Het is dé tijd voor iedereen die fotografie en persvrijheid belangrijk vindt: de wereldwijde expositie World Press Photo is van start gegaan in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Voor welke tendens zorgt de nieuwe generatie fotografen en welke jonge fotografen vallen op?

Twee en halve maand functioneert de kerk als museum voor recent wereldnieuws. In respectvolle stilte schuifelen duizenden bezoekers langs indrukwekkende foto’s, die belangrijke en relevante verhalen voorzien van beeltenis. De Nederlandse organisatie bestaat sinds 1955, en veel bezoekers hebben de jaarlijkse gewoonte langs te gaan, ondanks dat de beelden soms schokkend kunnen zijn.

Dit jaar is dat toch anders, weet Sanne Schim van der Loeff, curator en manager bij World Press Photo. “De focus van jonge fotografen is een nieuwe wind in de journalistiek: solution-based journalism. Zij stellen het probleem niet centraal, maar leggen juist het oplossende vermogen van mensen vast.

Neerlands trots: Doest

Een goed voorbeeld van deze constructieve vorm van journalistiek komt uit Nederland. Vorig jaar was hij al te zien en dit jaar pakt hij zelfs twee prijzen: Jasper Doest. Deze fotograaf is technisch zeer vaardig, en staat erom bekend dat zijn journalistieke fotografie op het randje van kunstfotografie balanceert. Zo fotografeert Doest een flamingo die vanuit de opvang wordt ingezet in het onderwijs. Voor Doest is dit soort constructieve journalistiek zijn tweede natuur, omdat hij positief is ingesteld en daarnaast wil dat mensen dat ook meekrijgen uit zijn werk.

Doest is volgens Schim van der Loeff zeer inspirerend voor jonge fotografen: “Hij laat zien dat je niet alleen een persfotograaf kunt zijn in Irak of Jemen. Als je op zoek gaat naar een verhaal dichtbij huis, kunnen er prachtige verhalen tussen zitten. Het hoeft niet altijd te gaan om een bekend probleem.”

Wereldfotografen dicht bij huis

Yael Martinez is een fotograaf die dichter bij huis werkt. Hij maakte een serie over wapengeweld in zijn thuisland Mexico. Een zeer persoonlijk verhaal, waarbij de impact van dit geweld op mensenlevens invoelbaar wordt. Martinez lijkt soms vanuit de heup te schieten, wat het gevoel van huiselijkheid vergroot.

Volgens Schim van der Loeff lijkt het werk van Allejandro Cegarra uit Venezuela wel wat op wat Martinez doet, vooral omdat hij ook dichtbij huis te werk gaat. “Hij brengt de constante beroering van Venezuela na de dood van president Chavez onder de aandacht. Cegarra is net als Martinez een talent dat via World Press Photo ook ondersteuning kreeg voor projecten op de langere termijn.” Cagarra werkt in deze serie in zwart-wit waardoor contrast en licht nog belangrijker wordt.

Soms kan een triest verhaal met een heel positief gevoel eindigen. Zo wist Diana Markosian, dertig jaar oud, een meisje te fotograferen tijdens het overgangsritueel voor vijftienjarige meisjes dat in Cuba gebruikelijk is. Artsen hadden drie jaar ervoor kanker bij haar geconstateerd, waardoor het meisje niet ouder dan dertien zou worden. Schim van der Loeff: “Deze mijlpaal [15 worden, red.] krijgt hierdoor een speciale twist.” Ze vervolgt: “Door deze foto kun je beter in contact komen met een cultuur die wij niet goed kennen. We leren iets nieuws over de wereld middels ijzersterke fotografie.”

Europese talenten: Lindstrom en Hald

Twee jonge fotografen die de tentoonstelling niet haalden, maar wel tot Europa’s beste persfotografen behoren volgens Schim van der Loeff zijn Ann Sophie Lindstrom en Marie Hald. Opnieuw klinkt in hun werk positiviteit door in pittige thematiek.

In ‘Don’t fence me’ heeft Lindstrom een bijzonder thema beet. Stoere Afro-Amerikanen die in de buurt van Philadelphia vasthouden aan hun cultuur om paarden te houden en deze ook te berijden in urbane gebieden. Het zien van zwarte jongens als cowboys werkt vervreemdend. Schim van der Loeff is enthousiast: “Wederom een uplifting verhaal. Heel cool dat iemand dit verhaal heeft weten te vinden en dat op zo’n manier vastlegt.”

Hald uit Denemarken werkte net als de genoemde Latino’s voor een langere tijd op één plek. In een klein dorp in Polen volgt ze jongeren die worstelen met anorexia of boulimia. Dit levert intieme en persoonlijke beelden op. Op de foto’s zie je het mentale gevecht dat de Poolse meiden leveren terug. Ook de gemeenschappelijkheid valt op. Het lijkt wel alsof Hald er niet was met haar camera.

De tentoonstelling, met de jonge en optimistische Doest, Martinez, Cegarra en Markosian, is nog tot 7 juli te zien in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Schim van der Loeff moedigt iedereen aan om zelf ook te gaan kijken:  “Om met de woorden van de winnaar uit 2007, Tim Hetherington te spreken, wij zijn journalisten. We proberen informatie aan lezers en kijkers te geven, zodat zij hun eigen conclusies kunnen trekken.”