Veel mensen groeien op met broers en zussen. Zij gaan er dan ook vaak vanuit dat je uit een groter gezin komt – alsof enig kinderen zeldzaam zijn. Ook bestaat er een verwachting dat er vanzelf meer kinderen zullen volgen, na het krijgen van de eerste. Maar dat is lang niet altijd het geval. Soms is de wens er niet, soms lukt het niet, of spelen er andere factoren mee.
Enig kinderen roepen vaak bepaalde beelden op. Ze zouden verwend zijn, altijd hun zin krijgen en moeite hebben zich aan te passen in een groep. Denk aan: “Als enig kind hoef jij vast nooit te delen!” Het zijn hardnekkige voordelen.
Jeugd
Andrea Pieterse is geboren in Middelharnis, enig kind, en woont nu nog steeds bij haar ouders. Het was voor haar ouders lastig om een kind te krijgen: “Mijn vader wilde lange tijd geen kinderen en toen mijn ouders het eindelijk gingen proberen, had mijn moeder een miskraam. Mijn vader dacht toen dat ze te oud zouden zijn voor een kind,” vertelt ze. “Uiteindelijk kwam ik dan toch nog als verrassing.” Andrea’s moeder was toen 40 jaar oud en daarna volgden er geen kinderen meer.
“Als kind dacht ik er niet veel over na dat ik enig kind was. Dat is gewoon normaal voor je,” vertelt Andrea. “Pas op de middelbare school, toen ik begon te puberen, miste ik wel een broer of zus. Iemand die voor je opkomt en je steunt – dat zag ik bij vriendinnen.”
‘Het voelt alsof mensen je harde werk niet erkennen’
Ze is in haar familie de jongste en veel van haar neven en nichten zijn een stuk ouder of wonen ver weg. “Dat maakte contact soms ook lastig,” legt ze uit. Daarnaast merkt Andrea dat mensen vaak aannames doen. “Mensen denken snel dat je verwend bent en dat je ouders alles voor je betalen. Dat vind ik kwetsend, want ik werk hard voor alles wat ik heb. Het voelt soms alsof mensen je harde werk niet erkennen. Alsof alles je aan komt waaien en het altijd makkelijk is.”
Afhankelijk van vriendschappen
Omdat Andrea geen broers of zussen heeft, hecht ze extra veel waarde aan haar vriendschappen. “Mijn vriendinnen zijn echt extra speciaal voor mij,” vertelt ze. “Soms voelt het wel alsof ik afhankelijker ben van vriendschappen dan zij van mij. Alsof ik meer waarde hecht aan bepaalde vriendschappen dan de ander, en dat kan best lastig zijn. Omdat je voor je gevoel geen ander in ‘je hoekje’ hebt, maakt dat een vriendschap zo belangrijk.”
Ook merkt Andrea dat ze minder gewend is om confrontaties aan te gaan. “Ik heb vroeger als kind nooit echt voor mijn plekje hoeven vechten thuis,” zegt ze. “Daardoor vind ik het lastig om ruzies of confrontaties met vriendinnen aan te gaan. Die ga ik liever uit de weg.”
Een kleine familie
Wat Andrea een van de pijnlijkste dingen vindt aan enig kind zijn, is dat haar familie klein zal blijven. “Ik zal nooit tante worden van neefjes en nichtjes van mijn eigen bloedlijn,” vertelt ze. “Dat is iets waar veel mensen met broers of zussen waarschijnlijk niet eens over nadenken. Maar voor mij staat dat vast. In dat opzicht zal mijn familie altijd klein blijven.”
Andrea heeft inmiddels een vriend en hoort vaak van anderen dat ze ook tante zal zijn van zijn neefjes en nichtjes. “Natuurlijk is zijn familie ook mijn familie,” zegt ze. “Maar het voelt toch anders. Er is wat meer afstand, waardoor ik minder snel initiatief neem om iets met hen te ondernemen.”
Overlijden ouders
Het moeilijkste aan enig kind zijn, vindt Andrea toch het idee dat ze er straks alleen voor staat als haar ouders overlijden. “Het idee dat ik mijn ouders alleen zal begraven, vind ik onwijs naar,” vertelt ze. “Of het idee dat als ze ziek worden, ze niet meerdere kinderen hebben die op bezoek komen, maar alleen mij.”
‘Jij bent uiteindelijk de enige die kan zeggen: dit waren mijn ouders’
Toch weet Andrea dat ze er niet alleen voor zal staan: “Natuurlijk weet ik dat mijn vriend en andere familieleden me zullen steunen, maar het blijft een vervelend gevoel. Jij bent uiteindelijk de enige die kan zeggen: dit waren mijn ouders.”
Genieten van de tijd samen
Juist omdat Andrea’s ouders haar zo dierbaar zijn, probeert ze bewust te genieten van de tijd die ze samen hebben. “Het klinkt cliché, maar je weet nooit hoelang je nog samen hebt,” zegt ze. “Het enige wat je kunt doen, is zoveel mogelijk mooie herinneringen maken.” Ook denkt ze dat haar band met haar ouders, omdat ze enig kind is, nóg hechter is.
Andrea en haar ouders ondernemen veel samen. Ze hebben kaartavonden, gaan op vakanties en maken regelmatig tripjes met z’n drieën, maar ook apart. “Dat zijn de dingen die ik onwijs waardeer en koester. Zolang het kan, wil ik daar volop van genieten. Want dit zijn de herinneringen waar ik later op terug wil kijken.”
Eindredactie door Rens van der Beek
| Rutger Leistra (28) heeft algemene sociale wetenschappen en urban geography gestudeerd en werkt momenteel als journalist en maker voor de KRO-NCRV. Hij is geïnteresseerd in human-interest-onderwerpen en is gefascineerd door maatschappelijke thema’s die personen op individueel vlak raken, zowel in Nederland als daarbuiten. |
