“De Nederlander heeft weer hoop,” galmt het door het Transformatorhuis in Amsterdam. De zaal, gevuld met GroenLinks-PvdA-aanhang, luistert ademloos. Het zijn niet de woorden van de beloofde linkse leider Frans Timmermans, maar van de onverwachte winnaar van de Tweedekamerverkiezingen: Geert Wilders, lijsttrekker van de PVV.
In de rij
Het is een kwartier voor de uitslag. De stemming is goed in de rij voor de ingang. Honderden mensen staan te wachten op een glimp van ‘Verenigd Links’. Het publiek is opvallend jong, een maand geleden had er een vergelijkbare rij kunnen staan wachten voor een ADE-feest. Of het vanavond feest wordt, is nog maar de vraag.
Vijf minuten voor de resultaten is de rij maar weinig opgeschoten. Een handjevol vrijwilligers in groene en rode jasjes rennen om de rij heen om de laatste kandidaat-Kamerleden eruit te plukken en naar binnen te sluizen. Een mix van chaos en spanning tekent het begin van de avond. “En wie bent u?” buldert de bewaker tegen Lisa Westerveld, nummer 5 op de kandidatenlijst, die vervolgens nog maar net naar binnen weet te glippen.
De eerste uitslagen
Jassen en sjaals worden nog de garderobe in geslingerd als iemand enthousiast “zesentwintig!” roept. De voorlopige zeteluitslag is binnen. De haastende massa oogt hoopvol nu duidelijk is dat ze nipt voor de VVD zijn geëindigd. Niet veel later schreeuwt een andere stem “vijfendertig!”, zonder toe te voegen welke partij deze monsterzege heeft binnengesleept.
Eenmaal in de zaal wordt het duidelijk. Waar de organisatie had gehoopt op ‘voetjes van de vloer’ met ‘DJ Linksdraaiend’, verdwijnt de vloer onder de voeten van het roodgroene publiek bij het zien van de uitslag. Spanning maakt plaats voor ongeloof. Een emotie die de zaal deelt met Wilders zelf, blijkt later uit zijn reactie die op het grote scherm wordt getoond. De chaos is onverminderd: journalisten met camera’s haasten zich naar partijprominenten en duikelen over de GroenLinksers en PvdA’ers die troost zoeken bij de bar.
Bij het zien van de uitslag verdwijnt de vloer onder de voeten van het roodgroene publiek
Pas als Jesse Klaver het podium bestijgt keert de rust terug. De oud-GroenLinks lijsttrekker was opvallend afwezig in de campagne, maar grijpt nu de kans om duidelijk te maken dat opgeven geen optie is. “De moed die jullie hebben laten zien zal de komende tijd nog meer nodig zijn dan ooit,” stopt hij het publiek toe. Hij spreekt ook de geschrokken kiezer aan: “We waren er voor jou en we blijven er voor jou.” De zaal joelt.
Linkse bubbel
De officiële resultaten van ‘de eerste gemeente’ Schiermonnikoog leveren een kort gejuich op als duidelijk wordt dat GroenLinks-PvdA daar de grootste is geworden. Het gejuich is exemplarisch voor het vertekende beeld van veel linkse kiezers. Het linkse blok leek dichtbij, maar Nederland kiest deze verkiezingen overduidelijk voor een rechtse koers.
Na lang wachten verschijnt eindelijk lijsttrekker Frans Timmermans, onthaald met groot applaus van het publiek. “Wij laten in Nederland niemand los,” begint hij zijn speech. De verplichte felicitaties naar Wilders worden fel afgekeurd door een deel van het publiek, maar Timmermans benadrukt: “De democratie heeft gesproken. Met democraten staan wij nu schouder aan schouder om de rechtstaat te verdedigen.” De afwisseling van boe-geroep en applaus illustreert de verdeeldheid die de linkse samenwerking heeft bezorgd onder de aanhangers. Het publiek dat “Fransie, Fransie,” zingt na de speech weet niet de twijfel over of Timmermans de juiste keuze is geweest volledig te verhullen.
Hoop
De spectaculaire avond eindigt in een mix van verslagenheid en strijdbaarheid onder de aanhang van GroenLinks-PvdA. Waar Wilders’ ‘hoop’ er een was die niet bleef plakken bij het publiek in het Transformatorhuis, maken Timmermans en Klaver duidelijk dat de strijd nog niet is gestreden.
Eindredactie door Joey Tol
