Wat is een journalistiek platform zonder artikelen over de journalistiek? De komende tijd zullen Sophie van Oostvoorn en Nina Rijnierse jullie tweewekelijks bijpraten over de toekomst van de journalistiek. Hoe moet zij verder in tijden van nepnieuws en sociale media? Deze week: de journalist als badmeester.

De journalist komt steeds meer in de positie van de underdog terecht: het is steeds moeilijker voor de journalistiek om een echte rol van betekenis te spelen. Voor veel journalistieke platformen is financieel gezien krabben en bijten en zin en onzin zijn steeds lastiger van elkaar te onderscheiden. Waar de journalist eerst de gevreesde badmeester was, is hij nu het lulletje rozenwater dat af en toe eens op z’n fluitje blaast.

Standpunt

Maar juist nu is de journalistiek belangrijk. We leven in een realiteit waar Sean Spicer, de persvoorlichter van de Amerikaanse president, laat weten dat zij uitspraken die hen onwelgevallig zijn, zullen bestempelen als nepnieuws. En dichterbij huis worden kranten worden aangeklaagd in verkiezingstijd om een punt te maken en politici slingeren te pas en te onpas onwaarheden de wereld in.

Waar moet dat naartoe, hoor ik je denken. We moeten naar een wereld waarin de journalistiek standpunt durft in te nemen over wat waar is. De journalistiek vooruitstrevend is in plaats van conservatief. En waarin het publiek laat weten hoe belangrijk ze goede journalistiek vinden, in plaats van wegklikken als het artikel verstopt zit achter een betaalmuur.

Democratisering

De situatie is niet alleen te wijten aan de krachten om de journalistiek heen. De journaille heeft het net zo goed aan zichzelf te danken dat ze in een penibele situatie zitten. Te lang hebben de grote Nederlandse uitgevers op hun handen gezeten en afgewacht welke kant het op zou gaan met de journalistiek, in plaats van anticiperen op nieuwe uitgeefmogelijkheden (zoals het internet, bijvoorbeeld). Pas veel te laat begonnen de uitgevers met investeren in hun websites en internethttps://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngs. ’Nieuwe’ media zijn wel gaan investeren en de grote uitgeverijen raakte achterop.

De nieuwsvoorziening democratiseerde en er kwamen goede en slechte journalistieke platforms bij. Veel boden hun diensten gratis aan, maar zoals duidelijk mag zijn, is de journalistiek niet gratis. Het kost geld om goede verhalen te schrijven, tegels te lichten en machthebbers bij hun kladden te pakken.

Door de democratisering van de journalistiek en de versnippering van de informatievoorziening is de positie van de journalist als poortwachter van informatie komen te vervallen. Het internet biedt podium aan allerlei media, ook de media die waarheid niet hoog in het vaandel hebben staan. De journalist is nu de badmeester die sommige zwemmers de goede kant op kan sturen, maar geen macht heeft over de vervelende ettertjes in het diepe.

De badmeester

Moet de journalist een grotere fluit pakken? In het bad springen en de ettertjes het zwembad uitschoppen? Of aan de ettertjes vragen wat ze willen en waarom ze zo vervelend zijn? Dat zal de toekomst leren, maar duidelijk is dat de journalist een keuze moet maken en niet bibberend aan de rand van het bad moet blijven staan.

Welke keuzes gemaakt worden, waarom en welke effecten die zullen hebben, dat zullen we aan jullie gaan vertellen in deze rubriek. Op die manier bestormen we de toekomst van de journalistiek, met de overtuiging dat het vanaf hier vooral beter kan.