Kraken gaat door: een veilige haven in Utrecht

Beeld: Foto: Hanna Hosman

28 maart 2022, 12:00

Auteur: Hanna Hosman

Kraken gaat door: een veilige haven in Utrecht

Beeld: Foto: Hanna Hosman

28 maart 2022, 12:00

Auteur: Hanna Hosman

Een pand kraken, wat komt daar eigenlijk bij kijken? Redacteur wonen Hanna Hosman sprak erover met haar nieuwe buren, die van een leegstaand rijtjeshuis een veilige haven met moestuin maken.

Op een zwarte banner, opgehangen aan een rijtjeshuis in het Utrechtse Hoograven, staat gestencild: ‘Better to squat than let homes rot!’. Tegenover het huis, aan de andere kant van de straat, staan een stuk of zeven jonge mensen op de stoep in de zon. 23 januari, zondagochtend rond half tien, in de familiestraat waar eigenlijk nooit iets gebeurt. Een tweede banner wordt opgehangen: ‘resist anti trespass’. Het huis is gekraakt.

“Nu is het wachten op huisvrede,” vertelt een van de krakers. Dat wordt vastgesteld als de krakers het pand 24 uur lang ongestoord bezet hebben. De kraak is aangemeld, de politie is gebeld. Wat volgt: een lange ochtend van afwachten. Kunnen ze blijven?

Elektra Flinta

De kraakscene is een gesloten bolwerk, vertelt WT. WT is 21 jaar, studeert muziektherapie en is een van de vijf mensen die in Hoograven een onderkomen zoekt. De groep verenigt zich onder de naam Elektra Flinta. Flinta is een term uit de Berlijnse queerscene, en staat voor Female, Lesbian, Intersex, Trans en Agender. De vijf willen breken met het stereotype van de kraker als ‘witte cisheteroman’ en maken een ruimte in de kraakwereld waar plek is voor flinta-personen. “Heteromannen zijn ook welkom hoor,” zegt WT, “maar het is belangrijk dat mensen zich bewust zijn van hun privileges op de woningmarkt.”

Als ze een groot pand vinden, dan kan het een ruimte worden voor discussiegroepen en een plek waar gekookt wordt voor iedereen die daar behoefte aan heeft. Zo nu en dan een feest. Maar het middelgrote gezinshuis in Hoograven, in een buurt waar Tesla’s steeds meer terrein veroveren, is vooral bestemd om in te wonen. “Een veilige haven,” zegt WT.

Veel regels

Kraken is een proces met veel regels en procedures, blijkt op de vroege zondagochtend. “Het begint met huisvrede. Om ergens te mogen blijven moet je daar meer dan 24 uur hebben gezeten, zorgen dat niemand in de tussentijd de politie belt en de kraak zelf aanmelden bij de politie. Dan moet je kunnen bewijzen dat je er woont,” vertelt iemand van het Kraakspreekuur, een plek waar mensen die overwegen om een pand te kraken heen kunnen voor advies. Een stoel en een bed zijn bakens van huiselijkheid en daarmee goede bewijsstukken. Het werkt ook goed om foto’s op twitter plaatsen van huiselijke taferelen, bijvoorbeeld van boterhammen met hummus (het krakersdieet, vertelt kraker Piney later). Dit komt door de timestamps, vertelt een medestander op de stoep. Die tonen wanneer de foto gemaakt is, zodat er bewijs is dat er op dat moment iemand in het huis woonde.

“Anarchisme is leuk, totdat je iets moet organiseren”

Kraken is sinds 2010 illegaal, dus voorbereiding op een aanvaring met de politie is belangrijk. Er is iemand aangewezen die ID-bewijzen bewaart in een rugzak. Eigenlijk had iemand anders die taak, maar die dacht dat het ging om half tien ‘s avonds, in plaats van ‘s ochtends. “Anarchisme is leuk, totdat je iets moet organiseren,” grapt de documentbewaarder op de stoep.

