In de serie ‘Zap Zapad Zap!’ bespreekt redacteur Peer van Tetterode een actueel fenomeen uit het wonderlijke Russischtalige medialandschap. Deze keer: Vladimir Kornilov. Wie is deze sleutelfiguur in Zembla’s onderzoek naar Thierry Baudet’s affaires met het Kremlin?

Ken je dat gevoel dat je krijgt als je naar een kluiskraakfilm kijkt, zeg Ocean’s 11, met een boef die overal op ingenieuze wijze mee wegkomt? Dat gevoel kreeg ik bij de Zembla-aflevering van afgelopen donderdag. Zembla verweet fractievoorzitter Thierry Baudet van Forum voor Democratie (FvD) dat hij geld zou hebben ontvangen van, zoals hij zelf zegt, ‘een Rus die werkt voor Poetin.’ In Rusland en Oekraïne is dit voor Nederland obscure personage een veelgevraagde tafelgast die zich heeft laten beïnvloeden door pro-Kremlinideeën.

Baudets banden

Uit Zembla’s onderzoek naar WhatsApp-berichten binnen Forum voor Democratie blijkt dat het aannemelijk is dat Thierry Baudet zich heeft laten beïnvloeden door twee pro-Kremlin sleutelfiguren en misschien zelfs geld heeft ontvangen van een van hen. Deze sleutelfiguren zijn John Laughland, voorzitter van het door het Kremlin gefinancierde ‘Instituut voor Samenwerking en Democratie’ en een zekere Vladimir Kornilov, Russische politicoloog en mediaman.

Baudet noemt de anti-NAVO Laughland ‘partijideoloog’ en wil hem graag voor FvD in het Europarlement. Ook nodigde hij hem onlangs uit om zijn beklag te doen over de Nederlandse rechterlijke macht in het MH17 proces.

Uit in 2015 verstuurde WhatsApp-berichten blijkt dat in de opmars naar het referendum over het Oekraïense associatieverdrag de eerste banden worden gelegd met Vladimir Kornilov. Het onderzoek richtte zijn pijlen op meerdere koffiedates tussen Baudet en deze gevestigde Russische pro-Kremlin mediaman.

Ik neem morgen ontslag. Ik zie wel hoe ik aan mijn geld kom.

Thierry Baudet in een WhatsApp-bericht naar Henk Otten

Baudet hint in tijden van de referendumcampagne, maar ook ná het referendum, meerdere malen naar het geld dat hij krijgt van de Rus. In die tijd had Baudet voor zijn doen weinig te besteden en verdiende hij zijn geld vooral door aan te schuiven bij de talkshow van PowNews. Na veel tegenslagen heeft hij genoeg van de talkshow en appt hij naar toenmalig partijgenoot Henk Otten: „Ik neem morgen ontslag. (…) Ik zie wel hoe ik aan m’n geld kom. Maar dit niet meer in elk geval. Misschien wil Kornilov wat extra betalen (knipogende smiley).” Dit is slechts een van de vele appjes waaruit spreekt dat er hoogstwaarschijnlijk geld is betaald door Kornilov. Daarmee sluit Baudet achteraan in de rij van meerdere alt-rightgeïnspireerde politieke partijen (zoals de FPÖ en Marie Le Pen in haar Front National-tijd) die geld hebben ontvangen van het Kremlin.

Kornilov’s connecties

De 51-jarige campagnestrateeg, schrijver en mediaman Vladimir Vladimirovitsj Kornilov heeft een interessante achtergrond. Hij groeide op in Oekraïne ten tijde van de Sovjetunie en is geboren in Rusland. In de stad Donetsk is hij halverwege de jaren ’80 begonnen als automonteur in een grote fabriek. Na de val van de Sovjetunie ging Kornilov geschiedenis en politicologie studeren. Toen werkte hij al voor diverse mediaoutlets en belangenverenigingen die streden voor een Russischtalig Oekraïne.  

Campagnestrateeg is hij niet zomaar geworden. Door zijn carrière heen ontwikkelt hij zich tot een van de meest prominente voorstanders van een pro-Russisch Oekraïne. Daarnaast wordt hij gezien als een van de bedenkers van de regio Donetsk als zelfstandige staat. Voor dit laatste project weet hij vele harten te winnen. Tijdens de Maidanrevolutie en in de Donettsk-oorlog mengt hij zich onder andere in het pro-Russische mediakamp. Het Kremlin slaat zijn slag en weet Kornilov ook internationaal in te zetten. Tot 2013 werkt hij voor een expertisecentrum dat zich bezighoudt met het beïnvloeden van het nieuws in diverse post-Sovjetlanden. In gelekte mails heeft de AIVD aangetoond dat hij hierna nog contact blijft onderhouden met Sergej Glazijev, de adviseur van Russisch president Vladimir Poetin.

Weinig mensen doen hun huiswerk en zien niet dat Kornilov door het Kremlin wordt betaald.

Rond het in 2016 gehouden Oekraïne-referendum in Nederland is hij dan opeens directeur van een Haags kenniscentrum voor Eurazië. In die tijd ontmoeten Baudet en hij elkaar. Hij geniet dan ook een geloofwaardgheid in Nederland en wordt ook bijvoorbeeld uitgenodigd door Nieuwsuur als onafhankelijke expert die licht kan werpen op het lastige Oekraïne-vraagstuk. Weinig mensen doen hun huiswerk en zien niet dat hij door het Kremlin wordt betaald.

Russische Jort Kelder

Als schrijver of zelfbenoemd ‘bestsellerauteur’ laat zijn werk zich vooral kenmerken door een euroscepsis waar je u tegen zegt. Hij schrijft artikelen met koppen als: ‘De anatomie van de rechteloosheid in de Eurosfeer’ en een fictieve misdaadthriller genaamd ‘Moord in Voorschoten’. Het is een boek over een Russische geheim agent die verstrikt raakt in een serie moordpartijen. Hij begeeft zich in internationale intriges uitgespeeld door een corrupte EU. Alles zit hem het redden van de wereld in de weg.

In het Russische medialandschap wordt Kornilov de laatste jaren steeds meer een Jort Kelder: een ervaren mediapersoonlijkheid die over alles een geïnformeerde mening denkt te hebben en die je als mediaplatform eigenlijk bij elk infotainmentformat wel kunt invliegen. Vanaf 2013 becommentarieerde hij het politieke zooitje dat in Oekraïne aan de gang was. Daarna werd hij steeds vaker ingevlogen bij Russische tv-zenders om zaken te duiden die te maken hadden met ‘anti-Russische sentimenten’ in de Westerse media. Dat is natuurlijk een carte blanche waarmee je als expert uitgenodigd wordt om zo ongeveer elk onderwerp te bespreken.

Het is een man die recht in de camera staart met ogen van vuur.

Zo kwam ik hem laatst tegen op YouTube als geïnterviewde corona-expert bij nieuwsplatform Ukraina.ru. Een platform dat zijn pijlen richt op pro-Kremlin Russischsprekenden in Oekraïne. Het is een man die recht in de camera staart met ogen van vuur. In het filmpje wordt vooral de EU voor paal gezet: ‘Als je wil zien wat er fout gaat in de EU moet je naar Italië kijken. Dat land wordt geholpen door China en nu natuurlijk Rusland. Maar de buren van dat land zijn nergens te bekennen. Het egoïsme viert er zege.’

Een profeet natuurlijk. Ik ga hem eens het verzoek sturen voor een filmavondje. Kijken of hij voortekenen van de teloorgang van de EU ook ziet in de betere kluiskraakfilm.