Overschrijdend gedrag van docenten: universiteiten moeten open kaart spelen

Beeld: Beeld: Roos Vervelde

6 januari 2021, 15:00

Universiteiten staan nog te vaak achter hun docenten waar zij eigenlijk achter hun studenten horen te staan. Door de onevenredige machtsverhouding tussen docent en student durven studenten vaak geen klacht in te dienen, uit angst voor de eventuele negatieve repercussies. Redacteur ziekte en zorg Paola Leijssen sprak een aantal studenten over dit probleem. 

Naar aanleiding van een artikel dat in juni in het NRC verscheen, organiseerde tweedejaars student filosofie Luana Lenz (21) een protest bij het Roeterseiland. Een hoogstaand docent zou namelijk ongepaste grappen over sperma hebben gemaakt tegenover zijn vrouwelijke studenten. Daarnaast werd er beweerd dat hij ook te aanrakerig was.

Bij het protest verzamelden honderden studenten en docenten zich op het grasveld van de campus. “Dat eerste artikel in het NRC viel zo rauw op mijn dak”, aldus Luana. “Al mijn vriendinnen studeren aan de UvA, en ik ook. Als je dan ziet dat de UvA zo met klachten omgaat, dan denk ik: het had mij en mijn vriendinnen net zo goed kunnen overkomen.”

Bivakkeren voor de campus van de universiteit

Zes maanden later is Luana opnieuw gaan protesteren. Nu niet met honderden anderen, maar alleen, in een tent voor de ingang van de UvA. In haar handen hield ze een witte canvas tas gevormd tot een spandoek met de tekst: ‘Ik ga niet weg totdat de UvA mijn veiligheid garandeert’. Ze heeft er 14 uur gezeten.

De studente pleit voor een betere veiligheid op de universiteit nadat er opnieuw in het NRC naar voren is gekomen dat een docent Frans ontoelaatbaar gedrag had getoond jegens een student. Deze student is door dit voorval naar een andere universiteit gegaan. Volgens de filosofiestudente zou de Universiteit van Amsterdam dergelijke klachten over het seksueel overschrijdend gedrag van docenten niet serieus nemen.

Seksueel overschrijdend gedrag is niet het enige probleem. Het gaat ook om transfobische, homofobische, racistische en seksistische opmerkingen die op grote schaal plaatsvinden

Universiteiten verschuilen zich achter procedures

Volgens Luana staat de UvA op dit moment nog te vaak achter de docent en is dit een groot probleem. “Als docent heb je een grote machtspositie en als student zit je in een afhankelijkheidspositie van de docent. De UvA wil niet dat studenten met valse beschuldigen gaan komen. Wanneer studenten een klacht willen indienen moeten ze hun naam opgeven, waardoor studenten vaak  geen  klacht meer in durven te dienen omdat ze bang zijn voor de gevolgen. Ook de schaamte voor de gebeurtenis speelt mee. De UvA wil zich te veel achter de procedure verschuilen, en als je je niet genoeg aan de procedure hebt gehouden is het je eigen probleem wanneer jouw klacht op niets is uitgelopen”, vertelt de filosofiestudente.

Volgens Luana is seksueel overschrijdend gedrag niet het enige probleem. Het gaat ook om transfobische, homofobische, racistische en seksistische opmerkingen die op grote schaal plaatsvinden. Haar oplossing? “Een landelijk meldpunt waar je je klacht kan indienen, zonder dat het bij de universiteit terecht komt. De klachtenprocedure moet geëxternaliseerd worden.”

Universiteiten houden zich liever stil

Niet alleen op de UvA zijn studenten gaan protesteren; ook op bijvoorbeeld de Radboud Universiteit hebben studenten van zich laten horen. Naar aanleiding van ontoelaatbaar gedrag is hoogleraar filosofie Paul Bakker van de Radboud Universiteit een half jaar op non-actief gezet. Wat Bakker precies heeft gedaan, is bij het grote publiek niet bekend. Het enige wat het CvB (College van Bestuur) naar buiten heeft gebracht is dat er sprake was van ongepast handelen door Bakker. Volgens twee filosofiestudenten van de Radboud, Max (28) en Annabel, moet de zaak openbaar gemaakt worden. Echter stopt het CvB de zaak tot op heden in de doofpot. Daarom startte Max samen met Annabel een petitie: er moet een rapport over sociale veiligheid openbaar gemaakt worden.

Op dit moment gaan er veel verhalen de ronde wat betreft de hoogleraar filosofie, maar wat er precies is gebeurd, weet eigenlijk niemand. Er wordt veel rumoer gecreëerd dat maar niet verder wordt opgehelderd. Bakker is dan ook niet de enige docent: op dit moment wordt er ook onderzoek gedaan naar andere docenten die mogelijk ook grensoverschrijdend gedrag hebben getoond.

De universiteit behoort een veilige plek te zijn voor iedereen: voor zowel de student als de docent

De petitie van Max en Annabel heeft als doel gehad dat het CvB eind januari met een cultuurtraject komt, waar adviescommissies deze zaken zullen behandelen. In diezelfde tijd komt Bakker weer terug. Als dan nog niet duidelijk is wat er precies gebeurd is, stappen de twee studenten opnieuw naar de media.

Maak grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar

Zodra er een machtsrelatie bestaat tussen student en docent, waarvan de docent de grens opgezocht of zelfs overschreden heeft, dan is het belangrijkste dit grensoverschrijdende gedrag bespreekbaar te maken. Het in de doofpot stoppen werkt juist averechts. Dit richt namelijk alleen maar meer schade aan bij het slachtoffer en het vertrouwen van andere studenten naar de docenten en de universiteit toe. Een rapport over sociale veiligheid, wat niet alleen inzichtelijk is voor het CvB, maar voor iedereen, zou ervoor moeten zorgen dat mensen zich veiliger voelen op de universiteit. Alleen op deze manier kan helder worden gemaakt wat er is gebeurd en wat er in de toekomst vermeden kan worden.

Vanuit de universiteit zou er meer openheid moeten komen over wat er zich allemaal afspeelt binnen deze problematiek. De klachten en de verhalen van de studenten behoren dan ook absoluut niet in de doofpot gestopt te worden. De universiteit behoort een veilige plek te zijn voor iedereen: voor zowel de student als de docent. Het is dan ook te hopen dat de protesten en de petities van dappere studenten zoals de bovenstaande hier snel verandering in zullen brengen.

Met medewerking van Emma Verbree.


Steun Red Pers

Je las dit artikel gratis, maar dat betekent niet dat het Red Pers niets heeft gekost. Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.

Lees ook:

Zoeken

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.