Over minder dan een maand zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Het politieke spel draait overuren: iedereen heeft een mening. Red Pers zoekt de komende weken uit hoe de Amsterdamse student denkt over verschillende onderwerpen, en wat partijen daarover te zeggen hebben. Deze week: hoger onderwijs. Wat vinden studenten en politici van het leenstelsel?
Cem Polak (20). Studeert Liberal Arts and Sciences (Economie), Amsterdam University College. “Wij worden gepakt met het leenstelsel. We zitten met een hoge schuld opgescheept.”
“Ik denk dat het leenstelsel de stap naar universitair onderwijs voor arme studenten vergroot. Die studenten zitten na hun studie met een hoge schuld opgescheept. Bovendien is het voor onze generatie niet eerlijk dat wij ‘gepakt’ worden met het leenstelsel, terwijl onze voorgangers de basisbeurs hebben gekregen. We weten niet hoe een schuld van 30.000 euro voor de huidige generatie studenten gaat uitpakken. Ik vind dat de basisbeurs in zekere mate terug moet komen, want dat is een investering in studenten. Wat studenten later toevoegen aan de maatschappij is meer van waarde dan wat er nu aan hen wordt uitgegeven.”
Wat ga je stemmen? “Waarschijnlijk D66.”
Axel Hirschel (21). Studeert Future Planet Studies, Universiteit van Amsterdam. “Wij zijn als ’testgroep’ nu eenmaal de dupe van dit stelsel, maar iemand moet het doen.”
“Ik vind het leenstelsel een rechtvaardig systeem. Je hebt veel aan een studie en je mag daar zelf best wat aan bijdragen. Er moet wel worden gezorgd dat iedereen nog kan studeren. Je hoort nu dat kinderen uit armere gezinnen minder snel kiezen om te gaan studeren. Wij zijn als ‘testgroep’ nu eenmaal de dupe van dit stelsel, maar iemand moet het doen. Wat mij betreft hoeft de basisbeurs niet terug te komen, want het is niet noodzakelijk om geld van de overheid te krijgen om te studeren. Bovendien zijn er gunstige voorwaarden om het geld terug te betalen.”
Wat ga je stemmen? “GroenLinks, D66 of de Piratenpartij.”
Damian Frolich (21). Studeert Informatica, Universiteit van Amsterdam. “Ze moeten een deel van de schulden kwijtschelden als je je studie binnen drie jaar haalt.”
“Ik vind de invoering van het leenstelsel begrijpelijk, maar de schulden kunnen snel oplopen. Vooral als je een verkeerde studiekeuze maakt, dan zit je al snel aan 4000 of 5000 euro extra. Maar ik heb er wel begrip voor. De basisbeurs was misschien ‘te makkelijk’, maar het leenstelsel is eigenlijk ‘te moeilijk’. Een tussenweg zou perfect zijn. Dat kan bijvoorbeeld door een deel van de schulden kwijt te schelden als je je studie binnen drie of vier jaar haalt. Hierdoor worden studenten misschien gemotiveerder om goed te studeren en op tijd af te ronden.”
Wat ga je stemmen? “Ik stem niet.”
Puck van Biemen (21). Studeert Media en Cultuur, Universiteit van Amsterdam. “Het leenstelsel is nogal dom. Ik vind dat de basisbeurs terug moet komen.”
“Ik vind het leenstelsel nogal dom, want zo leer je studenten al vroeg dat geld lenen normaal is. Daardoor beginnen studenten die een bedrijf willen opzetten, zoals ik, direct met een schuld. Je hebt als starter al veel lasten, dus je zou met een schone lei moeten beginnen. Studenten denken dan dat ze een eigen bedrijf links moeten laten liggen, omdat ze het kapitaal niet hebben. Ik vind dat de basisbeurs terug moet komen. Maar jongeren moeten wel twee keer nadenken voordat ze aan een studie beginnen, zodat er geen misbruik van wordt gemaakt.”
Wat ga je stemmen? “GroenLinks, vanwege de milieuvoorstellen. Er moet een goed weerwoord zijn op de VVD. Ik heb ook Partij voor de Dieren overwogen.”
En hoe denken de politieke partijen erover?
VVD: De opbrengsten die vrijkomen door de invoering van het studievoorschot worden geïnvesteerd in hoger onderwijs. De kwaliteit van opleidingen moet worden verbeterd., daarom zal regelmatig worden getoetst of een opleiding perspectief op een baan biedt aan afgestudeerden. Het moet mogelijk zijn om je maar voor een deel van de vakken van een opleiding in te schrijven zodat er ruimte is voor extra-curriculaire activiteiten.
