Elke dag omschrijven met een kenmerkend woord, je temperatuur meten, voeding aanpassen of bepaalde lichaamsoefeningen uitvoeren. Het is een greep uit de tips van populaire boeken zoals Period Power, Jaar Van Het Nieuwe Verhaal en WomenCode. Ze bieden een holistische blik op de menstruatiecyclus, met een vergelijkbare boodschap: leven volgens je cyclus zou verrijking bieden, zoals minder klachten of meer zelfvertrouwen. Met Wereld Menstruatiedag achter de rug, is het een goed moment om te vragen: kan iedereen zomaar leven volgens hun cyclus?
Plannen
Aïsha Kanters (27) is al langer bewust bezig met haar gezondheid en gaat ook naar een homeopathische huisarts. Bovendien heeft ze last van PMS-gerelateerde symptomen (premenstrueel syndroom), waardoor de fase voor haar menstruatie gepaard gaat met hevige fysieke en mentale klachten. Het was voor haar daarom geen grote stap om haar agenda af te stemmen op haar cyclus. “Ik weet dat wanneer mijn PMS begint op dag 19, 20 of 21, ik zo min mogelijk in mijn agenda moet hebben staan.” Ze houdt de avonden vrij, probeert gezond te eten en op tijd te slapen. Deze ruimte en routine helpt haar grip krijgen op moeilijke gedachten zoals ‘wie ben ik?’ en ‘wat moet ik met mijn leven?’ tijdens de fase voor haar menstruatie.
‘Ik weet dat wanneer mijn PMS begint ik zo min mogelijk in mijn agenda moet hebben staan’
De grip die Aïsha ervaart, ontbreekt juist voor Famke (25). Ze heeft door PCOS (polycysteus-ovarium-syndroom) minder eisprongen, waardoor er geen peil op te trekken valt wanneer zij menstrueert. Ze heeft het plannen volgens de cyclus opgegeven. “Ik houd het niet bij en dat vind ik vrijheid geven. Het komt wanneer het komt en dan deal ik ermee. Voor de rest hoef ik er niet over na te denken,” vertelt ze nuchter. Met je cyclus meeleven betekent voor Famke juist het omarmen van de onvoorspelbaarheid.
Nanda (25) verdiept zich al zo’n zes jaar in haar cyclus. Ook zij heeft geen strakke planning, maar houdt het wel in het achterhoofd. “Ik houd er rekening mee als ik een feestje heb rond de tijd dat mijn menstruatie begint. Misschien is het dan beter om minder of zelfs niet te drinken.” Vroeger was ze zich meer bewust van haar cyclusfasen. Dit bracht haar stress, want wat als het een keert niet klopt? De grip op haar cyclus kan ze door de onregelmatige aard niet krijgen, dus heeft ze dit enigszins losgelaten.
Verwachtingsmanagement
Anticiperen op de menstruatiecyclus heeft volgens Nanda ook een keerzijde. Wat je aandacht geeft groeit. En dat kan net zo werken met pijn. Als je je instelt op een week met veel klachten, kun je deze ook heftiger ervaren, zegt Nanda. Om deze reden helpt het haar juist om hier niet continu meer mee bezig te zijn.
Drs. Laurine van der Slink is arts op de afdeling Gynaecologie. Ze herkent Nanda’s gedachten ook bij anderen: “Ik merk wanneer vrouwen niet goed in hun vel zitten of bang zijn om klachten of pijn te ervaren dat ze dat ook eerder ervaren.” Aan de andere kant kan kennis over waar je in je cyclus zit ook helpen relativeren, vertelt Aïsha. Weten in welke fase je zit verklaart een bepaalde gemoedstoestand. Door te weten wanneer haar PMS-klachten optreden, realiseert Aïsha zich ook dat het weer overgaat. “Het is een soort verwachtingsmanagement bij jezelf.”
‘Ik plan tijdens mijn ovulatie dingen die ik moeilijk vind, zodat ik het goed aankan’
Deze verwachtingen helpen ook in andere fasen van de cyclus, volgens Aïsha. “Ik plan tijdens mijn ovulatie dingen die ik moeilijk vind, zodat ik het goed aankan. Of dingen waar ik juist veel zin in heb en energie voor wil hebben.” Luisteren naar het lichaam helpt wanneer het rust nodig heeft, maar ook wanneer het juist meer kan hebben.
Betrouwbare en toegankelijke informatie
Nanda en Aïsha begonnen zo’n vijf jaar geleden met het afstemmen van hun leven op hun cyclus. Het boek Period Power was een toevoeging in deze zoektocht. Inmiddels zien zij dat informatie hierover toegankelijker is geworden, onder andere door sociale media. Nanda geeft wel aan dat ze hier de nuance mist. “Ik wil dat mensen de goede informatie vinden en niet hun lichaam kapot maken of keuzes maken die niet goed voor hun werken.”
Uit het rapport Maatschappelijke Acceptatie Vrouwspecifieke Aandoeningen van NVOG en WOMEN Inc. blijkt dat mensen niet de hulp vragen die zij nodig hebben bij menstruatie-gerelateerde klachten. Dit komt onder andere door gebrekkige kennis en een heersend taboe. Van der Slink wil met haar Instagramkanaal, @dr.gynstagram, informatie over het baarmoederlichaam toegankelijk en bespreekbaar maken. Bovendien moet het betrouwbaar zijn. “Ik denk dat er een tendens is dat vrouwen niet klagen over hun klachten of problemen, dit niet bespreken en zich ervoor schamen.”
Niet alleen voor mensen met een cyclusstoornis of hormonale aandoening lijken aanpassingen voordelig. Van der Slink ziet geen nadelen, ondanks dat er minder onderzoek is naar mensen zonder hevige klachten. “Lifestyle-veranderingen zorgen voor een beter welbevinden, minder stress en meer energie, dat zal ook doorwerken op hoe je je tijdens een menstruatie voelt.”
Leven volgens de cyclus is voor iedereen anders, net zoals geen lichaam hetzelfde is. Famke ziet het als een persoonlijke zoektocht. “Ik ben er gaandeweg achter gekomen wat wel en niet werkt voor mij.” Van der Slink adviseert iedereen die zelf aan de slag wil gaan: “Begin klein en kijk wat kleine veranderingen kunnen doen voor je.”
De naam van Nanda is gefingeerd. De volledige namen van Nanda en Famke zijn bekend bij de redactie.
Eindredactie door Jens van der Weide
