Het is inmiddels twee jaar geleden dat de 22-jarige Nour* in Nederland aankwam en asiel aanvroeg. Ze komt oorspronkelijk uit Jemen, waar sinds 2015 een burgeroorlog woedt. Daarbij worden oorlogsmisdaden gepleegd en mensenrechten geschonden. Ook worden critici door verschillende groeperingen willekeurig vervolgd en staan vrouwenrechten onder druk.
‘Refugees welcome’
Over de avond van het protest vertelt Nour: “Ik was die avond boodschappen aan het doen met mijn moeder. Toen ik overal politie zag wist ik dat er iets serieus aan de hand was.” Er was een groep anti-azc-demonstranten, en er was een tegendemonstratie. “Ik doe altijd mijn best om neutraal te zijn en beide kanten te begrijpen. Ik had eerder al gelezen over anti-azc-protesten in andere steden en ik heb opgezocht waarom mensen tegen azc’s protesteren.”
Ze begrijpt dat bewoners betrokken willen worden bij de plannen van de gemeente. “Als er bijvoorbeeld azc’s gebouwd worden zonder dat dat met bewoners is besproken, dan moet dat op een goede manier opgelost worden. Volgens mij zijn er ook avonden georganiseerd waarbij bewoners hun ideeën konden inbrengen om tot oplossingen te komen. Maar toen ik de demonstranten zag, zag ik haat en woede in hun ogen, en er werden haatvolle leuzen geroepen.”
De avond van het protest worden Nour en haar moeder nageroepen door een van de demonstranten. “Hij zei iets met ‘buitenlander’, met een boze blik in zijn ogen. Volgens mij was hij echt boos. Misschien had hij een slechte dag, maar ik denk dat zijn gedachten gevuld waren met haat en onjuiste informatie.” Als Nour die avond naar haar werk gaat, denkt ze er nog veel over na. “Het maakte me verdrietig. Toen ik terug naar huis fietste, zag ik bij het stoplicht een sticker met ‘Refugees welcome’. Die sticker veranderde mijn hele stemming. Ik denk dat mensen die stickers hebben geplakt om ervoor te zorgen dat mensen zich welkom voelen. Dat heeft gewerkt, ik was echt geëmotioneerd.”
Zou je iets tegen de demonstranten willen zeggen?
Nour twijfelt even. “Ik denk dat ik ze zou vragen om eens langs te gaan bij een azc. Dan kan je met mensen praten en vragen stellen. Ik denk dat je dan zal begrijpen waarom mensen hier zijn, en wat ze meegemaakt hebben. Je kan de COA-medewerkers ook vragen hoe het bijvoorbeeld met huisvesting zit. Dan kan je een mening vormen op basis van feiten.”
‘De asielprocedure is heel zwaar, geloof me. Niemand kiest daarvoor’
Stereotypen
Volgens Nour versterken de media bepaalde stereotypen. “Bijvoorbeeld dat asielzoekers niks doen, geld van de overheid krijgen en gratis huisvesting krijgen. Dat is niet waar. De meeste asielzoekers willen werken. Het leven in een azc zonder werk is zwaar, vooral als je aan het piekeren bent over je asielaanvraag en geen afleiding hebt. Dat beïnvloedt je mentale gezondheid.”
Als asielzoeker mag je in Nederland werken als je asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. De werkgever moet wel een speciale tewerkstellingsvergunning (TWV) aanvragen. Volgens Nour zijn maar weinig bedrijven bereid om dat te doen. “Ik ben naar allerlei supermarkten, cafés en restaurants gegaan, maar die accepteerden me allemaal niet. Uiteindelijk ben ik verder van mijn woonplaats gaan zoeken, daar heb ik werk gevonden in een restaurant. Het is dan wel verder weg, maar ik heb tenminste werk gevonden.” Ze mag 25% van haar inkomen zelf houden, de rest moet ze aan het COA betalen. “Dat is ook iets wat veel mensen niet weten. Het is een bijdrage voor het wonen in het azc en voor de voorzieningen. Ook betalen we net als iedereen belasting.”
