt Betty vrijheid ook heel belangrijk. 

Wonder
Op zevenenvijftig jarige leeftijd komt Betty erachter dat ze lijdt aan fibromyalgie. Fibromyalgie is een zeldzame aandoening die zorgt voor pijn in bindweefsel en spieren. Twee jaar later komt daar ook nog eens de diagnose borderline bovenop. Als kind al gaat ze meerdere keer naar de dokter met spierpijnklachten, die deze vervolgens wegwuift. Tientallen jaren later bevestigt een gespecialiseerde kliniek in Frankrijk haar vermoedens. Fibromyalgie betekent ook dat Betty meer slaap nodig heeft dan gemiddeld. Dat het haar gelukt is meer dan dertig jaar voltijds te werken, is buitengewoonlijk.  

Nu Betty zichzelf beter kent en snapt waar de pieken en dalen in haar leven vandaan komen, begrijpt ze zichzelf beter. Dat zorgt ervoor dat haar huidige vriend, de Franse Didier, haar ook beter begrijpt. “Hij snapt hoe ik in elkaar zit.” Didier heeft tevens ‘ook het een en andere meegemaakt’. Sinds anderhalf jaar wonen ze nu samen in zijn flat in Limoges, een stadje in het midden van Frankrijk. Ook heeft Didier dezelfde avontuurlijke insteek als Betty. Een paar maanden nadat ze elkaar ontmoeten vertrekken ze als stel voor een trimester naar Togo, om daar vrijwilligerswerk te verrichten. Betty blijft in die tijd actief bij het bedrijf waar ik werk. Ze zoomt ons eens in de twee weken vanuit een huisje zonder airconditioning, compleet bezweet en met een zwakke internetverbinding.

Ik ken weinig mensen die op hun zestigste hun partner verlaten en in een busje rondzwerven om ‘lekker vrij te zijn’. Betty doet het gewoon. En kijk wat het haar heeft gebracht: een begripvolle partner en avontuur. Ze heeft de kunst geleerd om zichzelf op te vangen en is het bewijs dat je, ook op oudere leeftijd, jezelf kunt herdefiniëren. Zo inspireert ze anderen om hetzelfde te durven – en te doen.