Het is vandaag Paarse Vrijdag: de dag waarop scholieren en studenten solidariteit tonen met de lhbtqia+-gemeenschap door de kleur paars te dragen. Die solidariteit is van levensbelang, want uit onderzoek van The Trevor Project blijkt dat meer dan de helft van de non-binaire en transgenderjongeren in de Verenigde Staten serieus heeft overwogen om een zelfmoordpoging te doen. Eén op de vijf deed zelfs daadwerkelijk een poging.
Tegelijkertijd neemt de discriminatie tegen transgenderpersonen in Nederland toe: in de afgelopen vijf jaar is het aantal meldingen van discriminatie alleen maar gestegen. Een eenvoudige manier om genderdiverse jongeren te steunen is door hun voornaamwoorden te respecteren. Dit kan een enorm verschil maken: het aantal zelfmoordpogingen onder transgenderjongeren halveert wanneer hun omgeving hun voornaamwoorden respecteert.
Jip Kuijper (die/diens, 27), zelf non-binair, weet uit eigen ervaring hoe ingrijpend het kan zijn als voornaamwoorden niet gerespecteerd worden. “Als mensen mij misgenderen geeft dat mij een heel negatief gevoel, alsof ik niet gezien en gehoord wordt.” Zelf heeft Kuijper gelukkig een omgeving waarin die veel steun ontvangt, maar Kuijper ziet ook dat dit lang niet voor iedereen geldt. “Bij jongeren die thuis niet op de juiste manier worden aangesproken, zie je vaak veel depressiviteit.”
“Kijk, het is niet zo ingewikkeld, hier kun je aan de slag”
Pro-Now is opgericht met subsidies van onder andere Fonds21, het Cultuurfonds en de gemeente Breda, om mensen te informeren en de mogelijkheid te bieden te oefenen met het gebruik van de juiste voornaamwoorden. Want hoewel steeds meer personen genderneutrale voornaamwoorden willen gebruiken, vindt lang niet iedereen dit even makkelijk. Daar heeft Kuijper begrip voor. Waar die echter moeite mee heeft, is dat de verantwoordelijkheid van deze onwetendheid vaak bij genderdiverse mensen ligt. “Er wordt altijd maar verwacht van non-binaire en transgenderpersonen dat ze begrijpen dat het moeilijk is, terwijl deze personen het al helemaal moeilijk hebben omdat hun omgeving en het sociale systeem niet op hen is ingericht”.
‘Ik wil proberen van de middenmoot allies te maken’
Pro-Now wordt uitgevoerd door Bo Diversity, een Bredaas bureau dat zich richt op thema’s zoals genderemancipatie, seksualiteit, intimiteit en seksisme. Naast het oefenen met voornaamwoorden bevat Pro-Now ook uitgebreide informatie over wat het betekent om transgender te zijn, het verschil tussen binaire en non-binaire transgenderpersonen, en de manier waarop je kunt handelen als je iemand per ongeluk misgendert. “We willen deze informatie graag bieden, zodat de verantwoordelijkheid om dit uit te leggen niet alleen bij non-binaire en transgenderpersonen ligt.”
Pro-Now: voor wie oprecht geïnteresseerd is in genderdiversiteit
De doelgroep van Pro-Now bestaat voornamelijk uit mensen die de voornaamwoorden van non-binaire en transgenderpersonen wel willen respecteren, maar nog niet weten hoe ze dat moeten doen. “Ik wil proberen van de middenmoot allies te maken,” legt Kuijper uit. Die beseft dat het weinig zin heeft om degenen met sterke weerstand tegen genderdiversiteit te proberen te overtuigen. “De tradwives, vrouwen die nostalgisch verlangen naar de traditionele genderrollen binnen het huwelijk uit de jaren 1950, kun je toch niet bereiken.”
Het platform maakte een vliegende start: op de tweede dag waren er al vier keer zoveel gebruikers als waar Kuijper voor de hele maand op had gehoopt. Red Pers nodigde enkele nieuwe gebruikers, die nog niet van Pro-Now hadden gehoord, uit om op het platform met voornaamwoorden te oefenen en hun ervaringen te delen. Hoewel ze aangaven niet veel non-binaire of transgender mensen in hun omgeving te hebben, waren ze enthousiast over Pro-Now. Zo ook Peter Boven (hij/hem, 30), die vertelt: “De voornaamwoordenquiz is heel duidelijk en ik leer er veel van.”
Gebruikers en organisaties steunen Pro-Now’s inclusieve missie
Gebruiker Sterre de Groot (zij/haar, 27) vertelt hoe het platform haar heeft geholpen: “Ik leerde door Pro-Now dat ik kan vragen wat iemands voornaamwoorden zijn. Eerst wist ik niet hoe ik dat kon vragen.” Dit sluit precies aan op wat Kuijper met het platform wil bereiken. “We moeten het normaal maken om te vragen naar voornaamwoorden en geen aannames te doen.”
Het belang hiervan legt Kuijper verder uit: “Ik heb een androgyne, masculiene expressie. Zo presenteer ik mijzelf, maar iemand anders kan mij zien als feminien en daardoor aannemen dat ik zij/haar voornaamwoorden gebruik. Het zou echter ook zo kunnen zijn dat ik mij feminien presenteer, terwijl mijn voornaamwoorden hij/hem zijn.” Door simpelweg te vragen, voorkom je misverstanden en laat je zien dat je respect hebt voor iemands genderidentiteit.
Peter Boven geeft aan dat hij het platform niet snel uit eigen initiatief zou gebruiken: “Ik zou het niet uit mezelf opzoeken.” Om toch zoveel mogelijk mensen te bereiken, delen maatschappelijke organisaties als Amnesty, Rutgers en COC Nederland Pro-Now in hun netwerk. Ook verscheen het platform in nieuwsbrieven van verschillende huisartsenpraktijken en van het Team Diversiteit, Gelijkwaardigheid en Inclusie van de Rijksoverheid. Voor Kuijper was deze snelle verspreiding een onverwachte, maar fijne verrassing.
Oefenen we binnenkort met voornaamwoorden in het Frans?
Hoewel Pro-Now nog geen maand online is, heeft Kuijper nu al grote ambities en wil die het platform graag verder ontwikkelen. Bijvoorbeeld door meer informatie te bieden over het gebruik van dubbele voornaamwoorden. “Mensen snappen dat nu nog niet.” Kuijpers ultieme doel is om de hele middenmoot mee te krijgen en daarmee de steun voor trans- en non-binaire personen te vergroten. Uiteindelijk hoopt Kuijper zo bij te dragen aan het verminderen van zelfmoordpogingen onder genderdiverse jongeren. “Ik vind het heel belangrijk dat mijn community gelukkig is.”
Stiekem kijkt Kuijper al verder dan de Nederlandse grenzen om de taal inclusiever te maken. Die droomt er namelijk van om Pro-Now internationaal beschikbaar te maken. Naast Nederlands en Engels zouden er ook andere talen op het platform kunnen verschijnen als daar vraag naar is. Wie weet leren we binnenkort toch weer die Franse woordjes – dit keer gefocust op voornaamwoorden: pronoms.
Eindredactie door Robin Jansen
