Hoewel de jonge vrouwelijke journalisten de arbeidsmarkt bestormen, blijft het mannelijke geslacht overheersen in de journalistiek. Klaske Tameling, voorzitter van Stichting Vrouw & Media en doctor in de Journalistiek: “De situatie is nog niet zoals die moet zijn, maar ik ben wel optimistisch.”
Journalistiek is van oudsher een mannenberoep: de krant is een meneer en het klassieke beeld van de journalist is de man in een lange regenjas. Het tij lijkt te keren nu de meeste jonge journalisten vrouw zijn, maar bij de meeste https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngs staat er nog altijd een man aan het roer. “De meeste chefs op https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngs zijn man en de chef beslist, dat kan nog een stuk beter,” zegt Tameling.
Klaske Tameling is de voorzitter van Stichting Vrouw & Media. Deze organisatie zet zich in voor een betere positie van de vrouw in de journalistiek en dit jaar vieren ze hun 35-jarig jubileum. Met meerdere bijeenkomsten per jaar en het Vrouw & Media-mentoraat brengt de stichting vrouwen in de journalistiek bij elkaar om ervaringen uit te wisselen.
Is Vrouw & Media dan een feministische organisatie?
“Wij komen op voor de vrouwen in de journalistiek, dus feminisme kun je het wel noemen. Toch zijn we niet per se actievoerders. Op een constructieve en pro-actieve manier willen wij de vrouwen in de journalistiek bijstaan. Vroeger was de stichting een stuk activistischer. Het voormalig bestuur bestormde bijvoorbeeld in 2001 het kantoor van Pieter Broertjes [destijds de hoofdredacteur van de Volkskrant, – red.] met een visnet, met als motto ‘Vis ook eens in een andere vijver’. Vrouw & Media wilde hem overhalen een vrouwelijke opvolger voor een vertrekkende, mannelijke columnist te zoeken. De actie trok toen veel aandacht, maar de opvolger was toch een man. Zo’n actie zie ik het huidige bestuur niet meer doen. ”
Hoe geëmancipeerd is de journalistiek anno 2017?
“In de journalistiek werken heel veel vrouwen, maar in de beroepspraktijk blijkt meestal dat mannen de leidinggevende functies bekleden. De meeste chefs op https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngs zijn man en de chef beslist, dat kan nog een stuk beter. Vrouwelijke chefs en hoofdredacteurs zijn er in beperkte mate, maar in directies van mediaorganisaties zijn vrouwen al helemaal schaars. De Persgroep, uitgever van onder meer de Volkskrant, Trouw en AD, is een goed voorbeeld van een erg masculiene organisatie.”
Hoe komt dat?
“Binnen de journalistiek heerst een mannencultuur. Net als vele beroepen was het vroeger een typisch mannenberoep met de bijbehorende beroepscultuur: macho- en haantjesgedrag, rokkenjagen en kleedkamerpraat. Een cultuurprobleem is altijd lastig op te lossen, want het is onderdeel van het vak. Over het algemeen is journalistiek een vakgebied dat moeizaam en langzaam verandert. Ook de integratie van een online-cultuur gaat stapje voor stapje.”
Wat doet Vrouw & Media om die cultuur te doorbreken?
“We proberen vrouwen bewust te maken van het probleem, ze erop te attenderen dat de verhoudingen op https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngs nog verre van ideaal zijn. Vaak valt het vrouwen niet zo op – ze zijn onderdeel van die cultuur. Daarnaast passen ze zich vooral aan aan de heersende cultuur. Maar als je ze wijst op de scheve verhoudingen of gericht vragen stelt over seksisme op de werkvloer, valt het kwartje wel.”
Goed, dan zijn ze zich ervan bewust, en dan?
“Dan kunnen ze er zelf wat aan gaan doen: het debat erover aanwakkeren en zichzelf vaker naar voren schuiven. Vrouwen stellen zich vaak te bescheiden op. Ze laten iets over aan een collega omdat ze denken dat die het beter kan of laten een promotie aan zich voorbij gaan omdat ze denken dat ze niet goed genoeg zijn. Ook wanneer wij vrouwen benaderen om iets te vertellen tijdens een van onze bijeenkomsten of ze vragen om mentor te worden, reageren sommige nog altijd met de vraag of ze wel geschikt zijn. ‘Je zit al jaren in het vak,’ denk ik dan. ‘Je hebt zoveel ervaring en kennis, waarom zou je niet geschikt zijn?’ Die – in mijn ogen onterechte – bescheidenheid zorgt ervoor dat de verhoudingen in stand blijven.”
Wat kunnen vrouwen op https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngs daar zelf aan doen?
“Het is belangrijk dat vrouwen ook zichzelf onder de loep nemen, niet bescheiden zijn en dat ze de situatie op de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png of werkplek eens goed bekijken. Worden mannen en vrouwen wel gelijk behandeld als het bijvoorbeeld gaat om het verdelen van onderwerpen? Alleen dan kan de cultuur binnen de journalistiek veranderen. Vervolgens moet de discussie ook in de directiekamers terecht komen.”
Hoe gebeurt dat?
“Feminisme en emancipatie zijn actuele thema’s. Er komt een moment dat de leidinggevenden het onder ogen moeten gaan zien, want het is echt een issue. Als de mensen op de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png, leidinggevenden, en directies van de uitgevers hierover in gesprek gaan en het debat op gang komt, zal er meer diversiteit komen. Daar wordt de journalistiek uiteindelijk alleen maar beter van.”
Dus als er meer vrouwen op verschillende plekken in de journalistieke organisatie terecht komen, wordt de journalistiek beter?
“Als de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png divers en een afspiegeling van de samenleving is, worden de journalistieke verhalen en daarmee de producten ook beter.”
En wat gaat Vrouw & Media de komende jaren doen om dat te bewerkstelligen?
“Vrouwen én mannen in de journalistiek die spiegel blijven voorhouden om bewustzijn te creëren. De situatie is nog niet zoals die moet zijn, maar ik ben wel optimistisch. Wat mij betreft bestaan we over 35 jaar niet meer, omdat de verhoudingen in de journalistiek dan gelijk zijn.”
