Het is een bekend cliché: menig vrouw zwijmelt jaarlijks weg bij Love Actually. Is de romcom voor mannen ook een guilty pleasure? Red Pers dook in het genre, met verschillende mannen en een vrouwelijke kenner.

De kortste dag van het jaar is net geweest, maar de dagen zijn nog altijd kort en donker.  De kerstfilms vliegen je om de oren, kortom het romcom-seizoen is in volle gang. Zo verschenen er in Nederland afgelopen jaar ook weer de verschillende romantische komedies in de bioscoop, zoals Kwestie van Geduld, Marokkaanse Bruiloft en Hart op de Juiste Plek. 

Lange geschiedenis

Het genre romantische komedie kent een lange geschiedenis. De Engelse schrijver William Shakespeare schreef de eerste romcoms omstreeks 1600. Hij schreef onder meer de toneelstukken A Midsummer Night’s Dream (Een Midzomernachtdroom) en Much Ado About Nothing (Veel drukte om niets). Het hoogtepunt van het genre is eind jaren negentig en begin jaren nul. Dan verschijnen klassiekers als  Notting Hill (1999), Four Weddings and a Funeral (1994) en de klassieker Love Actually (2003). Nog altijd wordt de laatstgenoemde hit als meetlat genomen voor nieuwe films in het genre. 

Het plot van een romantische komedie, kortweg romcom is simpel. Twee personages ontmoeten elkaar aan het begin van de film en hebben een duidelijke klik. Toch lukt het niet om een romantische relatie op te bouwen. Na komische scènes, worden de personages gedurende de film van elkaar gescheiden. Pas dan komen ze tot de conclusie dat ze perfect voor elkaar zijn en zoeken ze elkaar richting het einde van de film weer op en beginnen de langverwachte relatie. De film eindigt altijd met een eind goed, al goed. 

‘Het genre is van alle tijden’

Floortje Smit is filmrecensent bij de Volkskrant en daarnaast liefhebber van het genre. Haar favoriete romantische komedie is Four Weddings and a Funeral. “Ik was ongeveer 14 of 15 toen die uitkwam. Die film is eigenlijk mijn hele pubertijd meegegaan en ik heb hem heel vaak gekeken.” Over de populariteit van romcoms zegt ze: “het genre is van alle tijden, het komt op, het dooft weer even uit, maar het is echt onuitroeibaar.’’ Smit kijkt graag oude romantische komedies terug. “Omdat je dan heel erg goed de veranderingen kunt zien over onze opvattingen over liefde en relaties.’’ 

Onderkoelde humor

Veel romcom-klassiekers zijn Brits. Waarom werden juist die Britse films kaskrakers? En wat is er nodig voor het maken van een goede romcom? ‘’Het gaat in vlagen, soms heb je een stroom van Amerikaanse romantische comedies die heel erg goed zijn. En die Britten zijn heel erg goed in die onderkoelde humor,” aldus Smit. Verder zijn er goede acteurs nodig, maar het belangrijkste is een goed script met daarin goede dialogen. Een echte gouden formule is er niet. 

Smit: ‘’Je hebt een aantal romantische comedies die het genre echt vernieuwen. Het probleem is dat er vaak te simpel over wordt nagedacht. Je zet twee mensen bij elkaar, die worden verliefd, er zijn wat obstakels. Dat is het niet. Het ligt aan de chemie tussen de hoofdrolspelers, aan de dialogen die zijn geschreven. En dat maakt het verschil tussen een goede romantische comedy en een clichématige.”   

Ondanks de populariteit is er vaak ook kritiek op het genre. De scène uit Love Actually waarin acteur Andrew Lincoln aan de deur van het personage van Keira Knightley verschijnt met een liefdesverklaring op borden is op het oog romantisch, maar lijkt toch ook wel erg veel op stalkingsgedrag. En hoe zit het met de diversiteit in Love Actually en Alles is Liefde? Ook is het genre meerdere malen doodverklaard. Toch blijf het genre ongekend populair om te maken. Volgens Smit komt dat doordat dit genre films makkelijk te maken is en ook romantische komedies geen dure producties zijn.

Mannen en vrouwen

Wat is nu de aantrekkingskracht van de romcom? Het clichébeeld is natuurlijk dat vrouwen smullen van dit genre, maar toch blijkt dat ook mannen ervan houden. Red Pers ging op onderzoek uit en legde de vraag voor aan verschillende mannen, die ook fan zijn van het eerste uur.

‘Ik vermaak mij niet met Schindler’s List. Ik vind As good As It Gets en Notting Hill leuke films, want daar ontspan ik bij.’

De altijd kritische voetbalanalist Johan Derksen (73) is groot fan van het genre en van kerstfilms. Bij de talkshow Beau licht hij toe waarom: “Ik vermaak mij niet met Schindler’s List. Ik vind As good As It Gets en Notting Hill leuke films, want daar ontspan ik bij. Ik moet al die kutwedstrijden kijken, iedere avond al die weekenden lang heb ik lasogen van het voetbal kijken. Als je dan RKC – Willem II net gekeken hebt, in je beleving duurt dat zes uur. Dan is het lekker om naar Notting Hill te kijken met de poten op tafel. Ik houd van romantische comedies met een happy end, waar ik goed van kan slapen.”

Voor het gezin

Een acteur die in verschillende romantische komedies speelt is Michiel Romeyn (67). Hij speelde onder meer Sinterklaas in de succesvolste Nederlandse romantische komedie Alles is Liefde, die in 2007 verscheen. Recentelijk was hij te zien in onder meer Wat is dan Liefde. “De leukste productie qua romcom om te spelen was Alles is Liefde. Het was ook heel goed georganiseerd, want het wachten bij films is niet te harden. Er gebeurde ook van alles, het was heel spannend om te doen”, aldus Romeyn. “In de film kan weinig gebeuren. Het is voor het gezin, met het hele gezin zit je dan voor de televisie met een pak popcorn en dan oh en ah…” 

‘Het is feelgood‘

Oud-maître van het programma First Dates Sergio Vyent (52), omschrijft het genre als volgt: “het is feelgood en als er nog een beetje bij kan worden gelachen, dan is het helemaal goed. Bij een romcom is er altijd een wens dat je zelf ook de liefde van je leven kan vinden. Zeker ook met kerst geeft het een warm gevoel. Naar iets kijken, waarvan je eigenlijk al weet dat alles goed gaat komen. Zeker ook in deze tijd waarin we allemaal leven, dan is een beetje liefde en een happy end fijn om je op te focussen. Ik wens iedereen gewoon een heel fijne kerst en ga vooral lekker veel romcoms kijken.”

Met medewerking van Maria Bouwman