De ‘vegan influencer’ is in opkomst, maar hoe waarheidsgetrouw is het beeld dat deze sociale media-goeroes schetsen van een veganistische levensstijl? Een aantal recente filmpjes waarin influencers de nadelige kanten belichten schetst een negatiever beeld.
“Ik haat het om tegen jullie te liegen, en toch is het al vier jaar gaande. Ik heb het gevoel in een leugen te leven, en dit kan ik niet langer.” BonnyRebecca, een vegan influencer uit Australië, zucht en kijkt beschamend uit het zicht van de camera. Want vandaag moet ze iets opbiechten. Het is een 48 minuten lange video met de titel ‘Why I’m No Longer Vegan’.
BonnyRebecca vertelt dat ze al vier jaar niet eerlijk is over de impact van haar veganistische levensstijl op haar gezondheid. “Ik sloot mijn ogen voor mijn gezondheidsproblemen en de ernst ervan omdat ik het niet wilde geloven. Als ik een video wilde maken wachtte ik op een dag dat mijn gezicht er beter uitzag of ik deed zoveel make-up op dat mijn acne niet meer zichtbaar was.”
Illusie van oprechtheid
Journaliste Doortje Smithuijsen volgde een jaar lang influencers voor haar boek Gouden Bergen, waarin ze op zoek gaat naar het verhaal achter hun perfecte Instagramplaatjes. Het gaf haar inzicht in hun levens en motivaties: “Influencers hebben de pretentie helemaal niet om eerlijk en oprecht over te komen op hun online profielen,” vertelt ze in een interview met Women’s Health Magazine. De illusie dat Instagram oprecht is, gaat volgens Smithuijsen “helemaal verdwijnen”.
‘Why I’m No Longer Vegan’-video’s groeien al een paar jaar in aantal op YouTube. Ze worden gepost door influencers die hun imago op sociale media opbouwden rondom veganisme. Ze worden daarom ook wel ‘vegan influencers’ genoemd. Een paar van de meest bekende vegan influencers onder millennials en generatie Z maakten ‘Why I’m No Longer Vegan’-video’s: onder meer BonnyRebecca, Rawvana en Alyse Parker. Ze leggen hierin uit dat veganisme hun op de lange termijn meer slecht dan goed heeft gedaan. Met deze kennis liepen ze al langer rond, maar eerlijk durfden ze er niet over te zijn naar hun volgers.
Met hun mooie kiekjes van hun slanke, fitte zelf creëren ze een rooskleurig beeld van een veganistische levensstijl
Jarenlang prezen diezelfde vegan influencers hun veganistische manier van leven op sociale media de hemel in. Ze speelden een belangrijke rol in het populair maken van veganisme, duidt Amerikaans onderzoek. Met hun YouTube video’s en hun Instagrams vol foto’s van kleurrijke maaltijden, en mooie kiekjes van hun slanke, fitte zelf creëren ze een rooskleurig beeld van een veganistische levensstijl. Ze beweren aan hun volgers dat ze slanker en gezonder zijn en beter in hun vel zitten dankzij hun veganistische eetpatroon.
Negatieve effecten
Onlangs vertelde Margreet Vermeulen in een artikel in de Volkskrant dat een plantaardig dieet klachten van reuma, diabetes type 2, een hoge bloeddruk en hart- en vaatziektes kan verminderen, verhinderen en in sommige gevallen genezen.
Maar Henning Steinfeld, directeur van Food and Agriculture Organization Livestock Information, waarschuwt in een interview met EURACTIV ook voor negatieve effecten: “Een veganistisch dieet is vaak te arm in ijzer, zink, calcium en vitamine D. De vereiste voedingssupplementen van een veganistisch dieet kunnen duur uitpakken en zo’n dieet vergt toegang tot een wijde variatie aan groenten die misschien niet overal beschikbaar zijn.”
‘Why I’m No Longer Vegan’-video’s bewijzen hoe onvoorbereid influencers het veganistische leven in duiken. Dit is problematisch, omdat ze een voorbeeld zijn voor jongeren van hun generatie die makkelijk geloven wat ze op sociale media zien. Door het plaatsen van mooie foto’s van hun slanke lijven groeit de invloed die ze op jongeren, vooral meisjes, uitoefenen. Impliciet vertellen ze dat een vegan levensstijl de sleutel is naar een slank en gelukkig bestaan.
IJzertekort en futloos gevoel
Sophia Lynch (20) was een van die jonge meisjes. Ze ontdekte op haar veertiende de filmpjes van vegan influencer Freelee the Banana Girl. Dit inspireerde haar om ook veganistisch te worden, daar begon ze op 15-jarige leeftijd mee. Binnen twee weken gooide ze haar eetpatroon compleet om tot veganistisch.
“Omdat ik vijftien was heb ik destijds geen onderzoek gedaan naar de voedingssupplementen die je naast een veganistisch dieet hoort te nemen,” vertelt ze. Na zes maanden merkte ze dat ze zich vaak moe voelde. Uit een bloedtest bleek dat ze een ijzertekort had. Haar dokter noemde haar veganistische dieet als oorzaak en spoorde haar aan per direct te stoppen.
Ook Myrthe van den Boer (21) ontdekte op haar veertiende vegan influencers en schoof toen al een beetje in haar eetpatroon. Pas op haar zestiende, na het ontdekken van BonnyRebecca, is ze high carb low fat veganistisch gaan eten (80% koolhydraten, 10% vetten en 10% eiwitten). Ze las De Voedselzandloper, een methode die onderbouwd is met wetenschappelijk onderzoek.
“Maar verder nam ik klakkeloos aan wat er in YouTube-video’s werd gezegd. Tegenwoordig weet ik wel beter. Ik denk dat je als tiener ook vatbaarder bent voor die invloeden.” Ook Myrthe nam geen extra vitamines toen ze veganistisch werd. Na een half jaar merkte ze dat ze zich vaak futloos voelde en dat ze minder kracht had. Haar chiropractor spoorde haar aan terug naar haar normale eetpatroon te keren. Ze volgde zijn advies op en voelt zich sindsdien weer fit.
Gevaren
Wat vegan influencers verkopen lijkt vooral de illusie van een gezond en gelukkig leven. Dit is niet alleen potentieel psychologisch schadelijk voor hun volgers in verband met lichaamsidealen die niet voor iedereen haalbaar zijn, maar ook potentieel gevaarlijk voor hun lichamelijke gezondheid. Een veganistisch dieet blijkt niet voor iedereen zo gezond als er wordt beweerd.