In het Utrechtse Diakonessenhuis staan sinds de coronacrisis dag en nacht medisch psychologen klaar om de artsen en verpleegkundigen een hart onder de riem te steken. “Het kan ontzettend aangrijpend zijn om voor zoveel ernstig zieke patiënten tegelijk te zorgen.”
Hoe waarborgen we de mentale gezondheid van alle verpleegkundigen en artsen die in de frontlinie werken? Volgens een flyer met tips van het Ministerie van Defensie is er tijdens het werken weinig ruimte voor emoties, omdat de focus dan moet liggen op het voorkomen van fouten. Des te belangrijker is het om stoom af te blazen met collega’s zodra die mogelijkheid er is. Dinsdagavond bood de tak Militaire Geestelijke Gezondheidszorg van het Ministerie van Defensie zelfs een gratis webinar aan over ‘het langdurig onder grote druk zorg leveren onder operationele omstandigheden’. Hierin kwamen traumachirurgen, psychologen en militaire zorgprofessionals aan het woord.
Antoinet Oostindiër is psychiater en directeur van Aerrea, een GGZ-instelling gespecialiseerd in hulp aan zorgprofessionals. Zij beaamt het belang van psychische hulp: “Zorgverleners kunnen tijdens dit soort zware tijden zeker trauma’s oplopen.” Deze trauma’s kunnen zich op drie manieren ontwikkelen. Primair – dus door direct contact met de patiënt, secundair – door contact met nabestaanden van de patiënt, en tertiair – via verhalen van collega’s. Oostindiër: “Het gevaar is dat veel zorgverleners hun gevoel volledig kunnen uitschakelen tijdens dit soort crises. Ze werken hard, gaan door op de automatische piloot. Vooral artsen zijn erg goed in ‘niet voelen’. Niet lullen maar poetsen, dat is vaak hun mentaliteit.”
Juist coronacrisis komt hard aan
Dat deze specifieke crisis zo zwaar is, komt volgens Oostindiër door een combinatie van factoren. “Er heerst een soort collectieve onzekerheid, een onbenoembare angst. In de hele maatschappij, maar ook in het ziekenhuis. Vooral bij degenen die op de ic werken. Artsen en verpleegkundigen weten niet wat hen boven het hoofd hangt. Wanneer houdt deze crisis op? Hebben we straks wel genoeg apparatuur om iedereen te kunnen helpen? Een gevoel van machteloosheid, zeker ook omdat we zo’n pandemie allemaal nooit eerder hebben meegemaakt.”
Vooral artsen zijn erg goed in ‘niet voelen’. Niet lullen maar poetsen, dat is vaak hun mentaliteit
Daphné (26) werkt als arts-assistent op de hart- en longafdeling van het Diakonessenhuis in Utrecht. Inmiddels staat er voor de deur van de spoedeisende hulp een grote witte tent. Hier worden binnenkomende patiënten opgevangen voor een zogeheten triage. Vervolgens worden ze naar de juiste afdeling gebracht – hierin wordt een strikte scheiding gemaakt tussen besmette en niet-besmette patiënten. Op de afdeling waar Daphné werkt, worden inmiddels uitsluitend corona-patiënten opgevangen. Ze maakt sinds deze week diensten van twaalf uur. Ondanks dat het een zware tijd is, merkt ze dat de sfeer onderling beter is dan ooit: “Je voelt de saamhorigheid, er wordt echt goed samengewerkt en we letten op elkaar. Toch denk ik dat mijn collega’s en ik misschien onderschatten wat de mentale impact van deze crisis op ons gaat zijn. Natuurlijk zijn artsen echt wel wat gewend. Nu komen er echter in hele korte tijd heel veel ernstig zieke patiënten op de afdeling terecht.”
Dag en nacht telefonische hulp
Om hierop voorbereid te zijn, biedt het ziekenhuis 24/7 psychische hulp aan artsen. “Er staan dag en nacht psychologen voor ons klaar, die we telefonisch kunnen bereiken,” aldus Daphné. Ook andere ziekenhuizen nemen maatregelen: in het Franciscus Gasthuis & Vlietland in Rotterdam houdt de vakgroep Medische Psychologie elke dag een inloopspreekuur. Het personeel kan dan met een medisch psycholoog in gesprek. Er zijn zelfs ziekenhuizen bezig met het bouwen van een ‘zelfhulptool’ die op korte termijn door het zorgpersoneel kan worden gebruikt als psychische ondersteuning. Claudia* (27) werkt als basisarts in een verpleeghuis en voelt ook extra steun: “We krijgen nu wekelijks een mail van de directeur, om ons een hart onder de riem te steken. Ik werk via Me-doc. Die proberen ook goed te helpen en ons van informatie te voorzien. Mijn coach belt me wekelijks om te vragen hoe het met me gaat.”
Trauma’s toch onvermijdelijk
Oostindiër twijfelt echter of er veel van deze extra hulp gebruikt gemaakt zal worden. “Ik denk dat het ontzettend belangrijk is dat het aanbod er is, maar misschien niet voor nu. Artsen en verpleegkundigen zitten op dit moment in hun overlevingsmodus en daar wil je ze ook niet uithalen. Ik denk dat de hulp vooral achteraf heel belangrijk is. Wij verwachten in onze praktijk ook zeker een toestroom aan artsen en verpleegkundigen die gedurende de coronacrisis getraumatiseerd zijn geraakt.”
Oostindiër vindt sowieso dat er voor deze problematiek veel meer aandacht moet zijn. Bij Aerrea pleiten ze voor peer support: na een traumatische gebeurtenis in het ziekenhuis praten met collega’s. “Misschien dat deze crisis er wel voor gaat zorgen dat er meer aandacht komt voor de mentale gezondheid van zorgprofessionals.” En wat helpt er verder, om toch te zorgen voor een beetje ontspanning? “Tijdens deze zware tijd raden we zorgprofessionals aan om af en toe wat muziek te luisteren, of samen wat te zingen. Even de geest laten rusten, niemand kan de hele dag aanstaan. Op de plaats rust, en dan weer hard aan het werk.”
*De naam Claudia is gefingeerd. De naam van de geïnterviewde is bij de https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.png bekend.
[vc_row][vc_column 0=””][vc_separator el_width=”90″][vc_column_text 0=””]Steun ons!
Onze studenten dragen vrijwillig bij aan Red Pers. Vond je dit een goede productie? Sponsor dan onze koffie (€ 2,50), https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngvergadering (€ 10,-) of grotere investering. Dankjewel![/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row 0=””][vc_column width=”1/3″][vc_btn title=”Kop koffie” style=”classic” align=”center” i_icon_fontawesome=”fa fa-coffee” add_icon=”true” link=”url:https%3A%2F%2Fbunq.me%2Fredpersnl%2F2%2C5|title:Doneer|target:%20_blank|”][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_btn title=”Vergadering” style=”classic” align=”center” i_icon_fontawesome=”fa fa-comments-o” add_icon=”true” link=”url:https%3A%2F%2Fbunq.me%2Fredpersnl%2F10||target:%20_blank|”][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_btn title=”Ander bedrag” style=”classic” align=”center” i_icon_fontawesome=”fa fa-money” add_icon=”true” link=”url:https%3A%2F%2Fbunq.me%2Fredpersnl%2F||target:%20_blank|”][/vc_column][/vc_row]