Voor het eerst in elf jaar tijd zoekt de Europese ruimtevaartorganisatie ESA nieuwe astronauten. Redacteur Maurits van Egdom sprak met Mindy Howard (55) en Wendy Mensink (30), die op de vacature reageerden, over hun grote passie voor de ruimte.
Op 31 maart startte ESA een wervingscampagne voor nieuwe astronauten, waarbij vrouwen en mensen met een beperking sterk werden aangemoedigd om zich aan te melden voor de vacature. De Europese ruimtevaartorganisatie wil namelijk de genderdiversiteit vergroten. Tot nu toe was slechts tien procent van alle astronauten vrouw. “Wij willen alle leden van onze samenleving vertegenwoordigen,” stelt Lucy van der Tas, hoofd talentenwerving bij ESA, “dus ook vrouwen en mensen met een beperking.” Het gebrek aan vrouwelijke astronauten houdt de heersende ‘machocultuur’ in de ruimtevaart in stand. Volgens Van der Tas is het een stereotype dat teruggaat tot het Apollo-programma van NASA. “Die eerste astronauten waren allemaal mannelijke test- of gevechtspiloten. Misschien is dat beeld blijven hangen.”
‘De droom om naar de ruimte te gaan, groeide met de dag. Ik moest er iets mee doen, anders zou ik niet gelukkig worden’
Via dezelfde route als die van de eerste astronauten probeerde Wendy Mensink ook ervaring op te doen, zodat haar kans op een baan als astronaut groter werd. Ze wist al op achtjarige leeftijd dat ze een passie had voor de ruimtevaart, nadat ze met haar ouders het Kennedy Space Center in Florida had bezocht. “Toen ik eenmaal onder de Saturnus V-raket stond – de raket voor de maanlanding in 1969 – werd ik overrompeld door de kracht van zo’n machine. Ik was compleet geobsedeerd en gefascineerd door die raket. Op dat moment raakte ik in de ban van de ruimte. Dat gevoel is eigenlijk nooit weggegaan.”
Ze wist dat technische studies niet haar sterkste punt waren en probeerde via een andere route haar droom na te jagen. “Mijn eerste stap was om voldoende ervaring op te doen bij de luchtmacht als jachtvlieger. Helaas kwam ik niet door de selectie, omdat ik nog te jong was.” Ze besloot een back-up plan te maken en een studie te kiezen die beter aansloot bij haar talenten en interessegebieden. Dat werd graphic design aan ArtEZ University of the Arts. Na het afronden van haar opleiding bleef de drang om naar de ruimte te vliegen aanhouden. Die drang was zelfs zo groot dat ze besloot om de boel om te gooien. “Op dat moment realiseerde ik me dat de ruimtevaart mijn levenspad was. De droom om naar de ruimte te gaan groeide met de dag. Ik moest er iets mee doen, anders zou ik niet gelukkig worden. Toen heb ik mijn passies en krachten samengebundeld. Ik had gelezen dat ESA meer interdisciplinaire teams de ruimte in wil sturen. Er zijn namelijk zoveel vakken en achtergronden die van grote waarde kunnen zijn in zo’n expeditieteam, dat ik dat ben gaan uitzoeken. Hoe kan ik mijn waarde, namelijk het visualiseren van ruimtemissies, en achtergrond het beste inzetten.”
En dat heeft ze gedaan. Mensink is nu als zelfstandig ondernemer grafisch ontwerper voor verschillende ruimtevaartgerelateerde organisaties, waaronder het Europees Ruimteagentschap. “Op die manier hoop ik mensen te verbinden met de schoonheid van de ruimte, maar ook de schoonheid van de aarde vanuit de ruimte. Ook wil ik de ruimtevaart toegankelijker maken voor iedereen, zodat ik de bescherming van onze planeet naar een hoger niveau kan tillen.” Om verder te komen in de ruimtevaartindustrie, richtte ze eerder samen met anderen Viridian Raven op. Dit was een organisatie die bosbeheerders hielp bij de wereldwijde bosbescherming met behulp van aardobservatiegegevens van satellietbeelden.
