Sinds een aantal jaar plaatsen media boven vrijwel ieder nieuwsartikel een cijfer dat aangeeft hoeveel minuten het kost om het uit te lezen. Wat is de meerwaarde van een leestijdindicatie en wat zegt het over onze tijdgeest? Redacteur Jonasz Dekkers zocht het uit.
Dit artikel gaat u ongeveer vier minuten kosten, op basis van de gemiddelde leessnelheid van driehonderd woorden per minuut. Dat u het alvast weet.
Wanneer we tijdens het lezen van een krantenartikel een Whatsappje of Instagram-melding binnen krijgen, duurt het gemiddeld tien minuten voordat onze aandacht weer terug bij het artikel is. Traditionele media moeten wedijveren met sociale media in een wereld waarin aandacht het grootste goed is. De sociale media lijken aan de winnende hand te zijn.
Daarom doen traditionele media er alles aan om het gedrag van hun lezers en kijkers in kaart te brengen. Door digitalisering hebben media meer inzicht in het gedrag van de lezer en kunnen vragen als ‘welke artikelen worden het meest gelezen?’, ‘hoe snel leest men?’ en ‘hoe vaak leest men?’ makkelijker beantwoord worden.
Een strijd om aandacht
Op basis van de data die daaruit voortkomen, wordt het succes van een krant meetbaar en komen traditionele media beter voor de dag in de strijd tegen sociale media. Zo werd er in 2016 op de site van NRC Handelsblad voor 619 jaar aan minuten gelezen. Bij de Duitse krant Die Welt was dat acht keer zoveel.
Het plaatsen van leestijdindicatie is kenmerkend voor deze tijdsgeest
Een lezer schrijft in een ingezonden brief naar NRC: ‘Mag ik zelf bepalen wat ik lees en hoeveel tijd ik daaraan wil besteden? Goed werk lees ik graag, ongeacht de ‘leestijd’.’ Deze lezer vindt de indicatie betuttelend. Maar is het niet ook gewoon handig om te weten hoeveel tijd het lezen in beslag zal nemen? De vraag is ook wat zo’n leestijdindicatie voor de lezers betekent en wat het met hen doet.
Hulp bij keuzestress
Volgens Eloy Uwumarogie, psycholoog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, is het plaatsen van de leestijdindicatie kenmerkend voor deze tijdsgeest. We lezen de krant steeds vaker via internet – en dan met name via sociale media. We ervaren een overvloed aan keuzes, en dat gaat weer gepaard met een enorme keuzestress.
We lijden onder de zogenaamde ‘keuzeparadox’. Onderzoek laat namelijk zien dat, hoe meer opties we hebben om uit te kiezen, hoe ongelukkiger we met onze keuze zijn. “Te veel keuze brengt een gevoel van onzekerheid, terwijl de mens juist op zoek is naar zekerheid,” aldus Uwumarogie. Daarnaast willen we zo min mogelijk tijd kwijt zijn aan het maken van een keuze.
De leesindicatie is een extra gereedschap om onze tijd zo efficiënt mogelijk in te delen
De leestijdindicatie helpt ons daarbij. Volgens Uwumarogie maken we in eerste instantie een keuze op basis van de koppen die ons het meest aanspreken. Nu daar ook nog eens de informatie bijkomt die aangeeft hoe lang we over het lezen van het artikel zullen doen, blijkt dat we gemiddeld 13,7 procent langer op de website van een medium blijven hangen.
Weloverwogen keuze
Door de extra informatie die de leestijdindicatie biedt, maken we een meer weloverwogen keuze en voelen we ons gelukkiger. Het is dus een logische stap van het nieuws om de leestijdindicatie erbij te plaatsen: het trekt lezers en houdt ze langer ‘vast’.
Volgens Uwumarogie maken we een (bewuste dan wel onbewuste) kosten-batenanalyse: kies ik er nu voor om het komende kwartier aan het artikel te besteden, of kijk ik grappige filmpjes en bewaar ik het stuk voor later? In andere woorden: ben ik bereid nu een kwartier ‘op te offeren’ aan dit artikel of lijkt het zo’n interessant stuk dat het lezen ervan de beste manier is om het komende kwartier te besteden?
“Uiteindelijk gaat het om het managen van onze verwachtingen. We willen precies weten hoe lang iets duurt,” aldus Uwumarogie. De leestijdindicatie is daarin een extra gereedschap om onze tijd zo efficiënt mogelijk in te delen. “We zijn altijd bezig, gejaagd, druk druk druk. De agenda’s staan overvol en dan is zo’n leestijdindicatie voor velen erg handig,” aldus Uwumarogie. Zelfs wanneer we een artikel voor later bewaren, brengt dat een kort maar prettig gevoel van tevredenheid en autonomie – ook al vergeten we vaak het artikel ’s avonds nog te lezen.
Journalistiek moet geen ‘hap-slik-wegkarakter’ krijgen
De krant lezen als avontuur
Het Parool heeft ervoor gekozen om niet mee te gaan met deze ontwikkeling. Volgens hoofdredacteur Ronald Ockhuysen kan de leestijdindicatie als een last werken: hoe langer de leestijd, hoe groter de opgave om eraan te beginnen. “Een krant lezen – digitaal of op papier – moet ook een soort avontuur zijn. Zoals je een stad verkent: je gaat een zijstraat in en hebt geen idee waar die toe leidt,” aldus Ockhuysen.
Hij benadrukt dat de journalistiek geen ‘hap-slik-wegkarakter’ moet krijgen. “Nieuwsgierigheid moet de basis blijven van wat we doen.” Ockhuysen gelooft er heilig in dat de kracht van de verhalen de leestijd afdwingt. Volgens hem kan de lezer zelf uitvinden of het nu een kort en snel nieuwsbericht is, of juist een diepgravende, lange analyse. De eerder aangehaalde lezer van NRC zal het met Ockhuysen eens zijn.
Dus, zijn de vier minuten al om? En? Leest u sneller of langzamer dan de gemiddelde lezer? U heeft dit artikel in ieder geval uitgelezen, gefeliciteerd! Ik hoop dat het u de afgelopen drie, vier, of vijf minuten waard waren en dat het lezen ervan geen al te groot gat in uw agenda heeft geslagen. Maar goed, wat zijn vier minuten op 619 jaar?