Het besef dat ik acne heb, kwam pas veel later dan de eerste pukkels die mijn huid tekenden. De hele puberteit bleef mijn huid vrij van acne, maar vanaf de anticonceptiepil in de vijfde klas sloeg het om. Geleidelijk werd het steeds erger, tot het ook mijn omgeving begon op te vallen. Vragen als ‘reageer jij slecht op de pil?’ of ‘maak jij je huid wel goed schoon?’ schudden mij wakker. Wat ik heb, ziet niet alleen ik, maar ook iedereen om mij heen. Ineens moest het opgelost worden. Met de skinfluencers van TikTok, als mijn metgezellen, trok ik de wijde wereld in op zoek naar de heilige graal van de gave huid. Maar niet alleen de oplossing, ook de oorzaak van mijn huidprobleem werd online uitgebreid besproken: een hormonale disbalans, een te hoog cortisolniveau, of een ontregeld zenuwstelsel. Eén ding was zeker: de pukkels op mijn wangen waren het directe gevolg van mijn falen, maar waar ik precies had gefaald, bleef een raadsel.
Toen ik een vriend vertelde over de medicijnen die ik sinds kort gebruik voor mijn acne, was hij stil. “Nu je het zegt, het was mij eigenlijk nooit opgevallen dat je het hebt. Ik bedoel, ik zie het. Maar je bent nog steeds mooi hoor.” Even verwarmde dit mijn hart, tot ik mij afvroeg waarom het me zo goed deed. Dat het me niet definieert? Dat ik nog steeds mooi ben? Hoe meer ik erover tobde, hoe ingewikkelder mijn hersenspinsels werden over mijn acne. Waarom wil ik dit oplossen? Vind ik het dan echt lelijk? Is het raar dat ik 25 ben en mijn huid nog steeds in de puberteit lijkt te leven?
Op zoek naar een manier om mijn gedachten te temmen, ging ik in gesprek met drie andere jongvolwassenen die te maken hebben met acne. Claire (23), Lydia (24) en Mirjam (24) vertellen over de mentale impact van acne op hun volwassen leven.
De mentale impact
‘Er onzeker van worden’, dat dekt de lading niet. Van in de spiegel elk vlekje met microscopische precisie inspecteren tot het verzamelen van bewijs in een mapje met foto’s op hun telefoon: de mentale impact van acne is groot en uit zich niet alleen in onzekere gedachten, maar ook in obsessief gedrag. Claire had acne van haar 19e tot haar 21e: “Ik maakte altijd foto’s van mijn gezicht met flits, want daarmee zie je alles. Dan keek ik naar die foto’s en zoomde ik in op wat ik kon zien.” Nu krijgt ze regelmatig herinneringen van haar telefoon met foto’s uit die tijd: “Je wordt er de hele tijd mee geconfronteerd.” Ook Lydia hield haar huid nauwlettend in de gaten: “Elke ochtend, middag en avond keek ik naar mijn gezicht of er weer iets bij was gekomen.” Ze geven aan dat het hun hele dag kan bepalen: “Het is het eerste wat je ziet.”
‘Het gaat veel dieper dan schaamte, want het lijkt alsof ik gefaald heb’
Maar acne verbergen met make-up? Niet iedereen is even enthousiast. Claire geeft aan dat ze zich beter voelde zonder, terwijl Lydia, zelfs toen haar acne zo goed als weg was, nog steeds foundation droeg: “Uit gewoonte,” grapt ze. Mirjam gebruikte geen make-up om haar acne te verbergen, maar de schaamte is groot. Vanaf het moment dat ze ongesteld wordt, heeft ze te maken met hormonale acne. “Soms denk ik: ik ben nu bijna 25, het zou toch gewoon al lang over moeten zijn? Ik voel mij er wel een puber door.” Ook Claire herkent zich hierin: “Ik heb wel echt meerdere keren huilend voor de spiegel gestaan.” Voor haar voelde het als ‘een tweede puberteit’, met alle onzekerheid die daarbij komt kijken.
Schaamte en het idee van gefaald te hebben, nemen de overhand. Mirjam vertelt over een vakantie van twee jaar geleden. “Je maakt meer foto’s op vakantie. Toen ik die later terug keek dacht ik: ‘heb ik er echt zo bijgelopen?’ Het gaat veel dieper dan schaamte, want het lijkt alsof ik gefaald heb. Ik probeer er van alles aan te doen maar het gaat nooit weg.” Zelfs als de acne wegtrekt, kan de paniek nog toeslaan. Toen Claires huid acnevrij werd, droomde ze bijvoorbeeld dat het terugkwam. Ook elk puistje dat ze kreeg, zorgde voor stress over een terugval.
