De Bosatlas wil orde scheppen in de chaos en houvast bieden bij actuele thema’s als duurzaamheid, de Tweede Wereldoorlog en wellicht zelfs corona. Redacteur Wessel Wierda interviewde de uitgever: “Mensen hebben een overkill aan informatie vandaag de dag.”
Grote kans dat je De Bosatlas tegenwoordig tegenkomt op een centrale plek in de etalage, in plaats van bij de sectie schoolartikelen. Het boekwerk vormt anno 2020 immers het pronkstuk van elke bibliotheek.
Hoe kan het ook anders? Een luchtfoto op de kaft, hoge naamsbekendheid bij elke (ex-)scholier en kaarten die inspelen op de actualiteit: De Bosatlas heeft alles in zich van een bestseller.
De boekenreeks behaalde in 2007 met De Bosatlas van Nederland al succes. “Het was de eerste keer in de geschiedenis dat een atlas op nummer 1 stond in de bestseller top 60,” zegt Peter Vroege, uitgever van De Bosatlas. Volgens Vroege legt de atlas in 560 pagina’s de essentie en identiteit van Nederland bloot, door consequent alleen de belangrijkste zaken op kaarten en beelden te laten zien. ‘De kunst van het weglaten’ – de mantra van Bosatlas-naamgever Pieter Roelof Bos – fungeert daarbij als heersende norm.
In De Bosatlas van de duurzaamheid vind je bijvoorbeeld het netwerk van snelfietsroutes
Niet geheel toevallig werd het eerste exemplaar van De Bosatlas van Nederland overhandigd aan toenmalig premier Jan-Peter Balkenende. Het toont aan dat de Bosatlas al jaren ambieert om meer te zijn dan een volgens sommigen stoffige compendium voor middelbare scholieren in de aardrijkskundeles.
75 jaar geleden
Vroege wil de actualiteit op een toegankelijke en nauwkeurige wijze in kaart brengen. “Er is een aantal thema’s waarvan je weet dat ze actueel zijn en dat er voldoende draagvlak voor is,” stelt Vroege.
“Duurzaamheid is daar één van. Vervolgens probeer je dan in een atlas een compleet verhaal op te stellen van wat ‘duurzaamheid’ precies betekent.” Het leidde vorig jaar tot De Bosatlas van de duurzaamheid, waarin ook manieren worden voorgedragen om ecologisch verantwoorder te leven. Zo kun je er het netwerk van snelfietsroutes in Nederland in vinden, waar men ‘lekker kan doorfietsen, zonder stoplichten en kruispunten’.
Voor andere partijen is De Bosatlas eveneens een zeer aantrekkelijk concept. Tekenend is de samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei, wat uiteindelijk resulteerde in De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog: een atlas die zowel grote veldslagen als het alledaagse leven ten tijde van de oorlog in kaart brengt. “Het Nationaal Comité kwam naar ons toe en al pratend kwamen we op het idee om een Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog te maken,” zegt Vroege.
‘Voor cartografen is corona een zeer interessant verschijnsel, hoe vreselijk het ook is’
Het nationaal comité kon zo op gepaste wijze voldoen aan één van haar belangrijkste doelstellingen: richting geven aan herdenken en vieren. Door de grote naamsbekendheid van De Bosatlas zou immers een breed publiek aan het denken gezet kunnen worden over vrijheid – cruciaal en actueel in het jaar waarin het einde van de Tweede Wereldoorlog 75 jaar geleden is.
Corona in kaart
Het populariteitsgehalte van de atlassen is na het succes van De Bosatlas van Nederland niet verminderd. Zo zijn er van de atlassen over de geschiedenis van Nederland en over Amsterdam elk 45.000 stuks verkocht. Vroege verklaart het succes van al die atlassen: “Er is een enorme behoefte aan overzicht en een ankerpunt in de overkill van informatie vandaag de dag. Dat is precies wat De Bosatlas te bieden heeft.”
Ondertussen raast de actualiteit inderdaad onverschrokken door, in het bijzonder: het coronavirus. Vroege durft al hardop te filosoferen over de verwerking van corona in een Bosatlas als de storm is gaan liggen.
“Voor cartografen is corona een zeer interessant verschijnsel, hoe vreselijk het ook is. Het heeft ontzettend veel ruimtelijke aspecten. Je zou bijvoorbeeld kunnen zien dat het virus zich van Wuhan naar Lombardije verspreidde, waar een paar honderdduizend Chinezen zitten. Of dat de rijke landen als eerst worden getroffen. Tevens zou zichtbaar worden dat in Afrika waarschijnlijk minder corona heerst door de bewolkingsopbouw aldaar en in Noorwegen omdat ze daar geen anderhalve meter afstand houden – maar anderhalve-kilometer.”
Vroege verwacht niet dat er snel een uitgave van De Bosatlas over het coronavirus verschijnt. Maar, zegt hij, “als straks de pandemie voorbij is, dan is het niet onwaarschijnlijk dat corona in een schoolatlas of een atlas over gezondheid terecht gaat komen.’’
In Dordrecht bevindt zich op dit moment het Bosatlas-walhalla: een tentoonstelling volledig in het teken van de boekenreeks. Voor bezoekers is de mogelijkheid gecreëerd om een ‘Boswandeling’ te maken die reikt langs de meest bijzondere objecten in de zaal. De tentoonstelling is te zien in het Nationaal Onderwijsmuseum en duurt nog tot januari 2021.