Een nieuwe nationaliteit voor een tweede poging
Vliegen én vrijheid. Twee belangrijke begrippen die een grote rol hebben gespeeld in de jeugd van Mindy Howard. Het is een doorslaggevende factor geweest die ervoor heeft gezorgd dat ze astronaut wilde worden. “Als zesjarige had ik een enorme crush op Steve Austin, de astronaut in de sciencefictionserie De man van zes miljoen. Ik fantaseerde dat ik met hem door de ruimte vloog en bedacht allerlei missies die we daar samen konden doen.”
‘Onze planeet is kwetsbaar. Ga daar zorgvuldig mee om’
Die fascinatie voor de ruimte is nooit weggeweest. Als de tijd zover is, is ze straks de eerste Nederlandse vrouw die de ruimte ingaat. Maar dit ging niet zonder slag of stoot. Na het halen van haar PhD in 1994 meldde ze zich aan voor het programma van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Ze schopte het tot een selectie van tweehonderd aspirant-astronauten, maar werd daarna uitgeloot. “Toen werd ik Nederlandse, zodat ik het via de Europese ruimtevaartorganisatie kon proberen, maar die namen tien jaar lang geen astronauten aan. Toen de vacature weer openstond, was ik 38 en daarmee één jaar te oud. Dat was een flinke dreun.”
Tegenwoordig is de leeftijdsgrens bij ESA vastgelegd op 50 jaar. Hoewel Howard hierdoor wederom te oud is, gaat ze het toch proberen. “Misschien omdat ik een tikkeltje eigenwijs ben, maar ook omdat ik andere vrouwen wil aanmoedigen om hun astronautendroom na te jagen. Het is hoog tijd dat een Nederlandse vrouw de ruimte ingaat, dus we moeten het gewoon proberen,” zegt ze lachend. “Werken in het International Space Station lijkt me fantastisch en adembenemend.”
Nadat Howard wegging bij Shell wegens een reorganisatie begon ze een trainingscursus voor commerciële ruimtereizen. Als astronautentrainer en -coach bereidt ze commerciële astronauten voor op het zogeheten overview effect. Ook geeft ze advies en inzicht over het effect van ruimtereizen op het lichaam. “Ik wil eigenlijk twee belangrijke boodschappen overbrengen. Wat er met je lichaam gebeurt tijdens zo’n reis is bizar. Daar moet je op voorbereid zijn. Hoe krijg je meer controle over je ademhaling? Hoe blijf je kalm? Daarnaast wil ik bewustzijn creëren zodat men beter omgaat met onze planeet. Ons ‘thuis’ vanuit een ander perspectief zien kan daar verandering in brengen. Dat gevoel en besef krijgen ze wanneer ze de aarde voor het eerst zien vanuit de ruimte. Je raakt op slag verliefd. Die boodschap wil ik ook overbrengen. Onze planeet is kwetsbaar. Ga daar zorgvuldig mee om.”
Wendy Mensink
Wendy Mensink behaalde haar bachelor Graphic Design aan ArtEZ University of the Arts. Haar afstudeeropdracht was het bedenken en ontwerpen van de huidige postzegel, die overigens nog steeds in gebruik is. Na het afronden van haar schoolopleiding wilde Mensink maar één ding: naar de ruimte reizen. Om haar passie voor ruimtevaart en exploitatie te verwezenlijken, richtte ze in 2015 haar eigen bedrijf op, genaamd Void & Visual. In hetzelfde jaar heeft ze ook deelgenomen aan het Space Studies Program van de International Space University.
Dr. Mindy Howard
Mindy Howard behaalde zowel haar bachelor als haar master in Technische Bedrijfskunde aan SUNY Buffalo en de Universiteit van Massachusetts in de Verenigde Staten, haar geboorteland. In 1994 promoveerde ze in Technische Bedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven. Howard woont sinds haar 24ste in Nederland en werkte van 1994 tot 2011 voor Shell, onder meer als duurzaamheidsmanager. Vandaag de dag geeft ze les en trainingen aan toekomstige commerciële astronauten met behulp van haar eigen bedrijf Inner Space Training.
Met medewerking van Lise van der Veer.