We drinken koffie, nog meer koffie en wachten tot er een besluit valt. Drie agenten maken ondertussen een rondje langs de buren met de vraag of ze iets gehoord hebben van de nieuwe bewoners. Die zaten er sinds donderdag, zo bleek. Niemand had iets gehoord. Zo’n informatieronde is vrij uitzonderlijk, constateren de krakers. Ook anders dan normaal: de Officier van Justitie komt zelf een bezoek brengen. Meestal gaat dat telefonisch. 

Na een lang gesprek tussen de officier en de krakers is de conclusie: geen huisvrede. “Dat hadden ze niet verwacht,” vertelt WT later. “Er stond nog iemand ingeschreven en de eigenaar had laten weten dat ze ‘nog plannen had’ met het pand.” Onzin, volgens de krakers. Maar ontruiming is ook geen pretje weten ze uit ervaring, dus vertrekken ze na een lange ochtend op de stoep. Een buurman is nog zo vriendelijk om ze op een leegstaand pand om de hoek te wijzen.

De zoektocht gaat verder

In de weken daarna zoekt de groep Elektra Flinta verder. “We deden maar liefst zes kraakpogingen in verschillende huizen,” vertelt WT. “Elke keer gaat het mis: een alarm dat afgaat, betrapt bij het openmaken van een slot en in een leegstaande showroom met witgeschilderde ramen blijken toch mensen te wonen. Het pand was opgevallen tijdens het ‘scouten’ van nieuwe plekken en een papiertje tussen de deur zat er na een lange tijd nog steeds in.” Onbewoond, was de conclusie. Eenmaal binnen kwamen de bewoners van de bovenverdieping naar beneden. Toch niet leeg dus.

Er kwam een bericht binnen: ‘rennen’

Ook de tweede poging in het Hoogravense huis liep zonder succes af. Toen ze rond elf uur ‘s avonds opnieuw probeerden binnen te komen kwam er een bericht binnen: ‘rennen’. Een waarschuwing voor de politie, die uiteindelijk niet bleek te komen. Maar voor de zekerheid: snel weer weg. 

Het huis lacht weer

“We zijn er weer!” stuurt WT een paar dagen later, begin maart. Het politieproces gaat dit keer een stuk sneller. Er wordt huisvrede geconstateerd. De krakers kunnen blijven. Aan de gevel wappert een grote gele banner: ‘Smash the state and masturbate’.

Het grote verhuizen kan beginnen. Er worden huisregels opgesteld, slingers opgehangen en meubels komen aanwaaien. Bewoner Piney: “We hebben vier banken, ik weet niet waar ze vandaan komen.” De overwoekerde tuin wordt getransformeerd tot moestuin, afgebladderde verf overgeschilderd. In de voortuin staan plantjes en een bank waar de huisvergaderingen kunnen plaatsvinden, als er zon is. 

“Het huis moest eerst huilen, maar nu lacht het weer,” zei een buurtkind tegen de nieuwe bewoners.

Op het raam is een briefje gehangen voor nieuwsgierige buurtbewoners. “Hoi! Wij zijn Elektra Flinta & hebben weer de ‘rode deur’ gekraakt!” met de melding dat ze zullen vertrekken als de eigenaar echt plannen heeft voor de plek. “Leegstand in deze tijd, waar meer huizen leegstaan dan mensen dakloos zijn, is en blijft onacceptabel,” leest het briefje op het pand. “Love & rage, Elektra Flinta.”


STEUN NIEUW JOURNALISTIEK TALENT

Red Pers werd vijf jaar geleden opgezet door vier jonge en ambitieuze studenten en is inmiddels uitgegroeid tot een landelijk opleidingsplatform. Het is dé springplank naar een journalistieke carrière.

Wil je ons helpen het medialandschap te vernieuwen door jonge journalisten een stem te geven? Doneer dan nu een flinke kan koffie (€ 5,-), één maandje Zoomen (€ 15,-) of een ander bedrag. Bedankt


lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.