#NietMijnSchuld-demonstratie: Maak leren minder duur!

Beeld: Alan (24). Beeld: Judith Glimmerveen

18 maart 2021, 10:00

Door:

Tientallen studenten verzamelden zich in Amsterdam op het Museumplein bij de #NietMijnSchuld-demonstratie tegen het leenstelsel. De leus ‘Wat willen wij? Schuldenvrij!’ galmde herhaaldelijk door de menigte. Redacteur Roos de Wijs bracht verslag uit.

Verspreid in hoepels, om de anderhalve meter afstand te waarborgen, staan de demonstranten op zaterdag 13 maart in de regen. Sommigen houden vlaggen in de lucht en dragen mondkapjes van #NietMijnSchuld: een actie georganiseerd door vakbond FNV Young & United en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb).

Ze demonstreren tegen het sociaal leenstelsel, dat in 2015 werd ingevoerd. Voor die tijd kregen studenten maandelijks een bedrag uitgekeerd, dat werd omgezet in een gift als ze binnen tien jaar hun diploma haalden. Bij de komst van het sociaal leenstelsel moesten hbo- en wo-studenten dat bedrag lenen. De belofte was dat het geld in het onderwijs zou worden geïnvesteerd, maar daar hebben de studenten niets van teruggezien.

‘Ik vind het een onrechtvaardig systeem, dat een last legt op jonge mensen’

Cato (20) is student-woordvoerder van de organisatie en student bestuurskunde aan de HvA: “We staan hier vandaag in de regen en de kou, omdat we het zat zijn.” Cato legt uit welke eisen de campagne heeft: ze willen een compensatie voor de leenstelselgeneratie, een nieuwe beurs die ervoor zorgt dat je schuldenvrij kunt afstuderen en systematische investeringen in het onderwijs waarbij het geld niet uit allerlei lagen van het onderwijs wordt wegbezuinigd.

Er is al best een slag gemaakt, op dit moment is alleen de VVD nog pro-leenstelsel. De andere partijen die destijds achter het oorspronkelijke plan stonden, zijn nu tegen. Maar voor de studenten is dat niet afdoende. Tot het bericht komt dat het leenstelsel afgeschaft wordt, zullen de demonstraties blijven komen.

Van links naar rechts: Liselotte (23), Cato (20), demonstrant. Beeld: Judith Glimmerveen

Proefkonijnen

De demonstranten worden door verschillende sprekers toegesproken over het leenstelsel. Sommige sprekers gaan in op hun persoonlijke ervaring en problemen. De menigte schreeuwt strijdlustig mee met de leus: “Wat willen wij? Schuldenvrij!”

Alan (24) studeert Geschiedenis aan de UvA en staat met #NietMijnSchuld-mondkapje op en vlag in de hand mee te demonstreren. “Op de middelbare school werd gezegd dat het een systeem is, waarbij de schuld makkelijk is af te lossen. Ook zou er geen sprake zijn van rente. Uiteindelijk is dat er toch gekomen, en blijkt het met de schulden moeilijk te zijn om een huis te kopen. Ik vind het een onrechtvaardig systeem, dat een last legt op jonge mensen,” vertelt Alan.

Hij noemt de invoering van het leenstelsel een manier om de kosten van de crisis in 2008 voor een deel te dekken, een systeem ten koste van de mensen die toen nog niet mochten stemmen. “Het onderwijs heeft juist meer geld nodig, dus we zijn eigenlijk veel slechter af dan voorheen,” legt Alan uit. 

Op het terrein waar de demonstratie plaatsvindt, helpt Liselotte (23), masterstudent Linguistics aan de UvA. Zij zorgt ervoor dat mensen anderhalve meter afstand houden en deelt tasjes uit, waar onder andere #NietMijnSchuld-mondkapjes in zitten. “Ik praat hier veel over met vrienden, maar we doen eigenlijk nooit echt iets. Ik vond het daarom belangrijk om er een keertje echt te staan.” Als Liselotte kon zien dat het geld in het onderwijs was gestoken, had ze hier vandaag misschien niet gestaan. “Het feit dat mensen en politieke partijen, die in eerste instantie voor het leenstelsel waren, zich nu terugtrekken, zegt volgens mij voldoende. Het voelt een beetje alsof we proefkonijnen zijn.”

Jeroen. Beeld: Judith Glimmerveen

Aftocht

Tussen de demonstranten staat ook een man met een baby in een draagzak. Jeroen is zelf geen student meer, maar maakt zich zorgen om zijn dochter die op het punt staat te studeren, de toekomst van zijn kleintje en de schulden van zijn vriendin. “Ik had het geluk dat mijn ouders best veel gespaard hadden en mij uit die lening konden houden. Ik kan mijn dochter niet op die manier ondersteunen, dan moet je wel lenen. Zo is het nu eenmaal in het neoliberalistische beleid.” Het leenstelsel is niet alleen een kwestie die studenten zelf aan het hart gaat, maar ook familie, docenten en andere mensen in de directe omgeving hebben hieronder te lijden. 

Beeld: Judith Glimmerveen

Nadat de laatste spreker het podium verlaat komt de Amsterdamse punkband Hang Youth enkele nummers spelen. In de muziek zijn korte boze statements verpakt, die goed aansluiten bij het gevoel dat onder de demonstranten heerst. Bij het laatste nummer klinkt het refrein: “Waarom is alles zo kankerduur?” Een aantal demonstranten bewegen enthousiast mee met de muziek, op gepaste afstand in eigen hoepel. “Maak leren minder kankerduur!” schreeuwt de zanger, waarna hij de microfoon achter zich weggooit en het podium verlaat. Een statement dat de demonstranten met zich meenemen tijdens hun aftocht naar huis.

Met medewerking van Lise van der Veer.


Steun Red Pers

Je las dit artikel gratis, maar dat betekent niet dat het Red Pers niets heeft gekost. Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.

Lees ook:

Zoeken

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.