Iris ten Have praat graag met mensen die ze (nog) niet kent. In haar serie Lessen van een vreemde deelt ze de onverwachte, onvoorspelbare en ontroerende verhalen die dat oplevert. In deze twaalfde aflevering ontmoet ze Warsowie, een tarotlezer met een woelig verleden, in een Berlijnse club.

Samen met een vriendin geniet ik van Sisyphos, een van Berlijns beste clubs. Het is zomer, het buitengedeelte van de club is open en het voelt als een openluchtfestival. We ontdekken de muziek in verschillende ruimtes, dansen en mengen ons in de euforische menigte. Eenmaal buiten kijken we om ons heen. Lea, mijn vriendin, port in mijn zij. “Kijk!” Ik zie een man en een vrouw. Ze zitten rond een zilveren koffietafel in het zand, waar rook vanaf komt. De vrouw plaatst kaarten op de tafel, voor de verbijsterende ogen van clubgangers die naast haar plaats nemen. “Tarot!”, reageer ik met glunderende ogen. “Daar gaan we heen!”   

Eenmaal aangekomen glimlacht de tarotlezeres ons toe. Ik schat haar ergens begin veertig. Ze heeft donkerbruine krullen, een diepblauwe jurk en hoofddoek. Ze lijkt op de Madonna en straalt eindeloze rust uit. Lea en ik nemen naast haar plaats, popelend om haar de existentiële vragen te stellen die ze, schat ik, elke dag wel tien keer op haar bord krijgt.

Warsowie, heet ze. In detail legt ze de kaarten voor ons uit. Aan haar Engels merk ik een licht Nederlands accent. Zo vind ik de aanleiding voor een kort gesprek. We wisselen telefoonnummers uit.

Maanden later ontmoet ik Warsowie opnieuw. We spreken af bij haar thuis, waar ze woont met haar man en twee jongste dochters. 

“Ik ben een minimalist, mijn man houdt juist van uitbundigheid”, lacht Warsowie vanuit de woonkamer. “Ons huis is daar een middenweg in.” In mijn ogen is het vooral uitbundig ingericht. Boeken puilen uit de kasten, allen over onderwerpen waar ik m’n ogen niet vanaf kan houden: de I Tching, een Ayurvedisch receptenboek, een mantrabundel. Op de bank ligt een dik groen boek over kruiden, ‘Plantkracht’. “Dat is mijn boek,” zegt Wouter, Warsowies man. Ik herken zijn felblauwe ogen van die dag in Sisyphos. Hij is magiër en illusionist, zij tarotlezeres. Samen bezoeken ze clubs en feesten in heel Europa.

“Ik heb altijd graag naar anderen geluisterd,” vertelt Warsowie. Ze zit in het grijs in kleermakerszit tegenover me op de bank. Dat is opmerkelijk; normaal draagt ze altijd donkerblauw. Er valt veel te vertellen, maar Warsowie is, zo zegt ze, eigenlijk helemaal niet zo’n prater. “Ik ben introvert.” Voor haar betekent dat, dat ze graag anderen de ruimte geeft hun verhaal te doen. “Als mij de ruimte wordt geboden, iets te vertellen, neem ik die ruimte. Maar ik kan prima zonder.”

Krakers

Warsowie vertelt over haar jeugd, die in vele opzichten niet lijkt op die van de meeste kinderen in Nederland. “Mijn ouders waren krakers.” Haar vader was een Nederlands beeldhouwer en schilder, haar moeder is Française, schilderes en kleermaakster. Ruigoord, Levantkade 10, en de Conradstraat noemt ze als kind haar thuis. In de jaren 70 en 80 behoren deze plekken tot de florerende kraakscene van die tijd. Enclaves van kunstenaars, anarchisten, handwerkers en uitvinders, maar ook van ‘junkies en mensen die zich in de gewone maatschappij niet kunnen redden’.

“Ik mocht vaak in mijn eentje op pad, als kind. Dan ontdekte ik de leegstaande gebouwen, fabrieken en natuur die onze woonplekken omheinden.” De immensiteit van deze ruimtes en de stilte die ze hier tegenkomt zijn voor haar bewijs van een goddelijke aanwezigheid. “Ik kon uren in die grote, verlaten fabrieken zitten of in de natuur. Dan voelde ik me verbonden met een liefdevol, groter geheel.” 

Ik heb altijd al veel vertrouwen gehad in het leven

Door de levensstijl in de kraakscene voelt Warsowie zich al op jonge leeftijd voorbereid voor het leven. “Er was bij ons geen scheiding in de levens van volwassenen en kinderen. Hartzeer, de zorgen, de problemen waar mijn ouders en hun vrienden mee kampten: ik hoorde alles en mocht bij alle gesprekken en feesten aanwezig zijn.” 

