Rappers en hiphopartiesten reageren massaal op de coronacrisis. Hoe zetten zij zich in om ervoor te zorgen dat Nederlandse jongeren niet de straat op gaan en zich aan de maatregelen van de overheid houden?

Fabio Lemoine, beter bekend als rapper Monnik, maakte een satirische rap over corona toen hij, naar eigen zeggen, de ernst van de zaak nog niet helemaal doorhad. Hij omschrijft corona metaforisch als een bloedmooie vrouw die hem aansteekt met haar charme. Hij denkt wel degelijk dat hiphopartiesten in deze tijd invloed hebben op jongeren. Via Instagram laat hij weten: “Een artiest kan de maatschappij een reflectie geven, zorgen voor nieuwe inzichten. In mijn ogen houden (hiphop)artiesten de samenleving een spiegel voor.”

Anderhalf

Ali B haakt in zijn nieuwe hit ‘Anderhalf’ in op de aangescherpte maatregelen van de overheid. Hij roept samen met rapper Poke en Judeska (een personage van Jandino Asporaat, red.) jongeren op om anderhalve meter afstand te houden en zoveel mogelijk thuis te blijven. De clip – waarin de rappers te zien zijn met meetlint, mondkapjes en handschoenen – is inmiddels bijna 4 miljoen keer bekeken op YouTube. “Ik zeg anderhalf meter, kom niet in mijn aura bitch.” Komt de boodschap van Nederlandse rappers over?

Aafje de Roest doet aan de Universiteit Leiden onderzoek naar culturele identiteitsvorming in online Nederlandse jeugdcultuur en richt zich specifiek op Nederlandse hiphop. “Ik denk wel degelijk dat de boodschap uit ‘Anderhalf’ aankomt bij jongeren. Het is een humoristische en speelse manier om jonge mensen aan te spreken. Het lijkt in eerste instantie onserieus, maar dat is het niet. Er wordt de luisteraar of kijker op een hele creatieve manier iets duidelijk gemaakt. Het beeld en de tekst van de track zijn wel sterk overdreven – dat komt omdat er sprake is van autofictie. Het lied is gebaseerd op de waarheid – namelijk de coronacrisis – maar in hiphop wordt altijd een verhaal verteld. Dat betekent dat hiphopartiesten kunnen overdrijven en hun fantasie gebruiken om hun kijk op de werkelijkheid te verwoorden.”

Het belang van artiesten in tijden van crisis

Dat overdrijven is toegestaan, is ook te zien in de clip van Killer Kamal, een parodiërende Nederlands-Marokkaanse rapper waarvan niemand weet wie hij echt is. In zijn nieuwste clip – na één dag al een half miljoen keer bekeken op YouTube! – draagt hij geen mondkapje maar een gasmasker en rent hij weg voor getekende COVID19-cellen. Ook andere Nederlandse rappers laten van zich horen tijdens de coronacrisis. Donnie roept via Instagram zijn fans op om binnen te blijven, onder het motto ‘blowen kan ook in de tuin of op het balkon’. Voor de videoclip van zijn singel ‘Quarantaine’ riep hij jongeren op om korte video’s en foto’s in te sturen van zichzelf in quarantaine. De 26-jarige rapper Pjotr maakte voor het 538-radioprogramma Bij Igmar (van radio-dj Igmar Felicia, red.) ook een rap over corona en zingt daarin, enigszins cynisch, over de lege schappen in de supermarkt: “Supermarkt leeg, het lijkt een apocalyps. M’n huisgenoot kocht alle zakken met chips.” Rapper Snelle zong samen met zangeres Davina Michelle in een leeg Ahoy een eigen versie van ‘17 miljoen mensen’, waarin juist de cohesie centraal staat die ontstaat in tijden van crisis.

Ook artiesten zijn onmisbaar tijdens de coronacrisis

Niet alleen in Nederland, over de hele wereld wijden artiesten nummers aan corona. Eén van Oeganda’s grootste zangers en tevens presidentskandidaat Bobi Wine roept in het nummer ‘Sensitise to sanitise’ alle Afrikanen op zoveel mogelijk thuis te blijven. “The bad news is that everyone is a potential victim. But the good news is that everyone is a potential solution,” opent hij zijn lied. De Oegandese zanger Van Data: “Muziek beweegt zich sneller voort dan elke andere vorm van communicatie. Ik denk dat, in deze crisis, muziek inderdaad een goed middel is om in ieder geval jongeren bewust te maken dat ook zij drager van het virus kunnen zijn. Dus los van alle dokters, verpleegkundigen en beleidsmakers – die hun werk geweldig doen – zijn ook artiesten onmisbaar tijdens de coronacrisis.”

Wie vertelt het verhaal?

