“In een eenoudergezin kan je minder terugvallen op je ouder en met een aanvullende beurs had ik veel minder hoeven te werken,” vertelt Valerie* (21), die al jaren geen contact meer met haar vader heeft, en tegen een muur aanliep bij het buiten beschouwing laten van zijn inkomen. Ze vertelt dat een (gedeeltelijke) aanvullende beurs voor haar een enorm verschil had gemaakt. “Ondanks dat ik naast mijn studie werk, bouw ik nog steeds een flinke studieschuld op. Dat geeft stress,” zegt Valerie.
Studenten uit gezinnen met een krappe portemonnee ontvangen naast de basisbeurs een aanvullende beurs, waarmee ze hun studiekosten kunnen betalen. Standaard wordt de hoogte van deze beurs berekend op basis van het inkomen van beide wettelijke ouders, maar als er met een van de ouders geen contact is, is het mogelijk om diens inkomen buiten beschouwing te laten. Dit kan bijvoorbeeld als het contact verbroken is voor de twaalfde verjaardag, er een structureel conflict is of er twaalf maanden lang geen alimentatie is betaald. Toch wordt volgens cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) de helft van de aanvragen om een ouder buiten beschouwing te laten afgewezen, waardoor sommige studenten uit eenoudergezinnen geen ouderbijdrage, noch een aanvullende beurs ontvangen.
Alimentatiebeschikking als vereiste
Valerie heeft sinds haar negende nauwelijks contact meer met haar vader. Wanneer ze gaat studeren, krijgt ze een brief waarin staat dat ze geen aanvullende beurs krijgt, omdat haar vaders inkomen ook is meegeteld. Via DUO probeert ze dit aan te vechten, maar daarvoor zijn veel bewijsstukken nodig, waaronder een recente alimentatiebeschikking waarin staat hoeveel haar vader maandelijks moet bijdragen aan haar kosten. Een probleem: haar moeder heeft nooit alimentatie aangevraagd bij de rechter. Waneer Valerie DUO belt om haar situatie uit te leggen, wordt ze ontmoedigd. “Na dat gesprek zakte de moed me in de schoenen,” vertelt ze.
‘Na dat gesprek zakte de moed me in de schoenen’
Het verhaal van Noah* (22) lijkt op dat van Valerie. “Mijn moeder heeft nooit alimentatie aangevraagd, omdat mijn vader een uitkering ontving, maar sinds kort heeft hij een baan, waardoor zijn inkomen wel invloed heeft op mijn aanvullende beurs,” legt ze uit. Ook Noah belde met DUO en kreeg te horen dat het niet mogelijk was haar vader buiten beschouwing te laten zonder alimentatiebeschikking. Toen haar zus naar de decaan moest voor andere zaken, vroeg ze ook iets over de aanvullende beurs. De decaan vertelde haar dat ze daar momenteel wel recht op had.
“Ze proberen je heel erg af te schrikken,” zegt Noah. “Op de website staat dat het niet kan en als je ze belt zeggen ze ook van niet.” Informatie over haar situatie ontbreekt op de site van DUO. “Ik heb het gevoel dat DUO zoveel mogelijk studenten erin probeert te luizen, door te vertellen dat een ouder buiten beschouwing laten niet mogelijk is, terwijl deze dienst je juist zou moeten ondersteunen,” zegt Noah. Met hulp van de decaan krijgt ze nu wel een aanvullende beurs. Voor het feit dat ze de afgelopen drie jaar de beurs onterecht heeft misgelopen, krijgt ze alleen de laatste twee jaar uitbetaald.
Emotioneel zwaar proces
Valerie en Noah begrijpen dat DUO ergens de grens moet trekken en bewijs nodig heeft. Wel ervoeren ze het aanvragen van een aanvullende beurs als een serieuze stap. Om te bewijzen dat haar vader haar financieel niet ondersteunt, moest Noah een mailwisseling uploaden tussen haar ouders die ze niet eerder had gezien. “In die mail staat dat mijn vader niets wil bijdragen aan de studiekosten van mij en mijn broer en zus. Dat is erg emotioneel om te lezen, ook na jaren van geen contact.” Ook heeft ze een verklaring geschreven waarin ze uitlegt waarom ze ervoor heeft gekozen om na haar 18e zelf geen alimentatie aan te vragen. “Het was mentaal erg zwaar om alle negatieve kanten van die tijd weer naar boven te halen,” zegt ze. Zeker omdat ze nog steeds twijfelt of ze in de toekomst contact met haar vader wil zoeken.
‘Na zo’n belletje met DUO denk je wel twee keer na voordat je alle documenten gaat verzamelen’
Valerie vertelt dat ze erg twijfelde over wat ‘geen contact hebben’ betekent. Ze heeft haar vader al jaren niet gezien, maar krijgt nog wel af en toe een felicitatieappje op haar verjaardag. Ook vindt ze het lastig dat haar vader te horen zal krijgen dat hij buiten beschouwing wordt gelaten, aangezien Valerie degene is die momenteel geen contact wil. “Het is een lastig proces om aan te gaan en je weet niet wat je aan het einde van de tocht zal krijgen,” geeft Valerie aan. “Na zo’n belletje met DUO denk je dan wel twee keer na voordat je alle documenten gaat verzamelen.
| Reactie DUO DUO verklaart altijd maatwerk toe te passen. In een telefoongesprek geeft een woordvoerder aan dat hij geen individuele verhalen kent. “Voor zaken als die van Valerie en Noah kan een aanvraag inderdaad lastig zijn, maar als er bij hen aan de telefoon is gezegd dat het onmogelijk is, dan klopt dat niet.” DUO geeft aan dat de insteek altijd is om studenten zo goed mogelijk te helpen en dat elke zaak individueel wordt beoordeeld. Daarnaast verklaart DUO dat de termijn voor terugwerkende kracht wettelijk is geregeld. |
*De namen van Valerie en Noah zijn gefingeerd. Hun echte namen zijn bekend bij Red Pers.
Eindredactie door Tibbe Jonker
