‘Hey beautiful, why are you sad’, ‘hmmm, you wanna kiss?’ Noa Jansma (20) is helemaal klaar met mannen die haar nafluiten en – roepen. Op haar Instagramaccount @dearcatcallers, draait ze de machtsrelatie tussen haarzelf en haar ‘catcallers’ om.
Op haar pagina zien inmiddels meer dan driehonderd volgers bijna dagelijks een nieuwe foto verschijnen. Hoewel de gezichten en leeftijden van de mannen verschillend zijn, lijken ze op elkaar. Op elke selfie staart Jansma met een neutrale blik in de camera, met daarachter een vaak jolig kijkende man.
Vrouwen weten vaak niet hoe ze op een seksistische opmerking moeten reageren, stelt Jansma. “Als je niks zegt, vinden mannen je ‘zo arrogant’, maar als je het gesprek aangaat, noemen ze je een ‘pittig wijffie’. Doorlopen lijkt dan de enige oplossing, maar dat heeft voor hen geen consequenties. Ik stak soms mijn middelvinger op, maar daar voelde ik me later dan stom over. Ik wilde iets doen waardoor ik de macht over hen zou hebben.” En dat is precies wat ze met haar Instagrampagina doet, zo schrijft Jansma in het statement dat in drievoud onderaan de Instagrampagina staat. “Door een selfie te maken, staan de objectiveerder en het geobjectiveerde samen in een compositie. Ik, het object, sta voor de catcaller en representeer daarmee de omgekeerde machtsverhouding die door dit project tot stand wordt gebracht.”
Onwetendheid
Ook de onwetendheid van haar mannelijke vrienden was een aanleiding om het account op te richten. “Veel van mijn vrienden geloven me niet als ik zeg dat het zo vaak gebeurt.” De actie van Jansma vindt weerklank. Reacties onder de foto’s variëren van ‘die hand maakt me echt boos’ tot ‘stomp hem in zijn maag!’, en vrouwelijke volgers delen hun eigen ervaringen.
Toch vindt Jansma het niet altijd makkelijk om in te schatten wat de intenties van een man zijn. “Er zit een dunne lijn tussen een seksistische opmerking en een compliment. Soms doet iemand een volledige bodyscan en likt hij met zijn tong over zijn lippen. Maar vaker is het moeilijker in te schatten wanneer ik een foto moet maken en wanneer niet. Soms maak ik een foto en verwijder ik hem later toch weer, omdat het misschien toch niet echt seksistisch bedoeld was.”
Sisverbod
Jansma studeert aan de Design Academy in Eindhoven en is vanwege haar uitwisseling en de vriendengroep die ze daaraan overhield vaak in Barcelona. De meeste foto’s zijn daar dus gemaakt. De komende twee weken gaat ze door in Nederland. “Ik ben benieuwd wat het verschil zal zijn. Ik heb het gevoel dat de opmerkingen in Spanje vaker voorkomen, maar in Nederland heftiger zijn. Als ik in Nederland mijn hond uitlaat, gaat het al snel over doggy style.”
Amsterdam is de eerste Nederlandse stad die nasissen, uitjoelen en -schelden strafbaar maakt. Vanaf 1 januari 2018 staat er in de hoofdstad een boete van 190 euro op straatintimidatie. Het is niet Jansma’s bedoeling de mannen aan te geven bij de politie. “De agent moet iemand op heterdaad betrappen om een boete te kunnen uitdelen, ik denk dat dat lastig gaat worden. De wet is meer symbolisch, dat vind ik wel goed.”
‘Ik heb je’
Het project duurt in ieder geval nog tot het eind van september. Nu, op de helft, prijken er al 16 foto’s op het account. “En ik neem niet eens altijd de moeite om een foto te maken. Soms laat ik het gewoon voorbijgaan, als de situatie niet goed aanvoelt of iemand te dichtbij komt.”
Jansma moedigt anderen aan ook foto’s te maken en de hashtag #dearcatcallers te gebruiken, maar ze snapt dat niet iedereen dat durft te doen. “Een foto maken zou cool zijn, maar je moet jezelf niet dwingen. Als je je niet veilig voelt, moet je het niet doen.”
De omslag van negeren naar het maken van een selfie met haar catcallers ging ook bij Jansma niet vanzelf. “Het was eerst best een struggle om mezelf ertoe te zetten. Twee maanden lang dacht ik steeds ‘kut, ik moet eigenlijk een foto maken.’ Maar ik ben uiteindelijk begonnen door gewoon te zeggen: ‘let’s make a selfie’. Na twee weken heeft nog geen één van de mannen gevraagd waarom ik dat eigenlijk doe. Nu denk ik steeds: ‘ha, ik heb je’.”