Rapper Monnik wijst erop dat de manier waarop hiphopartiesten een verhaal vertellen van groot belang is. “Als ik in een track vertel dat er niet meer gehamsterd moet worden, dan gaan mensen mij niet ineens volgen als schapen. Maar ik kan er wel voor kiezen om bijvoorbeeld een persoonlijk verhaal te vertellen over een verpleegster die lange dagen maakt op de intensive care en die na haar lange werkdag in een lege supermarkt staat.” Ook zegt Aafje de Roest dat het van belang is wie het verhaal vertelt. Zo maakten rappers Qlas en Blacka een lied over corona, maar aangezien ‘gehoorzamen’ normaal niet hun stijl is, lijkt hun boodschap ook minder aan te komen. “Hun tracks hebben normaal gesproken een hoog ‘schijt aan de overheid’-gehalte. Ze maken drill tracks, keiharde straatrap. Lekker overal tegenaan trappen.”

Ali B daarentegen is inmiddels echt een voorbeeldfiguur. Aafje de Roest: “Hij wordt gezien als rolmodel en je hoort in ‘Anderhalf’ dat hij zich daar bewust van is; hij is degene die het goede voorbeeld komt geven. De kans is daarom groter dat jongeren zijn raad opvolgen. Aan de luisteraar wordt duidelijk verteld: dit is hoe het niet moet, en dit is hoe het juist wél moet.”

Maatschappelijke impact van hiphop

Volgens Aafje is het goed dat hiphop nu op een positieve manier onder de aandacht komt. In 2016 schreef De Correspondent  dat hiphop nog steeds vaak geassocieerd wordt met agressie, criminaliteit, seksisme. Terwijl het óók een van de invloedrijkste en meest geëngageerde muziekgenres is: een cultuur op zich, een verzetsbeweging. Hiphop is altijd een manier geweest om sociale problematiek te bespreken. De Roest: “Het is dus niet gek, maar wel heel goed om te zien dat rappers zich tijdens de coronacrisis inzetten en in deze tijd nog meer dan anders van zich laten horen.”

Een van de vragen waar Aafje de Roest zich in haar onderzoek over buigt: wat is de directe maatschappelijke impact van hiphop op jongeren? Volgens haar is hiphop vaak veel gelaagder dan in eerste instantie gedacht wordt. “Hiphop is niet simpel, het is zelfs erg complex. Er zit meer maatschappelijke waarde in dan je zou denken.” Je kunt volgens haar echter niet uitgaan van een één-op-één-relatie tussen hiphop en gedrag: “Het is natuurlijk niet zo dat jongeren naar al deze muziek over corona luisteren en allemaal braaf de adviezen op gaan volgen. Zo zwart-wit is hiphop niet. Ik denk vooral dat jongeren narratieven en verhalen uit hiphop meenemen en op hun eigen wijze incorporeren in hun leven. Maar hoe dat gaat en of dat heel direct gaat – dat is nog moeilijk te zeggen. Het duurt even voor je daar wetenschappelijk gefundeerde antwoorden op kan geven, dus dat onderzoek ik de komende drie jaar.” 

Of rapper Monnik – nu de ernst van de crisis duidelijk is – opnieuw een lied over corona zou maken? “Op dit moment zijn er al veel nummers over geschreven. Ik vind het wel ontzettend interessant hoe de hele wereld reageert op deze crisis – wie weet schrijf ik daar wel een keer een lied over.”

Bekijk deze pagina als je meer wil weten over het onderzoek van Aafje de Roest.

[vc_row][vc_column 0=””][vc_separator el_width=”90″][vc_column_text 0=””]Steun ons!
Onze studenten dragen vrijwillig bij aan Red Pers. Vond je dit een goede productie? Sponsor dan onze koffie (€ 2,50), https://redpers.nl/wp-content/uploads/2020/09/redperslogo-1.pngvergadering (€ 10,-) of grotere investering. Dankjewel![/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row 0=””][vc_column width=”1/3″][vc_btn title=”Kop koffie” style=”classic” align=”center” i_icon_fontawesome=”fa fa-coffee” add_icon=”true” link=”url:https%3A%2F%2Fbunq.me%2Fredpersnl%2F2%2C5|title:Doneer|target:%20_blank|”][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_btn title=”Vergadering” style=”classic” align=”center” i_icon_fontawesome=”fa fa-comments-o” add_icon=”true” link=”url:https%3A%2F%2Fbunq.me%2Fredpersnl%2F10||target:%20_blank|”][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_btn title=”Ander bedrag” style=”classic” align=”center” i_icon_fontawesome=”fa fa-money” add_icon=”true” link=”url:https%3A%2F%2Fbunq.me%2Fredpersnl%2F||target:%20_blank|”][/vc_column][/vc_row]