De afgelopen jaren is het imago van tweedehands spullen sterk veranderd. Waar de kringloopwinkel eind vorige eeuw nog diende als uitkomst voor mensen die wat minder te besteden hadden, is deze vandaag de dag uitgegroeid tot een hippe bestemming voor iedereen die op zoek is naar unieke vondsten, duurzame alternatieven of een vleugje nostalgie. Online shoppers kunnen op eenzelfde manier hun hart ophalen op populaire platformen als Vinted, Sellpy of Vestiaire en de echte schatzoekers beproeven hun geluk op vintage markten en garage sales.
Influencers in tweedehands kleding
Het tweedehands winkelen is niet meer weg te denken uit het leven van de hedendaagse consument. Mimoun Bouich (55), al 25 jaar werkzaam bij kringloopwinkel RataPlan in Amsterdam, heeft alles al eens voorbij zien komen. “Vroeger was de kringloop alleen voor mensen die helemaal geen geld hadden,” vertelt hij. “Maar nu komen er zelfs mensen die ik ken van de televisie.”
Jongvolwassen meten zich het hele jaar een tegen-de-stroom-in-persoonlijkheid aan door middel van tweedehands kleding
Deze cultuurverschuiving is goed terug te zien op sociale media. Op TikTok showen influencers als Iris Nijboer hun recente aankopen, waarbij ze kleurrijke tweedehands kleding afwisselen met dure designer items. Hoewel de influencers wel het geld hebben om iets nieuws te kopen, kiezen ze bewust voor zeldzame, gebruikte spullen. De keuze voor tweedehands is hip en lijkt daarnaast onontkoombaar om de maatschappelijk betrokken Gen Z-volgers tevreden te houden.
Een gelijksoortig fenomeen belicht het populaire Instagram-account havermelkelite. Naast de gebruikelijke satirische kijk op de verwende Randstedeling neemt het account de zogenaamde struggling artist op de korrel. Deze jongvolwassenen meten zich het hele jaar een tegen-de-stroom-in-persoonlijkheid aan door middel van ondergrondse indie-bands, verborgen eettentjes en excentrieke tweedehands kleding. Maar tijdens het kerstdiner bij hun ouders, uit het Gooi, is nog weinig van deze persoonlijkheid terug te zien. Het mysterie en de uniciteit van tweedehands items vormen een essentieel onderdeel van de culturele identiteit die deze ‘kunstenaars’ proberen uit te dragen.
Kringloop is inclusieve werkplek
Een opvallend aspect van de groei in de tweedehands industrie is de toenemende aandacht voor inclusiviteit op de werkplaats. Veel kringloopwinkels nemen mensen in dienst die niet zomaar overal aan de bak kunnen komen. Zo helpt de RataPlan in de Generatorstraat in Amsterdam mensen met een verstandelijke beperking persoonlijk te groeien. “Sommige mensen die hier binnenkomen kunnen bijna niks,” vertelt Bouich. “Na een tijdje zitten ze gewoon achter de kassa en kunnen ze zelfs geld tellen.”
De bedrijfsleider benadrukt dan ook dat de winkel meer is dan een plek voor tweedehands spullen. “Het is een uitgebreide kringloop, het heeft diepere betekenissen,” zegt hij. Het initiatief is onderdeel van een groter plan van de Branchevereniging Kringloop Nederland (BKN) om zowel duurzaam met spullen om te gaan, als mensen met afstand tot de arbeidsmarkt een werkplek te bieden. De BKN streeft hiermee niet alleen naar een circulair, maar ook een sociaal doel.
Het succes van kringloopwinkels en online verkoopplatforms dankt zich ook aan een ander fenomeen: de stellige terugkeer van modetrends. Kwalitatief goede stukken kunnen lang mee en weten elke paar jaar weer aan populariteit te winnen. Wie weet waar hij moet zoeken kan in de tweedehands branche altijd iets vinden in lijn met de laatste trends.
‘Als iets maar 4 euro kost, weet je dat iemand in het proces daar de dupe van is’
Marjolein van der Spoel (62) is al 36 jaar werkzaam in mode en design en doceert aan het Amsterdam Fashion Institute (AMFI). In haar jaren in de modewereld heeft ze gezien hoe culturele factoren de opleving van trends beïnvloeden. “Vooral de jaren 50, 60 en 70 zien we steeds opnieuw terugkomen. Muziek, sterren en influencers bepalen de huidige zeitgeist.”
Ze benadrukt dat het vroeger lang niet zo eenvoudig was om trendy kleding te kopen. Wat op dat moment als hip werd beschouwd, lag niet zo snel in de winkels als vandaag de dag. Pas na de Tweede Wereldoorlog zorgden betere transportmogelijkheden, goedkope arbeid en de introductie van synthetische stoffen voor een grote versnelling in de kledingindustrie. “Nog nooit was kleding zo makkelijk en goedkoop te verkrijgen als nu,” vertelt Van der Spoel.
Ultra-fast fashion en duurzaamheid
Helaas heeft dit gemak een keerzijde. De massaproductie van kledingstukken en de opmars van fast-, of zelfs ultra-fast fashion heeft op verschillende vlakken gevolgen voor mens en milieu. Van der Spoel wijst erop dat alles steeds duurder wordt, maar kleding steeds goedkoper. “Kleding produceren is een enorm proces. Na de grondstof moet een stuk ontworpen, gemaakt, gedistribueerd en verkocht worden. Als iets maar 4 euro kost, weet je dat iemand in het proces daar de dupe van is.”
Volgens haar groeit er een kleine groep mensen die kiest voor tweedehands kleding onder het mom van duurzaamheid. Het meeste winkelpubliek komt in vintage- of kringloopwinkels voor de lagere prijzen en het plezier van het neuzen. Ze vindt het daarom belangrijk om bewustwording te creëren op scholen en in documentaires. “Er verandert pas echt iets wanneer mensen zelf de keuze maken,” zegt ze.
De duurzame keuze ziet Mimoun Bouich steeds vaker terug in de winkel in Amsterdam. Hij is dan ook positief over de langzame verandering binnen de huidige consumptiemaatschappij: “Mensen kunnen alles nieuw kopen, maar kiezen ervoor om te recyclen,” zegt Bouich. “Ik vind het prachtig om te zien.”
De komende zes generaties kunnen zich kleden met alle kleding die er nu op de wereld is. Ondanks dat een oplossing voor dit surplus op dit moment ver te zoeken is, moeten we van Van der Spoel positief blijven. “Vinted is leuk, tweedehands is leuk,” zegt ze. “Verder heb ik voor nu de hoop gevestigd op het recyclen van natuurlijke stoffen, hoe moeizaam dat soms dan ook gaat.”
Hergebruik lijkt meer te zijn dan een trend: het weerspiegelt een groeiend besef dat er waarde schuilt in wat al bestaat. De toekomst van mode ligt misschien dan ook niet in het nieuwe, maar in het opnieuw ontdekken van het oude.
Eindredactie door Tijmen Koppelaar
