“Wie heeft er hier een studieschuld?” vraagt Francine Oomen aan een volle zaal tijdens haar hoe overleef ik-congres in de bioscoopzaal van Kriterion in Amsterdam Oost. De zaal zit vol met millenials en Gen-Z’ers die hun jeugdheld willen ontmoeten. Na haar vraag steekt 90 procent hun hand op. De handen gaan opnieuw omhoog zodra Oomen vraagt bij wie deze schuld hoger is dan 25.000 euro. Dit keer is het aantal lager. “Toch is jullie schuld al genoeg reden voor stress,” zegt Oomen tegen het publiek. “Jullie generatie groeit op in een instabiele wereld.” Met de hoe overleef ik-congressen wil schrijfster Francine Oomen juist zulke thema’s belichten: waar zitten de knelpunten van deze generatie?
Hoe overleef ik alles wat ik niemand vertel?
De brugklas, vervelende stiefvaders, langeafstandsrelaties, gepest worden, een slecht zelfbeeld of tóch je eerste zoen. Het maakt niet uit waar je vroeger als zestienjarige tiener tegen aan liep, Francine Oomen had er survivaltips voor. Nu, ruim acht jaar na haar zestiende en laatste uitgave van de Hoe overleef ik-serie (HOI), verscheen vorige maand haar nieuwe boek: ‘Hoe overleef ik alles wat ik niemand vertel?’ Deze keer voor de inmiddels volwassen lezers van toen.
Francine Oomen heeft zichzelf geen kleine uitdaging gegeven. In een boekenserie die iedereen las als tiener, kaart de schrijfster nu thema’s aan die voor sommige taboe zijn. De hoofdrolspelers hebben last van (studie)schulden, burn-outs, stemmen in hun hoofd, overleden ouders, een onverwachte zwangerschap en toxic relaties. Of het echt zó slecht gaat met onze generatie? Amber (26) vindt van niet. “Het lezen van het nieuwe HOI-boek gaf mij een nostalgisch gevoel. Het boek bevat veel grappige stukjes en uitspraken uit de oude ‘hoe overleef ik-boeken,’ maar ieder personage in het boek had wel ‘een extreem probleem.’ En die problemen vond ik af en toe wat vergezocht,” vertelt ze.
Blessing in disguise
Onze generatie ligt volgens de hoofdrolspeelster van de serie, Rosa (ook wel bekend als Rooz – haar alterego), nogal in de kreukels. Oomen’s nieuwe hoe overleef ik-boek is daarmee een survival guide met advies voor twintigers- en dertigersdilemma’s. Ook tijdens de Q&A in Kriterion heeft de schrijfster drie survivaltips voor onze generatie: Doe niet alles alleen, wees niet te streng voor jezelf en volg je eigen kompas. “Je kunt jezelf blijven uitvinden en iets wat een ongeluk lijkt, kan onverwachte voordelen hebben,” vertelt de schrijfster aan de volle zaal. “Sommige problemen zijn uiteindelijk een blessing in disguise.”
Na de survivaltips vervolgt de Q&A- sessie met vragen vanuit de zaal. De thema’s lopen uiteen met vragen als ‘hoe overleef ik mijn studententijd?’ of ‘hoe overleef ik de gevolgen van people pleasing?’ Oomen antwoordt dat we in een bijzondere tijd leven. “Alles verandert. Daar hebben we mee te dealen. En er is altijd wat mis met de mensen, nooit met de maatschappij.” People pleasing is onderdeel van onze huidige overlevingsstrategie, merkt Oomen op. “Het is een manier om onszelf te waarborgen. Als je iedereen tevreden houdt, dan is de kans het grootst om succesvolst te zijn. Maar hier word je zelf niet altijd gelukkig van.”
Doorbreken van taboes
Niet alleen uit reacties van de zaal blijkt dat de vraag naar een nieuwe hoe overleef ik– serie groot was. Oomen’s nieuwe boek stond wekenlang in de Bestsellertop 60. Binnen een maand werden 100.000 exemplaren verkocht en is er momenteel een musical in de maak. Ook volgt er deze maand de grote survivalshow met Anette Schaap in Carré en zijn de Hoe overleef ik– congressen over het gehele land drukbezocht. Toch gaan de survival tips van Francine Oomen de woningcrisis niet oplossen en blijft onze studieschuld hetzelfde. Waarom halen zoveel millenials en Gen-Z’ers steun uit het boek?
“Het boek licht veel situaties en problemen toe waar ik zelf ook tegenaanloop,” antwoordt Roos (26) na afloop van de Q&A. “Het is prettig om te lezen dat er meer leeftijdsgenoten zijn die struggelen met het ‘volwassen leven,’ maar of de survivaltips die gedeeld worden in het boek nu echt de oplossing zijn voor onze problemen, dat weet ik niet.” Francine Oomen omschrijft in ieder geval wel exact de problematische gevolgen van onze prestatiemaatschappij, merkt Roos op. “Het is positief dat het nieuwe hoe overleef ik-boek taboes bespreekbaar maakt.” In Oomen’s recentste boek vluchten Rosa en haar vrienden weg van hun problemen door naar Portugal te emigreren. Zulke oplossingen vindt Roos wel naïef. “Een off-grid leven in het buitenland is lang niet voor iedereen haalbaar en daarnaast ook niet wenselijk. Het boek is niet altijd even realistisch.”
Versie met een Z
Wat Francine Oomen had gedaan als ze geen schijfster had geworden? Psycholoog, antwoordt ze. “Ik ben leergierig en geïnteresseerd in de binnenwerelden van mensen. Hier komen ook mijn boeken uit voort,” vertelt ze. En of Francine ook een versie van haarzelf heeft met een Z? “Ik denk het wel,” antwoordt Oomen. “Franzine is nooit tevreden, totdat ik doorhad dat deze versie van mezelf ook maar een stem was.” Het is goed dat de generatie die jong is doet aan zelfreflectie, vindt de schrijfster. Vroeger was dat taboe, merkt zij op tijdens het congres.
De nieuwe hoe overleef ik-serie is ontstaan door een video op TikTok van Jurriaan Hendriks waarin hij vroeg wanneer Francine Oomen een nieuw boek om de periode na het afstuderen te overleven zou schrijven. Nadat de video meer dan 270.000 keer werd bekeken, verscheen haar eerste boek voor de volwassen lezers. Er zullen meer boeken volgen binnen de hoe overleef ik-serie, vertelt Oomen enthousiast aan de zaal vol fans. De schrijfster vraagt het publiek wat voor onderwerpen terug zouden moeten komen in de volgende edities. De zaal antwoordt: hoe overleef ik carrière maken na mijn studie of hoe overleef ik ‘leven’ in een steeds veranderende wereld?
Eindredactie door Alistair Keepe