Afschrikbeleid
Een ander stereotype beeld dat Nour wil ontkrachten is dat van de ‘gelukszoeker’. Vorig jaar verscheen er een nieuwsbericht waarin je een asielzoeker met een mooie jas en een iPhone zag, waarop die een gelukszoeker werd genoemd. “Sommige mensen denken dat iedereen die vlucht arm is, maar gevluchte mensen zijn net als iedere andere gemeenschap: er zijn mensen die succesvol zijn, en mensen die niets hebben. Er zijn ook verschillende redenen waarom mensen asiel aanvragen. Sommigen vluchten voor oorlog; anderen voor andere vormen van geweld of politieke vervolging. Het gaat erom dat je bescherming zoekt.” Zoiets als een gelukszoeker bestaat niet in Nederland, voegt ze daaraan toe. “De asielprocedure is heel zwaar, geloof me, niemand kiest daarvoor. Het is iets waar je toe gedwongen wordt door wat je overkomt.”
Toen Nour twee jaar geleden in Nederland aankwam, moest ze eerst naar het aanmeldcentrum in Ter Apel. De schrijnende beelden van mensen die daar buiten moeten slapen zijn ons inmiddels allemaal bekend. Nour denkt dat de omstandigheden bewust slecht worden gehouden om mensen af te schrikken. Aan de locatie waar ze daarna terechtkwam heeft ze ook slechte herinneringen. “Voor mij was dat de ergste locatie. Het was één grote open ruimte zonder privacy. Toen ze erachter kwamen dat mijn jongste zusje ernstige gezondheidsproblemen heeft, zijn we naar een ander azc in Balk (in Friesland) gestuurd.” Na drie maanden in Balk werd Nour met haar familie overgeplaatst naar het azc in Amersfoort, waar ze nog steeds wonen.
‘Het studeren helpt me om minder te piekeren en om niet in een depressie te raken’
Hoe is het om al die tijd niet te weten waar je aan toe bent?
“Het eerste jaar was extreem moeilijk.” Nours vader vluchtte vanwege omstandigheden naar een ander, niet-Europees land, waar hij door de asielprocedures nu niet weg kan. Als oudste dochter nam Nour op haar negentiende de asielprocedure op zich. “Het was heel stressvol. Ik ondersteun mijn gezin en het hele proces is mijn verantwoordelijkheid. In 2024 was ik vooral bezig om de asielprocedure in Nederland te begrijpen en uit te zoeken. Tot dit jaar stond ik mentaal ver van mezelf af en was ik niet met mezelf bezig.”
“In 2025 ben ik verdergegaan met Nederlandse les, leerde ik Incluusion kennen en sinds kort heb ik een baan.” Via Incluusion, een non-profitorganisatie verbonden aan de Universiteit Utrecht, kunnen studenten met een vluchtachtergrond kosteloos cursussen volgen. Nour is vooral geïnteresseerd in technische vakken. Ze heeft Biological physics al afgerond en volgt op dit moment Mathematics & Programming. “Via Incluusion leer ik het Nederlandse onderwijssysteem kennen. Het studeren helpt me ook om minder te piekeren en om niet in een depressie te raken.”
In december staat het tweede interview met het IND gepland. Daarna zal worden besloten of de asielaanvraag van Nour en haar familie wordt geaccepteerd. “Als de beslissing positief is, kunnen we ons aanmelden voor gezinshereniging, zodat mijn vader hierheen kan komen en bescherming kan krijgen.”
Ze weet niet wanneer ze dit te horen zal krijgen; die onzekerheid brengt veel stress met zich mee. Als ze het moeilijk heeft, probeert ze zichzelf eraan te herinneren dat er ‘mensen in andere delen van de wereld in slechtere condities leven’ en dat ze ‘gewoon geduldig moeten blijven en de procedure moeten volgen’. “We hopen op het beste.”
* Wegens privacyredenen is de naam van de geïnterviewde gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
Eindredactie door Tessa van den Heuvel
