Omgangsvormen in coronatijd: ‘Zoals we nu leven is niet vol te houden’

26 juni 2020, 11:00

Auteur: Sezen Moeliker

Omgangsvormen in coronatijd: ‘Zoals we nu leven is niet vol te houden’

26 juni 2020, 11:00

Auteur: Sezen Moeliker

Na de versoepelingen vanaf 1 juni lijken de coronamaatregelen nog onduidelijker dan ervoor. Ook jongeren komen voor veel ongemakkelijke sociale situaties en morele dilemma’s te staan. Wat zijn nu de juiste omgangsvormen? Redacteur Sezen Moeliker verzamelde verhalen van leeftijdgenoten en vroeg advies aan twee etiquette-experts.

Beatrijs Ritsema en Robin Abrahams schrijven allebei een etiquette-rubriek: Beatrijs ‘Moderne Manieren’ in Trouw en Robin ‘Miss Conduct’ in The Boston Globe Magazine. Ze ontvangen vragen van lezers en geven in hun rubriek advies. Ik luisterde naar verhalen uit mijn omgeving en legde Beatrijs en Robin een aantal van deze situaties voor.

Ik zit op ruim anderhalve meter afstand bij Beatrijs aan de eettafel in Amsterdam. We hebben net de ongemakkelijke eerste ontmoeting zonder handdruk achter de rug. Met een rare knik en halve zwaai heb ik mezelf voorgesteld en ben, zoals ze in de mail had voorgesteld, uit ongemakkelijkheid zo snel mogelijk aan tafel gaan zitten. Robin spreek ik later die dag via Skype. In Boston is het op dat moment tien uur ’s ochtends. Gelukkig kan ik haar sowieso geen hand geven. Ze stelt me voor aan haar hond, Wednesday, en haar echtgenoot Marc loopt door het beeld en zwaait. In beide gesprekken ben ik alerter op mijn gedrag dan normaal. Ik zit immers tegenover etiquette-experts.

Wanneer ik nieuwe mensen ontmoet, weet ik me zonder handdruk geen houding te geven. De elleboog werkt ook niet. Hoe stel ik mezelf coronaproof voor?
Beatrijs: “Een lichte buiging is het beste alternatief. Die bestaat uit drie dingen: een hand op je hart, knikje en een blik – met glimlach in de ogen. Maar de handdruk is behoorlijk onvervangbaar. Juist met onbekenden is zo’n handdruk een belangrijk middel om een welwillende sfeer te creëren. Nu is het heel kaal en ongemakkelijk. De drie-keer-zoenen routine hoeft wat mij betreft echter niet terug te keren. Een te omslachtig ritueel, ook zonder corona.”
Robin: “De lichte buiging werkt het best. Ik hoop dat die de handdruk – een onhygiënisch gebruik – uiteindelijk kan vervangen. Dit is de tijd om afstand te doen van gewoontes die nooit van goede aard zijn geweest. Het zou geweldig zijn als we nooit meer handen schudden!”

Ik ben aan het daten. Normaal gesproken voel ik niet de behoefte om in de vroege fase al af te spreken dat we ‘exclusief’ zijn. Door het coronavirus heb ik het gevoel dat dat wel moet. Hoe maak ik dit bespreekbaar?”
Beatrijs: “Ik denk dat het onvermijdelijk is dat zo’n gesprek veel eerder gevoerd wordt dan in pre-coronatijden. Niet eens zozeer vanuit exclusiviteitsbehoefte. Juist omdat het met fysieke nabijheid te maken heeft. Als je nu een arm om iemands schouder legt, betekent dat veel meer dan vroeger. Wees er zakelijk over: spreek af dat je de komende weken exclusief met elkaar bent om volksgezondheidsredenen, en dat je daarna weer verder kijkt hoe het loopt. Het neemt niet weg dat dit voor extra druk kan zorgen – en dat is nooit bevorderlijk. Het is toch het beste als mensen in vrijheid kunnen onderzoeken of ze elkaar leuk vinden. Wat dat betreft zijn de coronatoestanden absoluut niet heilzaam voor de liefde.”
Robin: “Kaart aan dat het een wederzijds probleem is. Dit is niet iets dat je in je eentje kunt oplossen. Daar komt ook bij kijken dat het niet alleen over seks gaat. Je kunt net zo goed besmet raken als je gaat zingen in een kerkkoor. Jullie moeten beiden op meerdere manieren proberen een hoger risico op besmetting te voorkomen.”

“Mijn huisgenoot is er met verschillende mensen op los aan het daten en ik vind dat niet prettig. Hoe kaart ik dit op een aardige manier aan?”
Beatrijs: “Je kunt je afvragen of het uitmaakt of iemand seks heeft met veel verschillende mensen of  elke avond in de kroeg zit. De houding zou hetzelfde moeten zijn als naar iemand die een druk sociaal leven buiten de deur leidt. Daar ben je als huisgenoot ook niet blij mee, maar dat wordt meer geaccepteerd. Het is voor jongeren heel moeilijk om elkaar van die dingen af te houden, of om daar regels voor op te stellen. Dat is gewoon niet te doen.”
Robin: “Door het moraliserende aspect over daten en seks weg te nemen. Bespreek simpelweg met elkaar wie de mensen zijn met wie je in contact komt en op wat voor manier. Als je huisgenoot vanuit huis werkt en vrijwel alleen contact heeft met zijn of haar dates, is er misschien niet zo veel aan de hand. Zelfs niet als het er een stuk of tien zijn. De persoon die in een boekwinkel werkt en veertig klanten per dag ziet, vormt een groter risico.”

