Het organiseren van kleinschalige evenementen voor jongeren tijdens de jaarwisseling zou een manier kunnen zijn om risico’s te reduceren. Redacteur Roos de Wijs sprak met hoogleraar José Kerstholt en zocht uit wat er dit jaar in Amsterdam georganiseerd wordt.
Uit verschillende hoeken wordt gepleit voor de organisatie van kleinschalige evenementen voor jongeren tijdens aankomend oud en nieuw. Er heerst een angst onder politie en deskundigen dat zonder evenementen hoe dan ook wel manieren gevonden zullen worden om oud en nieuw te vieren. Zij denken dat de jaarwisseling met de organisatie van zulke evenementen beter onder controle blijft. José Kerstholt, hoogleraar psychologische besliskunde aan de Universiteit Twente, vindt het de overweging waard. Zij denkt niet dat de veiligheid hiermee compleet te waarborgen is, maar wel dat het de kans hierop vergroot. “Naarmate je meer zicht hebt op wat er gebeurt kun je ook maatregelen nemen om risico’s te reduceren”, vertelt Kerstholt.
Het voordeel van iets organiseren is dat je een concreet alternatief biedt
Maatschappelijke onrust
De angst dat oud en nieuw uit de hand loopt zonder de organisatie van kleinschalige feestjes kan Kerstholt goed begrijpen. “De corona-crisis is voor veel mensen zwaar, het duurt al lang en mensen zijn het zat. Een vuurwerkverbod kan dan als katalysator werken waardoor frustraties eruit komen. Afhankelijk van de groep en context kunnen deze frustraties er weer voor zorgen dat er bijvoorbeeld rellen ontstaan,” legt ze uit. Het risico wanneer er geen evenementen worden georganiseerd kan Kerstholt niet inschatten. “Het zou kunnen dat er rellen uit gaan breken. Veel mensen zullen de straat op gaan en als er dan één groepje iets uithaalt kan dat tot gevolg hebben dat anderen mee gaan doen.” De incidenten met vuurwerk die er nu al zijn, zijn natuurlijk niet bemoedigend. “Bovendien neemt het risico in het algemeen toe als er alcohol in het spel is. Als ze nu bijvoorbeeld meer zwaar, illegaal vuurwerk gaan schieten kunnen de consequenties groter zijn,” vertelt ze.
De risico’s verschillen per gemeente en volgens Kerstholt is het vooral belangrijk om als gemeente zicht te hebben op de verschillende groepen in een stad en te begrijpen wat zij nodig hebben. “Je zou eigenlijk met ze in gesprek moeten gaan om een gezamenlijke oplossing te vinden. Als mensen zelf hebben meebeslist zijn ze meer gecommitteerd om zich ook aan het afgesproken gedrag te houden.”
Afweging
Wel vraagt ze zich af of jongeren daadwerkelijk het grootste risico vormen. “Het overgrote deel van de jongeren vertoont positief gedrag en de leeftijd van relschoppers is niet per se laag. Ik vind het belangrijk dat je niet zo’n hele groep stigmatiseert.” Kerstholt vindt het een lastige afweging of er wel of geen evenementen moeten worden georganiseerd. “We hebben een vuurwerkverbod om de druk op de ic’s te verkleinen, maar daardoor neemt de kans op maatschappelijke onrust toe. Dat moet je heel goed tegen elkaar afwegen.”
“Het voordeel van iets organiseren is dat je een concreet alternatief biedt. In principe is het goed om als overheid te vertellen wat mensen wél kunnen doen in plaats van wat ze níét mogen doen. Sterker nog: in dat laatste geval loop je de kans dat mensen het dan juist wel gaan doen. Als je zegt dat carbidschieten niet mag breng je mensen misschien juist ook op ideeën. Maar als je het carbidschieten gaat faciliteren, vergroot je weer de kans dat er veel mensen op af komen en kans op besmetting toeneemt.” Verder denkt Kerstholt dat het heel belangrijk is dat door iets te organiseren de overheid laat zien dat ze meedenken met de jongeren en begrijpen dat het belangrijk voor ze is. “Vanuit een empathische houding zullen mensen eerder geneigd zijn om mee te denken en coöperatief te zijn dan als je houding afkeurend is. Ik verwacht dat er dan meer verzet zal komen.”
Gemeente Amsterdam
“De gemeente Amsterdam is op dit moment nog druk in voorbereiding op de komende weken en oud en nieuw”, vertelt persvoorlichter Elisabeth Jepma. Op 18 november is namens de gemeente een persbericht verstuurd dat specifiek ingaat op de viering van de jaarwisseling. In dit persbericht is te lezen hoe de plannen er tot nu toe voorstaan:
‘Het Museumplein in Amsterdam zal dit jaar als decor fungeren van de centrale viering en van het nationale aftelmoment naar 2021. De viering begint om 22:30 uur en vormt een avondprogramma met muziek, entertainment en dans en wordt afgesloten met een alternatief voor traditioneel vuurwerk. Er wordt zeer waarschijnlijk geen fysiek publiek toegelaten bij de viering vanwege het besmettingsrisico. Mogelijk wordt er wel een aantal Amsterdammers dat dit jaar een bijzondere bijdrage aan de stad hebben geleverd uitgenodigd om bij de viering te zijn. De rest kan het programma live volgen via AT5, TVNH en via een online livestream. Verder zal de NOS vanaf circa 23:50 uur live verslag doen op NPO 1.’
“Ik ben blij dat we dit moeilijke jaar toch nog enigszins feestelijk kunnen afsluiten. Iedereen heeft wel genoeg van dit jaar en smacht naar een goed en vooral gezond nieuw jaar. (…) We kijken uit naar een veilige, spectaculaire en nieuwe vorm om de jaarwisseling te vieren”, verklaart burgemeester Halsema. Verder stelt het bericht dat er gehoopt wordt dat deze viering een mooi alternatief is voor Amsterdammers die het jammer vinden dat ze geen vuurwerk kunnen afsteken vanwege het landelijke vuurwerkverbod.
Tot nu toe lijken er in Amsterdam nog geen plannen op tafel te liggen voor fysieke feestjes voor jongeren. Jepma kan nog niets vertellen over andere plannen, maar mocht daarover meer informatie beschikbaar zijn dan is dat te vinden op de site van de gemeente Amsterdam. De gemeente lijkt zich tot dusver vooral in te zetten op de organisatie van een feestelijke livestream. Of dat genoeg zal zijn om onrust te beheersen, zal moeten blijken op 31 december.
Met medewerking van Melanie Seuren.