Haar is politiek, weet redacteur Ailis Oattes. Voor Red Pers ging ze op zoek naar de hegemonie van de steile, Europese look en haar ondergerepresenteerde tegenhanger, kroeshaar. Een reportage vanuit de haarsalon.

Heb je locs? Dat past niet bij ons.” Jahél Tam, oprichtster en eigenaresse van The Natural Hair Doctor (TNHD), vertelt over een periode als student waarin haar haar “een issue was.”  Tegenwoordig draagt ze vol trots haar lange ‘locs’, maar ooit kreeg ze het advies om haar dreadlocks los te maken omdat filiaalmanager Mark het misschien niet leuk zou vinden. Haar reactie? “Dan heeft Mark pech.”

Personen van kleur krijgen vaak te maken met discriminatie op basis van hun natuurlijke haar. Van onbedoeld kwetsende micro-agressies en het ongevraagd aanraken van het haar tot openlijke discriminatie en afgewezen worden voor bepaalde banen. Westerse schoonheidsidealen van lang, glad, en steil haar worden door onder andere de media in stand gehouden en vele vrouwen van kleur in belangrijke voorbeeldposities conformeren zich aan dit ideaal. Want wanneer zien we Oprah, Beyoncé, of Michelle Obama met hun natuurlijke haar? Dit gebrek aan de representatie van diverse rolmodellen voedt het idee dat natuurlijk haar niet samengaat met succes en professionaliteit.

Divers haar

In Nederland hebben we bijvoorbeeld NOS-nieuwslezeres Simone Weimans en politica Sylvana Simons die inmiddels hun haar ‘natural’ dragen en daarmee het tegendeel bewijzen. Toch zou het een punt van aandacht moeten zijn, want zelfs in de stad die thuis is voor het grootste percentage mensen met een ‘niet-westerse migratie achtergrond’, mankeert er het een en ander aan de aandacht voor de steeds diversere etnische samenstelling.

Inmiddels telt ons land meer dan 2,3 miljoen Nederlanders met een ‘niet-westerse migratie achtergrond’, het merendeel met Surinaamse, Antilliaanse, Turkse, of Marokkaanse roots. Men zou hopen dat dit gereflecteerd wordt in de kappersopleidingen die worden aangeboden, maar daar ligt de focus nog altijd op Europees (steil) haar.

Anoeska Schmidt van haarsalon The Natural Nation, vertelt dat er in Nederland geen traditionele opleidingen bestaan voor het verzorgen van kroes- en krullend haar. “Er worden nu hier en daar wel wat cursussen en masterclasses aangeboden,” maar dat niet alle soorten haar zijn opgenomen in de reguliere kappersopleidingen illustreert en bevestigt het idee dat er een hiërarchie bestaat van verschillende haarsoorten. Krullen en kroeshaar bungelen ergens onderaan.

Waarom draag jij je haar zoals je het draagt?

De natural hair movement komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten, waar Afro-Amerikanen in de jaren 60 en 70 besloten hun haar niet langer te manipuleren en zo ‘black pride’ uit te stralen en ‘black power’ te promoten. Het was voor velen een manier om het mentale aspect van onderdrukking los te laten en weer in contact te komen met hun roots – letterlijk. Inmiddels is de beweging minder politiek, breder verspreid over de wereld, en staat ze tegenwoordig ook open voor andere mensen van kleur. De empowerment ligt nu meer in vrijheid, individuele zelfacceptatie en –liefde, en het doorbreken van geïnternaliseerd racisme.

Een geïnternaliseerd schoonheidsideaal

Tam ziet dat de natural hair movement in Nederland in volle gang is, maar benoemt ook dat we er nog niet zijn. De constante blootstelling aan het eurocentrische schoonheidsideaal van lang, glad, en steil haar wordt op den duur geïnternaliseerd en komt vaak tot uiting in pogingen het natuurlijke haar met chemicaliën en hitte te manipuleren, wat het natuurlijke haar beschadigt. “Op het moment dat het haar weer gezond en vitaal is en de elasticiteit weer terug, gaan sommige mensen toch terug naar het manipuleren omdat ze toch een soort schoonheidsideaal nastreven,” vertelt Tam. Annet Sabandar, goede vriendin en verantwoordelijk voor PR en communicatie bij TNHD, vult aan dat het gaat om de mindset en het belangrijk is om tot de kern te gaan. “Dat is natuurlijk heel confronterend, want waarom draag jij je haar zoals je het draagt?”

In haar salon pakt Tam niet alleen het haar aan, maar ook de diepere lagen van schaamte en vastgeroeste gewoontes. Zo helpt ze haar klanten richting de volledige zelfacceptatie die zowel ten grondslag ligt aan als het einddoel is van de beweging. Ze benadrukt hoe belangrijk het is om je eigen schoonheidsideaal te creëren in plaats van je vast te klampen aan een schoonheidsideaal dat eigenlijk niet bij jou hoort of past. Sabandar knikt instemmend: “Mijn haar definieert niet wie ik ben, dat komt van binnenuit.”

[paytium name=”Form name” description=”Donations”]
[paytium_field type=”open” label=”Onze studenten dragen vrijwillig bij aan Red Pers. Vond je
dit een goede productie? Sponsor dan onze koffie (€2,50), https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngvergadering (€10) of grotere
investering. Dankjewel!” default=”2,50″ /]
[paytium_total label=”Steun ons voor” /]
[paytium_button label=”Doneer” /]
[/paytium]