De overdreven paniek rondom het AstraZeneca-vaccin steekt scherp af tegen een groter probleem, zegt adjunct-hoofdredacteur Vera Kurpershoek: namelijk onze onverschilligheid over de gezondheidsrisico’s van hormonale anticonceptie. Het is al jaren bekend dat gebruik van de anticonceptiepil het risico op trombose en longembolie verhoogt.
Het is, anders dan bij het AstraZeneca-vaccin, meermaals bewezen dat gebruikers van de anticonceptiepil vier tot vijf keer hoger risico hebben op trombose en longembolie. Het gaat hierbij om de combinatiepil, die de hormonen oestrogeen en progestageen bevat. Andere pillen, zoals de Diane-35 die in 2013 in het nieuws kwam vanwege een vermoedelijke rol bij het overlijden van tien Nederlandse vrouwen, geven een risico dat anderhalf tot twee keer hoger ligt.
Veel huisartsen schrijven de anticonceptiepil echter vaak te makkelijk uit, zonder vooronderzoek
Gynaecoloog en KULeuven-professor Johan Verhaeghe legt bij het Belgische HLN uit: “Gemiddeld geeft de pil inderdaad drie tot vier keer meer kans op een trombose.” Maar, zegt hij: “Als je niet rookt, geen obees bent of bloedklonters in de familie hebt, hoef je je over de pil in principe geen zorgen te maken.” Slik je de pil en zit trombose in de familie, dan wordt de kans dat je een bloedklonter ontwikkelt tien keer groter. Veel huisartsen schrijven de anticonceptiepil echter vaak te makkelijk uit, zonder vooronderzoek.
Meer aandacht voor AstreZeneca
Hoewel je bij het slikken van de pil een verhoogd risico loopt op trombose, zijn de absolute risico’s klein (minder dan 1 per 1000 vrouwen per jaar). In vergelijking: de kans dat je na het krijgen van het AstraZeneca-vaccin trombose ontwikkelt is vele malen kleiner. 9,2 miljoen geprikte doses en, tot 31 maart, 62 meldingen van hersentrombose. Dat komt neer op een risico van 5 op 1 miljoen gevaccineerden (ofwel 0,5 op 100.000). Nader onderzoek en uitsluiting is belangrijk, zeker in tijden van onzekerheid. Maar de anticonceptiepil krijgt op dit moment niet de aandacht die nodig is.
De Vlaamse beweging AntiConcept! probeert hier verandering in te brengen. Volgens de oprichters Ans van Gasse, Ellen Ecker en Tilia Linthout schrijven dokters de pil te snel voor en krijgen gebruikers niet de juiste informatie. Zij zijn een petitie gestart om de risico’s die verbonden zijn aan hormonale anticonceptie meer op de kaart te zetten in België.
Een breder probleem
Trouw berichtte eerder deze week dat vrouwen vergeten werden in het Covid-19 onderzoek. ‘Lang is genegeerd dat medicijnen en vaccins een ander effect kunnen hebben op vrouwen dan op mannen. Bij het testen van coronavaccins blijkt opnieuw vrijwel niet te zijn gekeken naar verschillen tussen de seksen.’ ‘I’m disappointed but not surprised‘, reageerde schrijfster en journalist Tatjana Almuli onder een Instagrampost van het feministische platform Damn, Honey waarin ze het artikel bespreken. In medisch onderzoek wordt de man al sinds jaar en dag als standaard genomen, terwijl mannen- en vrouwenlichamen anders kunnen reageren op bijvoorbeeld medicijnen.
Dit laat zien dat het grote verschil in aandacht tussen AstraZeneca en hormonale anticonceptie slechts een voorbeeld is van een breder probleem, namelijk dat medisch onderzoek niet voldoende kijkt naar vrouwen.
Met medewerking van Jan Tourkov.
Wil je meer weten over het coronavirus of heb je vragen over het AstraZeneca-vaccin? Kijk op https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19