PvdA: Over tien jaar wil de PvdA dat Nederland de best opgeleide beroepsbevolking van de wereld heeft, dus investeren ze flink in het onderwijs. Door de invoering van het studievoorschot is er geld over om te investeren in de kwaliteit van hoger onderwijs. Verhoogd collegegeld voor bepaalde opleidingen zal worden afgeschaft.
PVV: alle Islamitische scholen worden gesloten. (Over hoger onderwijs geeft de PVV verder geen toelichting).
CDA: Het leenstelsel wordt teruggedraaid naar een basisbeurs voor de bachelorfase, maar het geld dat door opbrengsten uit het leenstelsel werd gebruikt om kwaliteit in hoger onderwijs te financieren, blijft behouden. De ov-studentenkaart blijft tevens bestaan.
PvdD: Het leenstelsel wordt weer teruggedraaid naar een basisbeurs. Zolang studenten deze ontvangen mogen ze gebruikmaken van hun ov-kaart. Collegegeld gaat omlaag en studenten moeten meer inspraak krijgen in organisatie van universiteiten.
SP: Er komt een studiebeurs voor alle studenten, waarbij jongeren uit gezinnen met een lager inkomen een verhoogde aanvullende beurs ontvangen. Collegegeld voor een tweede studie mag niet meer dan het wettelijk collegegeld zijn. Selectie aan de poort wordt afgeschaft.
GroenLinks: Opbrengsten door invoering van het studieoverschot worden geïnvesteerd in kwaliteit van het hoger onderwijs. Bindend studieadvies wordt afgeschaft en collegegeld wordt gehalveerd. Selectie aan de poort zal alleen nog worden uitgevoerd bij uitzonderlijke opleidingen als het conservatorium of bepaalde geneeskunde-studies.
D66: Er gaat expliciet aandacht uit naar kwaliteit van hoger onderwijs: opbrengsten door invoering van het studieoverschot worden hierin geïnvesteerd. Er moet onderzoek gedaan worden naar eventuele nadelige effecten van het leenstelsel. Als hieruit blijkt dat toegankelijkheid tot hoger onderwijs belemmerd wordt, moet hier iets aan gedaan worden. Verhoogd collegegeld voor een tweede studie wordt afgeschaft.
CU: Het leenstelsel wordt weer teruggedraaid tot de basisbeurs, en er wordt geïnvesteerd in onderwijs en onderzoek. Collegegeld krijgt een wettelijk https://redpers.nl/wp-content/uploads/2016/08/max-in-ny-1.jpgimum. Studieschuld kan worden verminderd in ruil voor maatschappelijke dienstverlening.
50PLUS: Tegen het sociaal leenstelsel omdat dit toegankelijkheid van het hoger onderwijs belemmert. (Verdere toelichting omtrent hoger onderwijs blijft uit, er staat ook niet expliciet in het programma of 50PLUS terug wil naar de basisbeurs, of dat ze een ander systeem willen)
SGP: Een aanvullende beurs blijft beschikbaar, om te voorkomen dat studenten om financiële redenen niet gaan studeren. De overheid moet zorgen dat een bachelordiploma serieuzer wordt genomen; doorstroom naar de master moet een bewuste keuze zijn, geen automatisme. Collegegeld voor een tweede studie wordt beperkt. De overheid gaat universiteiten voorzien in bekostiging van tweejarige masters voor studenten met een academische houding.
DENK: Het sociaal leenstelsel wordt vervangen door een inkomensafhankelijke basisbeurs. Het volgen van een tweede masteropleiding moet aan wettelijk collegegeld voldoen. Collegegeld wordt per vak betaald.
VNL: De kwaliteit van het onderwijs moet omhoog. Hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs worden niet samengevoegd, en er komt selectie aan de poort voor beide soorten onderwijs. Pretstudies zullen niet langer gefinancierd worden.
FvD: De basisbeurs wordt opnieuw ingevoerd. Colleges worden zoveel mogelijk online beschikbaar zodat geïnteresseerden hun kennisniveau kunnen opschroeven. Er komt strenge selectie aan de poort. De extra miljarden die zullen worden geïnvesteerd in onderwijs wordt uit het potje van ontwikkelingshulp gehaald.
PiratenPartij: Het recht op onderwijs is onafhankelijk van economische of culturele achtergrond. Lesmateriaal moet zoveel mogelijk vrij en online toegankelijk zijn en ook colleges moeten online te bekijken zijn omdat deze kennis door de overheid betaald wordt. Het moet daarnaast mogelijk worden om tegen gereduceerd collegegeld examens te doen zonder de lessen te volgen.