De deelnemers, bestaande uit zowel boeren als andere bezorgde burgers, maken zich zorgen over de toenemende waterschaarste- en degradatie in het land. Dit probleem wordt volgens hen verergerd door de reservoirs, die kostbaar grondwater opslaan voor de besproeiing van de akkers van slechts een klein aantal boeren. Als antwoord bood het Waterdorp een vreugdevolle en strijdbare plek voor verzet, in de vorm van onder andere workshops, filmvertoningen en concerten. Ook massale protesten, waarmee de beweging al vaker het internationale nieuws heeft gehaald, worden vanuit het kamp georganiseerd. Red Pers bracht een bezoek aan het Waterdorp om te zien wat zich behalve deze bekende demonstraties afspeelt in de Franse anti-reservoir beweging.
Een goede sfeer
“Het is jammer dat actiekampen zoals deze vaak aan de media voorbijgaan,” vindt de Franse Rosemary* (78). Ze zit onder een grote, open keukentent die ruimte biedt voor het snijden van groenten. Zelf heeft ze hier vandaag een paar uur als vrijwilliger doorgebracht om te helpen met de voorbereidingen voor het eten. Het is een van de vele taken die dagelijks moeten worden uitgevoerd om het Waterdorp draaiende te houden. Daarnaast zijn de afwas en het schoonmaken van de composttoiletten belangrijke bezigheden. En alles gaat op vrijwillige basis.
Om Rosemary heen lopen mensen druk heen en weer, wangen rood van de hitte die zich door de brandende zon onder de keukentent heeft verzameld. Een cluster van krachtige gasbranders, waarmee in pannen van een meter hoog de hele dag door wordt gekookt, doet er nog een schepje bovenop. Toch lijkt de sfeer in de keuken er niet onder te lijden: er wordt water rondgebracht, mensen nemen danspauzes op opbeurende muziek en het langdurig roeren in de pannen biedt tijd voor een goed gesprek.
Rosemary gelooft dat de goede stemming alles te maken heeft met de manier waarop bezoekers van het Waterdorp met elkaar omgaan: “Aandacht, zorgzaamheid, plezier, vrijgevigheid en respect staan centraal. Tijdens vorige anti-reservoir protesten werden deelnemers geregeld met geweld door de politie behandeld, wat belangrijk is om in het nieuws te brengen. Maar het is ook essentieel om te benadrukken dat mensen in het Waterdorp ondanks deze ervaringen niet opgeven: ze blijven naar elkaar omkijken en voor elkaar zorgen.”
Samenwerken voor verandering
In het Waterdorp ligt de nadruk op coöperatie: eenieder die wil aansluiten is welkom, ongeacht ervaring. De Franse Brume* (24), die net als Rosemary meehelpt in de keuken, vindt het een bijzondere manier van samenwerken. Het verzet tegen de reservoirs ziet hij als deel van een bredere strijd tegen het kapitalisme. Hij is niet de enige: veel aanwezigen vinden het scheef dat schaars water wordt gebruikt ten behoeve van de agro-industrie, terwijl kleinschalige boeren en de natuur daarvan de negatieve gevolgen ondervinden. Op zijn eigen manier biedt Brume hulp in deze strijd: “Niemands werk is belangrijker dan dat van een ander. De groenten die ik vandaag snijd zijn zeker nodig, maar ik weet ook dat ik met deze taak de wereld niet aan het veranderen ben. Ik vervul simpelweg één rol in het geheel, zoals anderen dat ook doen.”
Voor het Waterdorp betekent deze zienswijze ook dat de organisatie niet afhankelijk is van enkele managers. In principe moet iedereen ruimte krijgen om zélf te ondernemen, maar mag die ruimte ook onbenut worden gelaten. Voor Brume biedt de horizontaal georiënteerde structuur kans om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen: “Er is niemand die je gaat vertellen dat je iets moet doen. Dat betekent ook dat je tot op zekere hoogte nieuwsgierig moet zijn en initiatief moet tonen. Het kamp blijft draaiende wanneer iedereen accepteert dat die een rol heeft om te vervullen.”
Geen vlekkeloos protest
Anderzijds vindt de Franse Julie*, die al meer dan twintig jaar actief is in linksgeoriënteerde bewegingen in Frankrijk, dat het protest niet altijd op rolletjes verloopt. “Achter de uitbundigheid die je hier ziet, zit ook veel complexiteit. Organiseren gaat niet vlekkeloos. Wanneer ik een overwinning meemaak, ben ik me tegelijkertijd bewust van de vele mislukkingen die daar tegenover staan. In de loop van de jaren is mijn enthousiasme voor activistische plekken zoals het Waterdorp daardoor flink afgenomen,” aldus Julie. Waarom ze dan toch hier aanwezig is, vindt ze lastig om te duiden. “Ik denk dat het te maken heeft met de gelijkgestemdheid die ik hier ervaar. Het is fijn om onder mensen te zijn die ergens om geven en die zich daarvoor blijven inzetten, ook al is dat vaak zwaar.”
Terwijl mensen hun bord leegeten, zittend in groepjes verspreid over het grasveld, zet een spreker de aanwezigen aan tot het roepen van de slagzin van Bassines Non Merci. Het luidkeelse ‘No Bassaran!’, een samenvoeging van het Spaanse ‘No Pasaran!’ en het Franse ‘bassin’, reikt tot ver over het terrein. Een eensgezinde verklaring, óók in de wetenschap dat hiernaast altijd meningsverschillen en knelpunten zullen blijven bestaan.
Rosemary, die zich net zoals alle andere aanwezigen zorgen maakt over het waterverbruik van de Franse agro-industrie, vat het standpunt kort samen: “Wanneer je de natuur respecteert, volgt daar logischerwijs uit dat je tegen de reservoirs bent. Die twee kúnnen niet samen.”
*Omwille van anonimiteit willen de geïnterviewden niet bij hun (volledige) naam worden benoemd. Hun gegevens zijn bekend bij de redactie.
Eindredactie door Caya van der Plas