Wanneer ze negen jaar oud is, overlijdt Warsowies vader door een heroïneoverdosis. Aan zijn verslaving merkt ze als kind weinig. “Ik denk dat mijn vader erg gelukkig was.” Wanneer ze rond haar dertigste voor het eerst ook met een aantal drugs experimenteert – al dan wel minder hardere – snapt ze waarom haar vader verlichting zocht in heroïne. “Mijn vader was ook erg spiritueel. Wanneer je drugs gebruikt, kom je dichter bij je spiritualiteit. Dit was zijn manier om zich met dit deel van zichzelf te verbinden.”

Tarot

Tarot fascineert Warsowie al als jong meisje. “Mijn moeder bezocht af en toe een tarotlezeres. Ik mocht altijd mee.” De tarotlezeres, Gabrielle, komt uit Martinique en is een vriendin van Warsowies moeder. Het maakt een diepe indruk op haar. Bovendien gebruikte haar vader toen hij nog leefde zelf ook de tarot. Door zich er zelf in te verdiepen voelt ze zich verbonden met hem.

Tarot is een toegankelijke manier om mensen in contact te brengen met hun innerlijke wereld. Omdat Warsowie daar al nauw mee is verbonden dankzij meditatie, gebruikt ze tarot minder voor zichzelf. “Tarot is een hulpmiddel. Het biedt vooral steun tijdens psychologisch moeilijke fases in iemands leven.” 

De kunst van het tarotlezen leert ze als kind, maar ze verdiept zich er pas later, rond haar dertigste, in bij coach Kenton Knepper in Las Vegas. “Tarot plant het zaadje van spiritualiteit bij mijn klanten. Dat is voor mij de reden dat ik dit werk doe.” 

Vertrouwen in het leven

Mede dankzij haar verbintenis met het goddelijke, leeft Warsowie in volle overgave. “Ik heb altijd al veel vertrouwen gehad in het leven.” Ook als ze voelt dat ze bepaalde richtingen in moet gaan en daar weerstand bij voelt, geeft ze zich over. “Na achttien jaar wonen in Marokko (haar thuis tussen 1998 en 2016), voelde ik aan alles dat mijn ziel mij terugtrok naar Amsterdam, voor de volgende fase van mijn leven. Dit brak mijn hart.” 

Ze vertelt hoe je innerlijk geweten soms tegen je eigen wil in gaat. “Je weet dat je iets moet veranderen in je leven, maar je wil niet, ervaart er weerstand bij omdat je de controle over je eigen leven zou willen houden.” Dit gebeurde toen Warsowie wist dat ze Marokko moest verlaten. “Vrije wil is iets fascinerends. Maar er bestaan ook dingen die voorbestemd zijn.”

Wat is het nut als iedereen maar praat en vertelt, als we niet leren hoe te luisteren?

Zoals het feit dat ze dag één van haar terugkeer in Amsterdam, haar huidige man tegenkwam. “Mijn moeder was in Ruigoord op dat moment, ter voorbereiding van het Landjuweel festival. Ik hielp haar, fysiek was ik er, mentaal was ik ergens anders, in een trans ergens tussen weerstand en melancholie, mezelf afvragend wat ik in Nederland nou te zoeken had. Ik klapte een stoel uit op straat en rustte even, een kop koffie in mijn handen. De marktverkopers zetten naast mij de markt klaar voor het festival. Er was een oude dame met Indische kledij, een juwelenstand. Op een gegeven moment stopt een auto pal voor mijn stoel, op ooghoogte. Hij stond vast tussen de auto’s die voor en achter hem stonden. Het was Wouter. We staarden in elkaars ogen en er gebeurde iets. Twee weken later stonden we voor het eerst samen te werken in een club in Berlijn.” Nu zijn ze zes jaar samen, en hebben ze twee dochters. 

Mijn ontmoeting met Warsowie voelt bijzonder. Het raakte niet alleen mij, maar ook mijn vriendin Lea. Af en toe hebben we het nog over de rust, schoonheid en compassie die Warsowie die dag in de club uitstraalde. 

Wat ik bewonder aan Warsowie is het feit dat ze zichzelf aanvaard zoals ze is. Onze samenleving dringt ons vaak aan om extravert te zijn, maar de introverte Warsowie is tevreden met hoe zij is. Wellicht heeft ze dit meegekregen van haar opvoeding te midden van vrije denkers, die zich ook niet graag aan regels en bepaalde structuren hielden. 

Haar interesse in de medemens en de mogelijkheid om te luisteren vergen compassie en geduld. Dat zijn twee nobele eigenschappen, waar niet iedereen toe in staat is. Iets wat te veel voor lief wordt genomen in onze samenleving, al zeg ik het zelf. Want wat is het nut als iedereen maar praat en vertelt, als we niet leren hoe te luisteren?