Het is stil in de straten van Little Village, een wijk in Chicago. Arrestaties en deportaties van illegale immigranten zouden hier vandaag, de eerste dag van Donald Trumps presidentschap, van start gaan. De bewoners van Little Village, veelal immigranten, zijn bang voor een mogelijke inval van de U.S. Immigration and Customs Enforcement (ICE). Tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde Trump de grootste deportatie van illegale immigranten in de Amerikaanse geschiedenis. “Niemand weet hoe de handhaving van dit plan eruit gaat zien. Het is dat onbekende waar mensen zich hier zorgen over maken,” zegt Michael Rodriguez, een wethouder uit Chicago.
Met open armen
In 2023 woonden 1,8 miljoen immigranten in het Chicago-gebied, waarvan minstens een kwart zonder geldige documenten. Vlak na de inauguratie van de president gaf de burgemeester van Chicago, Brandon Johnson, aan dat hij deze groep zou beschermen. “Ongeacht wie er in het Witte Huis zit, Chicago is een stad die zijn armen opent voor mensen van over de hele wereld,” zei Johnson tijdens een persconferentie. Hij onderstreept hiermee de status van Chicago als sanctuary city, een stad die (illegale) immigranten accepteert en beschermt tegen federale immigratiewetten. “We zullen doorgaan met het beschermen van mensenrechten,” zegt Johnson.
De politie van Chicago gaat niet met ICE samenwerken om immigranten uit te zetten, benadrukte ook de gouverneur van Illinois, JB Pritzker. Ook zal de staat samen met NGO’s informatiecampagnes opzetten. Zo heeft Chicago de Know Your Rights-campagne gelanceerd om mensen voor te lichten over hun rechten als ze in aanraking komen met ICE. Posters verspreid door de stad geven informatie over je rechten bij aanhouding en arrestatie door ICE-agenten, evenals tips voor gratis juridische hulp en plekken waar familieleden van gearresteerde immigranten terechtkunnen.
Deze informatie wordt aangeleverd door lokale NGO’s zoals The Resurrection Project, National Immigrant Justice Center en Illinois Coalition for Immigrant and Refugee Rights. Naast deze informatieverstrekking hebben deze organisaties ook een collectieve rechtszaak tegen de Trump-regering aangespannen. Ze beweren dat de immigration raids een daad van vergelding zijn op Chicago als toevluchtsoord. De deportaties zouden in strijd zijn met de Amerikaanse Constitutie, specifiek het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht tegen onredelijke huiszoeking, arrestatie en inbeslagneming.
De ruggengraat van de horeca
Ondanks het verzet bleken de raids effectief. Op één dag arresteerden de agenten van ICE bijna 1200 mensen, schrijft NBC News. De operatie zou zich alleen richten op personen met een geschiedenis van ernstige, gewelddadige misdaden. Toch werd slechts de helft van de arrestaties geclassificeerd als een criminal arrest, terwijl de rest van de opgepakte immigranten geweldloze overtreders zijn of mensen die geen ander strafbaar feit hebben gepleegd dan het illegaal oversteken van de grens. Dat de raids alleen gericht zijn op zware criminelen lijkt dus niet te kloppen.
De angst voor deportatie heeft veel invloed op het dagelijkse leven van immigranten. Kinderen gaan niet meer naar school en afspraken bij de dokter worden overgeslagen. Ook durven sommige immigranten niet meer naar hun werk te gaan. Bijna een derde van de schoonmakers, bouwvakkers, schilders en koks in Chicago zijn illegale immigranten. Sectoren als de horeca kunnen niet zonder ongedocumenteerde immigranten. “Arbeidsmigranten, zowel met als zonder papieren, vormen de ruggengraat van de horeca in Chicago,” vertelt Raeghn Draper, directeur van CHAAD. “Ze vervullen essentiële functies in restaurants, bars, hotels en eetgelegenheden.” CHAAD is een organisatie die is opgericht door en voor horecamedewerkers in Chicago, om een einde te maken aan misstanden binnen de branche.
‘Restaurants hebben rollen en procedures voor het geval ICE op hun locatie verschijnt’
In Chicago biedt de horeca toevlucht en steun aan mensen zonder papieren die met uitzetting worden bedreigd. “Omdat arbeidsmigranten zo’n belangrijk deel van de sector uitmaken, hebben veel restaurants, bars en horecagelegenheden stappen ondernomen om hun werknemers te beschermen,” vertelt Draper. “Ze hebben Know Your Rights-posters opgehangen in werk- en pauzeruimtes.” Het gaat soms zelfs nog verder. Draper: “Sommige restaurants hebben veiligheidsplannen geïmplementeerd, met rollen en procedures voor het geval ICE op hun locatie verschijnt.” Achter de bar wordt besproken hoe de werknemers bijvoorbeeld moeten zwijgen als ICE-agenten voor de deur staan en wat ze moeten doen als ze overgaan tot arrestatie.
De solidariteit met de immigranten gaat verder dan alleen de horeca. Activisten zoals Draper geven Know Your Rights-trainingen in buurthuizen, kerken en andere openbare plekken. Burgers verspreiden flyers en delen updates over ICE-agenten in groepsapps en (online) meldpunten. Immigranten worden waar mogelijk ondersteund met financiële hulp, juridische begeleiding, transport, onderdak en kinderopvang. In tijden van angst en onzekerheid komen de bewoners van Chicago voor elkaar op.
Chicago aangeklaagd
De regering-Trump reageert fel op de lokale weerstand. Begin februari spande de regering op zijn beurt een rechtszaak aan tegen Chicago en Illinois. Onder andere gouverneur Pritzker en burgemeester Johnson worden verweten dat ze opzettelijk de handhaving van federale immigratiewetten belemmeren. Het Witte Huis wil met deze rechtszaak een einde maken aan het immigratie-vriendelijke beleid in de staat.
Trumps reactie lijkt Chicago koud te laten en de stad blijft doelgericht. “ICE is afhankelijk van intimidatie en misinformatie om schadelijk beleid af te dwingen. Dit tegenwerken kan zo eenvoudig zijn als weigeren een deur te openen.” Draper benadrukt daarmee het belang van lokale weerstand, op welke manier dan ook. “De gemeenschappen in Chicago moeten voor elkaar zorgen wanneer overheidsinstellingen dat niet doen.”
Eindredactie door Jens van der Weide