Het geldende advies is nog steeds: werk zoveel mogelijk thuis. Toch willen we zo nu en dan iets aardigs voor onze collega’s doen, laten merken dat we ze waarderen. Hoe doe je op afstand iets aardigs voor je collega’s?”
Beatrijs: “We missen de momenten bij de koffiemachine enorm, maar het is niet mogelijk om die via een videocall na te bootsen.”
Robin: “We moeten er aan werken om verbaal opener met elkaar te worden nu we niet alleen fysieke aanraking, maar ook onze lichaamstaal niet meer kunnen gebruiken. Leer comfortabeler te worden met je woorden. Geef elkaar meer feedback dan normaal. Stuur elkaar interessante artikelen of mooie muziek door. Maak het persoonlijker dan normaal. Laat je collega’s op die manier weten dat je aan ze denkt. Dat zijn de beste middelen die we nu hebben.”

“Ook na de versoepelingen mis ik spontaniteit. Ik heb laatst zelfs gereserveerd in het koffietentje waar ik normaal gesproken altijd binnenloop. Hoe kan ik meer spontaniteit in mijn leven brengen?”
Beatrijs: “Het gebrek aan spontaniteit legt een soort verlamming over mensen, als je ziet dat je al voor een stom kopje koffie moet reserveren bij de koffiebar. Het is allemaal enorm dichtgetimmerd.”
Robin: “Neem een huisdier. Dieren zijn spontaan en hebben geen idee van wat er aan de hand is. Dat is enorm ontspannend. Je wordt, met een hond bijvoorbeeld, gedwongen om meer naar buiten te gaan en zo ontmoet je op een veilige manier misschien ook nieuwe mensen. Daarnaast kun je de natuur een groter deel van je leven laten uitmaken. De natuur is het enige waar we nog mee om kunnen gaan zoals we dat hiervoor deden. Het besmettingsrisico van een boom is hetzelfde als in 2019. In een rustig bos hoef je niet continu na te denken over alles wat je doet. Bovendien heeft regelmatig natuurbezoek bewezen positief effect op de geestelijke gezondheid.”

“Ik was aanwezig bij de Black Lives Matter-demonstratie op de Dam. Daardoor heb ik de afspraak die ik met mijn ouders had om ze, na drie maanden voor het eerst weer te zien, afgezegd. Anderhalve week later stond ik weer voor de keuze: demonstreren of niet? Ik koos ervoor om thuis te blijven, om mijn ouders nu met een goed gevoel weer te kunnen zien. Het was een moeilijke keuze omdat mijn maatschappelijke waarden in het geding kwamen met de persoonlijke wens mijn ouders weer te zien. Was het de juiste?”
Beatrijs: “Je kunt niet zeggen dat er een goed of fout is. Je hebt het verdeeld, de ene keer heb je het maatschappelijk belang de voorrang gegeven, de andere keer je familie. Beide keuzes zijn te respecteren.”
Robin: “Noch de strijd tegen het virus, noch tegen racisme zal binnenkort uit ons leven verdwijnen. Het heeft daarom geen zin om je hoofd te breken over wat voor jou op dat moment zwaarder gewogen heeft. Het is niet alsof je voor altijd aan die beslissing gebonden bent. De vraag is niet wat belangrijker is, maar waar jij op dat moment het meest waardevol bent. Soms is dat bij de mensen van wie je houdt.”

Communiceer meer

“Zoals we nu leven is niet vol te houden, dat is onnatuurlijk”, zegt Beatrijs als ik haar alle verhalen en vragen heb voorgelegd. “De mens is een groepsdier. Het is niet zo dat mensen zich zomaar door het leven kunnen begeven met een imaginaire cirkel van anderhalve meter om zich heen. Zodra er het geringste uitzicht is op een werkend vaccin, gaan alle remmen los. Dan lopen we zo weer met z’n allen de marathon en gaan alle zangkoren aan de slag.”

Het laatste advies dat Robin meegeeft: “Communiceer meer dan je denkt dat nodig is en ga er vanuit dat alles langer duurt dan je verwacht. Ga uit van de goede bedoelingen van anderen. Iedereen is gestrest. Het is heel zwaar om continu zoveel afstand van iedereen te moeten houden. Om je door een wereld heen te bewegen waarin iedereen een bedreiging vormt. Dat is nergens zo, niet eens in oorlogsgebied. Dit vraagt veel van de psyche. Van jou en van anderen. Wees je daar bewust van.”


lees ook:

Nieuwsbrief

Elke drie weken houden we je op de hoogte van wat we schreven en wat we lazen in de Red Pers-nieuwsbrief.

Zoeken

Doneren

Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.