‘Opa, hoe ziet sneeuw eruit?’ staat geschreven op één van de duizenden protestborden op de Dam. Het bord wordt vastgehouden door een basisschoolleerling die verschrikt om zich heen kijkt. Terwijl hij de hand van zijn vader vasthoudt, verdwijnt zijn protestbord al snel tussen de mensenmassa. Ondertussen trekken politieke partijen langs de Vijzelgracht richting de Dam, waar ze spandoeken en protestborden tonen met teksten als ‘stem links’ of ‘stem voor het klimaat’. Studenten, milieuorganisaties, klimaatactivisten en andere burgers sluiten zich ook aan bij de menigte. Zelfs vertegenwoordigers van de Koninklijke Bibliotheek en het Universitair Medisch Centrum Amsterdam zijn voor de start van de mars op de Dam aanwezig.
Om 13:00 uur begint de menigte zich langzaam richting het Museumplein te bewegen. Greta Thunberg leidt de stoet en wordt gevolgd door duizenden demonstranten, onder wie veel jongeren. Er klinkt veel lawaai. Leuzen als ‘climate justice, now!’ en ‘from the river to the sea, Palestine will be free’ wisselen elkaar af. Het dekoloniale antiracistische blok loopt voorbij met protestborden, waarna politieke partijen en milieuorganisaties zich aansluiten met grote spandoeken en wagens. Door de grote aanwezigheid van mensen duurt het een tijd voordat de laatste demonstranten in de mars een stap vooruit kunnen zetten.
Progressie
De klimaatmars is een initiatief van de Klimaatcrisis Coalitie – een samenwerkingsverband van Oxfam Novib, FNV, Fridays For Future, Greenpeace, Extinction Rebellion, Fossielvrij NL, Milieudefensie, DeGoedeZaak en TNI. Waarom deze partijen de handen ineengeslagen hebben? “We willen mens en milieu boven de winst van grote vervuilers plaatsen,” vertelt woordvoerder Matthijs Kettelerij van de Klimaatcrisis Coalitie. “Samen kunnen we écht iets betekenen. We willen daarom een grote klimaatbeweging bouwen.”
Ruim 1 op de 5 jongeren ervaart klimaatstress, blijkt uit onderzoek van Ipsos – in opdracht van Milieudefensie Jong. Zij kampen met lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid en hoofdpijn. Ook Emiel (30) en Louis (29), een stel uit Amsterdam dat gelooft dat een kabinet over links verandering zou brengen, ervaren de gevolgen van de klimaatcrisis als problematisch. “Het systeem moet veranderen,” vertellen zij terwijl ze de menigte volgen op de Vijzelgracht. Emiel en Louis vinden dat we met persoonlijke keuzes de klimaatcrisis niet oplossen. Vliegschaamte heeft het stel daardoor niet, maar ze gaan wel vaker met de camper op vakantie. “Dat is toch duurzamer.” De grote vervuilers moeten gaan betalen, merkt Louis op terwijl hij zijn protestbord met de tekst ‘stem links’ omhooghoudt.
Niet ver van hen vandaan loopt Tweede Kamerlid Carline van den Breugel (29) van D66. Ook zij hoopt met de mars aandacht te vragen voor een progressief klimaatbeleid. “Een toekomst, ook voor ons,” zegt ze lachend wanneer ze uitlegt wat er op haar protestbord geschreven staat. “Ik ben hier samen met D66 en mijn vriend. Het klimaat kan volgens ons niet wachten,” zegt zij enthousiast. Een toekomst hoef je niet te verdienen, merkt Carline op. “De gemiddelde leeftijd in de Tweede Kamer is momenteel 48 jaar.” Door een grotere vertegenwoordiging van jongeren in de Tweede Kamer hoopt Carline problemen zoals de klimaatcrisis progressiever te benaderen. “Veel maatschappelijke problemen die invloed hebben op het leven van jongeren, kunnen voorkomen worden als jongeren meer inspraak hebben in de politiek.”
Jong geleerd, oud gedaan
Naarmate kinderen ouder worden, krijgen ze meer zorgen over de klimaatcrisis, merkt basisschooljuffrouw Ayse (44) op. “Ik ben hier voor het klimaat, maar ook om een voorbeeld te geven. Ik probeer mijn leerlingen te leren om bewust te leven, zonder al te activistisch te zijn,” vertelt Aysa. Sjoukje (13), die samen met haar bonusmoeder Johanna (36) vanuit Friesland naar Amsterdam is gereisd, ervaart heel af en toe wel angsten. “Soms als ik naar het nieuws kijk, dan word ik bang,” vertelt ze. “Verder valt het mee, maar ik vind het wel heel indrukwekkend om hier te zijn.” Johanna vult aan dat ze beiden erg van schaatsen houden. “Ik heb nog een Elfstedentocht meegemaakt, dat gun ik Sjoukje ook.” Ook heeft Johanna de gevolgen van klimaatverandering met eigen ogen gezien tijdens haar onderzoek naar klimaatmigratie in Vanuatu. “Ik wil opkomen voor de leefomgeving van mensen, ook in mijn eigen land.”
Verdeeldheid
De klimaatmars loopt vanaf de Dam naar het Museumplein, waar een podium klaarstaat voor muzikanten en sprekers. Ook klimaatactivist Greta Thunberg krijgt het woord tijdens het evenement. Ze komt niet verder dan een paar zinnen, omdat een man haar microfoon afpakt. “Ik kom hier niet voor politieke standpunten,” roept hij tegen de demonstranten. Eerder werd de microfoon al uitgedraaid door de organisatie toen de Palestijnse Sara, die niet was uitgenodigd als spreker, de demonstranten toesprak met de leus: ‘from the river to the sea, Palestine will be free’. Haar uitspraak veroorzaakte verdeeldheid onder de demonstranten. Sommigen juichten mee, anderen liepen (met boegeroep) weg.
Toch is er binnen deze verdeeldheid ook samenhang te vinden, vindt Hendrick (35). Hij ziet ongelijkheid als onderdeel van klimaatverandering. “Het koloniale verleden wordt te weinig belicht, ook in verband met de klimaatcrisis.” Klimaatverandering maakt volgens Hendrick onderdeel uit van een kapitalistisch systeem. Binnen dit systeem worden bepaalde groeperingen nog steeds als minderwaardig beschouwd. Er wordt bijna nooit gesproken over de maatschappelijke oplossingen voor de klimaatcrisis, terwijl daar wel naar gekeken moet worden, merkt hij op. Volgens Hendrick moet eerst de sociale crisis aangepakt worden, dan de klimaatcrisis. “De maatschappij is nog niet klaar voor een klimaatrechtvaardige toekomst.”
Eindredactie door Rens van der Beek