Omgaan met de buitenwereld
Maar acne hebben betekent niet alleen omgaan met je eigen gedachten, maar ook met de meningen van anderen. Van collega’s tot familie en vrienden, ongevraagd advies ligt altijd op de loer. Lydia beaamt dit: “Er zit een stigma op. Ik kreeg vaak te horen dat ik mijn gezicht niet goed schoonmaak of dat ik niet zou douchen. Dat vond ik vervelend, dat mensen dat dachten.” Maar ook troostende woorden weten niet altijd de juiste snaar te raken. “Als mensen zeggen dat ze het niet zien of dat het niet opvalt, dan valideert dat niet wat ik voel. Alsof het niet iets is wat ik mag voelen. Het is fijn als iemand zegt: ‘ik zie het, vervelend.’ Eigenlijk is dat alles.” Lydia denkt wel dat dit met mindset te maken heeft. “Ik dacht: ‘ja je kan lekker praten, maar je snapt toch niet wat ik doormaak!’ Ze konden het nooit goed doen. Maar dat heeft ook met je eigen perspectief te maken.” Als lifecoach heeft Lydia nu een andere houding aangenomen. “Mijn moeder zei altijd: ‘ik zie het niet zo’, wat ik me nu ook wel goed kan voorstellen. Ik legde mezelf onder een vergrootglas, maar buitenstaanders letten echt niet zo op iemand anders hun gezicht.” Het is een dunne lijn: je wilt niet dat iemand je acne ziet, maar je wilt ook niet dat mensen tegen je liegen of je gevoelens niet serieus nemen.
‘Mensen kunnen je gevoelens niet altijd goed begrijpen, hoe goed ze het ook bedoelen’
Slachtoffers van marketing
Ook de onlinewereld heeft invloed op hoe ze hun acne ervaren. Scrollend op Instagram of TikTok word je overspoeld met adviezen. Toen Mirjam dit skincare walhalla ontdekte, voelde het alsof haar gebeden gehoord waren. “Dit heb ik nodig! Ik koop alles, dan gaat het weg!” Ze zag wel een verbetering, maar rustig werd haar huid nooit helemaal. Nu gaat ze naar de dermatoloog en heeft ze een routine gevonden die werkt. Ze slikt isotretenoïne, wat ingezet wordt bij zware acne. Soms voelt Mirjam zich daar schuldig over: “Door de maatschappij vind ik het blijkbaar zo belangrijk [dat mijn acne weggaat] dat ik medicijnen neem voor iets cosmetisch.” Toch kan acne ook een symptoom zijn van andere medische problemen. Het wordt vaak geassocieerd met hormonale schommelingen, die veroorzaakt kunnen worden door bijvoorbeeld PCOS, een aandoening die de eierstokken beïnvloedt. Maar dan rest altijd de vraag, willen we het probleem dan aanpakken omdat het een medisch geval is of om te conformeren aan het Westerse schoonheidsideaal? En maakt dat uit? Mirjam is duidelijk: “We zijn in het algemeen een beetje te streng voor onszelf. Eigenlijk zijn we allemaal slachtoffers van marketing, onze hormonale huishouding, onze onzekerheid, en de maatschappij.”
Acceptatie
Alle drie jongvolwassenen hebben nu rust gevonden met hun acne. Mirjam denkt dat ouder worden een positieve invloed heeft gehad: “Het is iets wat bij mij hoort. Soms is het meer en soms minder, maar het is onderdeel van mij.” Het accepteren van acne had Lydia ook kunnen helpen toen ze jonger was. “Als ik mijn gevoelens over acne had kunnen accepteren dan wordt het ironisch genoeg makkelijker om mee om te gaan, omdat je ze niet meer wegduwt. In die zin mag ook mijn acne er zijn.” Als Claire nu iets tegen haar jongere zelf zou kunnen zeggen, zou ze haar op het hart drukken dat het niet uitmaakt of het voorbij gaat of niet. Ze hoopt dat ze die houding mee kan nemen mocht het ooit weer opspelen. “Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan,” geeft ze toe. “Ik sta in ieder geval niet meer elke dag voor de spiegel met een vergrootglas, en dat is heel fijn. Ik ben nog steeds een leuk mens. Acne of niet.”
Eindredactie door Victor Schipper
