De universiteitspsycholoog kan de hoeveelheid studenten met psychische problemen niet meer aan. Wachttijden van meer dan zes weken voor enkel een intakegesprek zijn geen uitzondering. De Advieswinkel is een jong initiatief dat laat zien dat psychische hulp wél direct beschikbaar is: voor iedereen, zonder kosten en zonder wachtrijen. Het is een inloopspreekuur waar psycholoog-vrijwilligers, oftewel vergevorderde psychologie-studenten, klaar zitten om een luisterend oor te bieden.

“Een rechtswinkel voor de psychologie,” zo legt bestuursvoorzitter Nathalie Heijkoop de Advieswinkel uit. Het is een initiatief dat voortkwam uit de Nationale Denktank in 2013 om de taboe op psychische hulp te doorbreken. Elke week is er een inloopspreekuur op één van de drie verschillende locaties in Amsterdam. “We focussen ons op licht-psychische klachten, maar het gaat er vaker over als je niet lekker in je vel zit of behoefte hebt je verhaal ergens kwijt te kunnen, dan kan dat bij ons.”

Een alternatief voor de wachtlijst

Prestatiedruk, faalangst en overmatige stress lijken structurele problemen te zijn onder de huidige generatie studenten. Reguliere wegen naar mentale hulp zijn letterlijk verstopt, met eindeloze wachtrijen voor een intake, en daarna opnieuw wachtrijen voordat de behandeling van start kan.  Volgens Sharon Voortman, voormalig psycholoog-vrijwilliger bij de Advieswinkel, heerst stress ontzettend onder studenten. “De studentenpsychologen zitten gewoon helemaal vol. Zelfs daar is een wachtlijst. Dat is gewoon bizar, zeker omdat het iets laagdrempeligs zou moeten zijn waar studenten gewoon naartoe kunnen en dat kan op dit moment gewoon niet.”

De Advieswinkel probeert hiervoor een alternatief te bieden. Het wordt klein en praktisch gehouden omdat psycholoog-vrijwilligers niemand in behandeling mogen nemen, en hanteren daarom een https://redpers.nl/wp-content/uploads/2016/08/max-in-ny-1.jpgimum van vijf gesprekken. Daardoor blijft de Advieswinkel laagdrempelig, anoniem en gratis. “Kleine dingetjes kunnen al een verschil maken voor iemand,” vertelt Voortman. “Het is een beetje roeien met de riemen die we hebben. Je hebt geen hoogleraren klinische psychologie die dit soort dingen kunnen oppakken maar wél heel veel gemotiveerde psychologiestudenten.”

Het is sneu dat vrijwilligers het moeten oppakken

Studenten met stress is de nieuwe norm

Bij de Advieswinkel heb je de speciale situatie dat studenten zicht hebben op de problemen van hun eigen generatie. De advieswinkel hoopt dat dit voor sommige studenten de drempel weghaalt om te praten over hun problemen; studenten praten misschien makkelijker met medestudenten dan met een psycholoog. “Je kan niet reageren met ‘oh ja dat heb ik ook’, maar het is natuurlijk heel herkenbaar,” zegt Voortman. “Ik weet zelf als student dat de druk hoog kan zijn. Ik hoor zoveel mensen die met faalangst of prestatiedruk te maken hebben en daarvoor bij een psycholoog lopen. Het verbaasde me eigenlijk niet meer. ‘Ik werk 60 uur per week en ik ben helemaal kapot’, zo’n dingen hoor je gewoon vaak.”

De Advieswinkel is een voorbeeld van nieuwe initiatieven die georganiseerd zijn door vrijwilligers om bij te springen nu reguliere instellingen de vraag niet aankunnen. “Als je je best doet kan je een training stressreductie volgen aan de UvA, maar daar moet je écht naar zoeken. Het is niet standaard dat mensen dat doen,” zegt Voortman. Als 49% van de studenten aangeeft psychische klachten te hebben of te hebben gehad, zou steun wél als standaard moeten gelden in hun huidige omgeving waar stress, druk en deadlines de hoofdrol spelen.

Voortman zet wel een kanttekening bij het probleem waarvoor de Advieswinkel een oplossing biedt.  “De Advieswinkel is een supergoed initiatief, maar het is eigenlijk gewoon jammer dat het nodig is. Het is jammer dat studenten zelf moeten gaan onderzoeken ‘waar kan ik terecht zonder allerlei rekeningen te betalen, of op een wachtlijst terecht komt’. Het is sneu dat vrijwilligers het moeten oppakken.”

De weerbare student als oplossing

Een thema dat bij beiden terugkwam, is studenten weerbaarder maken. “Ik heb het idee dat de prestatiedruk en alle stress van studenten ook komt omdat je niet goed voorbereid bent op wat studeren allemaal van je vraagt,” zegt Voortman. “Studenten moeten daar veel weerbaarder in gemaakt worden.”

Heijkoop stelt voor een paar colleges te wijden aan de vraag ‘hoe doe je dit nou, studeren?’ – om aankomende studenten een stukje psycho-educatie te bieden. “Wat ik hoor van onze gesprekken in de Advieswinkel, is dat mensen heel vaak geen idee hebben van wat stress inhoudt, en hoe het werkt. Ze doen met oogkleppen op wat er van hun verwacht wordt, zonder erover na te denken wat zij daadwerkelijk willen.”

Psychische hulp voor iedereen beschikbaar maken is een van de overtuigingen waaruit de Advieswinkel is ontstaan. Wat een ontzettend goed doel is, maar het zet tegelijkertijd vraagtekens bij de huidige omgeving van studenten. Het is zorgelijk dat er zoveel vraag naar psychische hulp is, en daarnaast dat reguliere instanties deze hulp niet altijd kunnen bieden.

Als gouden tip wordt aan studenten meegegeven: “Wij mensen zijn eigenlijk net zoals een mobieltje of een auto. We moeten soms een rust-moment creëren; om op te laden, om bij te tanken,” legt Heijkoop uit. “En dat moeten we niet vergeten – en dat is wel iets wat gebeurt.”

Praktische informatie

De Advieswinkel draait één dienst per week op drie verschillende locaties. Het is mogelijk om vooraf een afspraak te maken via hun site, maar ook om tijdens het spreekuur gewoon binnen te lopen. Meer informatie en actuele openingstijden kan je hier vinden.

Dit is het eerste artikel in onze serie over de studentenpsyche. Lees hier het introductieartikel terug. Het volgende artikel in de serie is een anekdotisch stuk van Florian Teufer, die een boek schreef over jongvolwassenen en hoe zij met prestatiedruk omgaan.