“Nog vijf minuten, dan mogen jullie naar binnen”, zegt een clubmedewerker tegen een meisje – gescheurde fishnet panty, rode leren jas, zwarte oogschaduw – van een jaar of achttien. Met twee vriendinnen staat ze vooraan in de rij. “Goed dat we zo vroeg zijn”, zegt ze tegen een van hen, licht gespannen. Achter haar staan een stuk of vijftig ongeduldige en schaarsgeklede feestgangers. Het is zondagavond, iets voor tienen: vanavond gaat De Trut weer open.
Homobar De Trut in Amsterdam is al jaren een van de bekendste onder de homo-horecagelegenheden in de hoofdstad. De plek is een van de redenen waarom Amsterdam zich al ruim vijftig jaar trots ‘homohoofdstad’ van Europa noemt. Toch lijkt die stempel langzamerhand weg te vagen.
De Reguliersdwarsstraat, bijvoorbeeld, ooit dé queerstraat van Nederland, richt zich al jaren niet meer exclusief op het aantrekken van homopubliek. Het aantal homo-uitgaansgelegenheden in de straat is op nog maar één hand te tellen. De straat moet een “leuke mix” van mensen worden, zei Eward Koning, voorzitter van de BIZ Reguliersdwarsstraat – een samenwerkingsverband tussen horecagelegenheden – in 2016 tegen Het Parool. Een plek voor iedereen, dus.
‘Het is een soort aapjes kijken’, zegt ze. ‘Zeker in Amsterdam, waar veel internationaal publiek komt. De stad is eigenlijk vergane glorie voor de queergemeenschap.’
Club Nyx, een van de grootste in de Reguliersdwarsstraat, profileert zich niet langer expliciet als homobar, maar, zo schrijft de website van de club, als ‘open-minded club’ en ‘home for everyone’. Tegenwoordig wordt de club overspoeld door toeristen en hetero-feestgangers.
Aapjes kijken
Elena Rodriguez (33) uit Amsterdam staat met vriend Bob van Oorsouw (33) in het midden van de rij. De ingang van De Trut lonkt, een paar meter verderop. De wachtenden voor haar, een groepje jongens met felgekleurde T-shirts aan en zilveren ringetjes in hun oren, drinken gauw hun blikje bier leeg. “Hier uitgaan voelt fijner dan in clubs rondom het Rembrandt- of Leidseplein”, zegt Rodriguez. “Mijn vriendinnen en ik worden vaak aangestaard en nagefloten, hier zou dat nooit gebeuren.”
‘Als we twijfelen of iemand homoseksueel is, vragen we daar op een subtiele manier naar.’
Universitair docent Anna Berbers van de Universiteit van Amsterdam, expert diversiteit en inclusie, ziet dat feestgangers uit de queer gemeenschap regelmatig door heteroseksuelen “als attractie worden behandeld”. “Het wordt ervaren als een soort aapjes kijken”, zegt ze. “Zeker in Amsterdam, waar clubeigenaren graag iedereen accepteren en veel internationaal publiek op afkomt. Queers voelen zich daardoor minder veilig. Eigenlijk is de stad een vergane glorie voor de queergemeenschap.”
Bondgenoten welkom
Buiten de hoofdstad zijn er nog een handvol homoclubs die heteroseksuelen en toeristen buiten de deur weten te houden. Feibe Sweers, eigenaar van homobar Bodytalk in het centrum van Utrecht, hanteert een streng deurbeleid: “Als we twijfelen of iemand homoseksueel is, proberen we dat op een subtiele manier te achterhalen. Door bijvoorbeeld te vragen wat iemand van het feestje verwacht, of wat diegenes intenties zijn.” Hetero’s weigert Sweers, die zelf geregeld aan de deur controleert. “Als een groepje mannen overduidelijk naar een groepje vrouwen kijkt, weiger ik ze. Het beïnvloedt de sfeer op een vervelende manier.” Ook binnen controleer het barpersoneel hoe iedereen zich gedraagt. ‘Bondgenoten’ van de queer community zijn uiteraard welkom, zegt Sweers: “Het moet gewoon een safe space zijn.”
Zo’n deurbeleid kan negatieve gevolgen met zich meebrengen, aldus professor Anna Berbers. “Het is lastig mensen puur wegens seksuele geaardheid te weigeren. Het is een vorm van uitsluiting.” Daarbij ontstaat het risico dat bondgenoten van de queergemeenschap ook geweigerd worden, aldus Berbers. “En die heeft de gemeenschap juist nodig om de rechten van lhbti’ers te behouden.”
Telefoon uit
In De Trut voelt het veilig, is de conclusie van de Amsterdamse Joshua (25) en andere clubgangers. De no-camera policy die de club hanteert heeft echter een andere reden. Volgens Joshua, die wegens privacyredenen zijn achternaam liever niet deelt, garandeert het uitzetten van je telefoon bij binnenkomst dat hij in de anonimiteit blijft: “Daardoor kan ik mezelf zijn en boeit het niemand wat je uitspookt.”
De rij voor De Trut is zo goed als verdwenen. Clubgangers Rodriguez en Van Oorsouw staan nu vooraan in de rij. Voor Van Oorsouw is het vier jaar geleden dat hij hier voor het laatst stond. “De sfeer was altijd fijn, ik ben benieuwd hoe dat vanavond zit”, zegt hij.
Langzaam schuift hij een stapje naar voren, richting de deur. “Hier komt de echte queer community naartoe: jong en oud, man of vrouw, transgender of biseksueel. Niemand oordeelt hier.”
