“Ontdek de wereld van staal,” roept een communicatiemedewerker van Tata Steel IJmuiden over het festivalterrein. Achter de Koninklijke Hoogovens in Velsen-Noord hangt een grijze lucht, maar ook een kleurrijk, feestelijk tintje. Een roze, ronddraaiende draaimolen én een live orkest veranderen het industrieterrein in een uitbundig evenement. De laatste plekken voor de busrondleiding worden vergeven aan lachende bezoekers die het terrein van de staalfabrikant willen ontdekken. Families met kinderen, omwonenden en (oud-)werknemers staan in de rij.
Voor wie niet mee kan, biedt het festivalterrein genoeg andere recreatieve activiteiten: er is een Tata Steel schaaktoernooi en het Hoogovensmuseum is open. Ook kinderen kunnen op het festival kennis maken met Tata Steel. Een levensgrote rol van staal loopt rond als mascotte en kinderen sprinten van het ene spel naar het volgende. Ze doen een blusspel met de bedrijfsbrandweer, kunnen rondrijden in karts of het terrein verkennen door een rondje te maken in de draaimolen.
Wonen in de rook
Een dag voor het festival kwam het RIVM met een onderzoek waaruit blijkt dat inwoners van de IJmond-regio een verhoogd risico hebben op gezondheidsproblemen, als gevolg van de uitstoot van de staalfabrikant. Voor inwoners van Wijk aan Zee wordt zelfs verwacht dat ze gemiddeld 2,5 maand korter leven. Toch weerhielden deze cijfers omwonenden van Tata niet om het festival te bezoeken.
“Tata Steel is veel meer dan een werkplek. We zijn een grote familie,” vertelt lasser Job de Vries (27) naast een van de foodtrucks op het festivalterrein. Joey de Groot (34), engineer bij de Tata, stelt: “Als je hier lokaal woont of leeft, dan praat niemand negatief over Tata Steel. Kritiek komt vooral van mensen die verder weg wonen, zoals in Amsterdam of Utrecht.” Een collega vult hem lachend aan: “Of je bent activist.” Er wordt wel meer gelachen op het festival en als het Tata Steel Orkest Coldplay inzet, zingen bezoekers mee: “I used to rule the world, seas would rise when I gave the word.”
De leefomgeving is hier niet gezond, maar het is een keuze om hier te gaan wonen
Is het verantwoordelijk om kinderen op te laten groeien in een omgeving rondom de staalfabrikant? Uitstoot van Tata Steel bestaat onder andere uit stikstofdioxide en blootstelling daaraan vergroot de kans op astma. In Wijk aan Zee gaat het volgens het RIVM-rapport om 3% van de nieuwe astma gevallen bij kinderen onder de 18 jaar. “Tata Steel zit verweven in onze IJmondse cultuur,” vertelt Jolien Sieren (36), moeder van twee kinderen. “De leefomgeving is hier niet gezond, maar het is een keuze om hier te gaan wonen. En die keuze hebben wij gemaakt.” De staalfabrikant is een grote economische stimulans voor de regio, vindt ze. “Ik zou het mijn kinderen aanraden om bij Tata Steel te gaan werken.”
Speeddaten met Tata
Naast recreatieve activiteiten is er ook een banenmarkt. In het oude Dudok-gebouw van Tata Steel staan wel tien verschillende tafels klaar, met elk een andere recruiter. Sommigen werven voor ingenieurs, anderen voor nieuw talent door middel van het aanbieden van traineeships. Daarnaast dwalen er enkele recruiters rond die zich focussen op kantoorposities. Het doel? ‘De 900 openstaande vacatures vervullen bij Tata’, vertelt een woordvoerder van de staalfabrikant.
De staalfabrikant is verantwoordelijk voor 7% van de totale nationale CO2-uitstoot
In een gesprek met een van de honderden bezoekers van de banenmarkt vertelt Joey de Groot over zijn ervaringen als engineer bij Tata Steel. “Doordat ik hier werk, voel ik me een deel van de oplossing,” vertelt hij. “Ik begon bij Tata als technisch trainee, nu verduurzaam ik de gebouwen.” De gedachte dat Tata Steel niet zou willen verduurzamen klopt niet, vindt hij. “Tata Steel behoort momenteel al tot één van de drie duurzaamste staalbedrijven in Europa,” vertelt de Groot. “Als je als milieuactivist wil dat we sneller verduurzamen, ga dan naar Den Haag. Wij missen subsidies.”
Tegengas
Milieuactivisten zoeken de fabriek in Velsen-Noord wel degelijk op. De staalfabrikant is verantwoordelijk voor 7% van de totale nationale CO2-uitstoot. Eerder in augustus brak Greenpeace in op het fabrieksterrein als protest tegen het bedrijf. Ook blokkeerde Extinction Rebellion (XR) die maand de ingang van het terrein.
Tijdens het Tata Steel Festival zijn beide organisaties opnieuw aanwezig. Jelle Zijlstra (35) van Greenpeace en Niels Moek (30) van XR zijn uitgenodigd door Tata om in een panel het gesprek aan te gaan met Tata-trainees Jamilla den Haan (26) en Laurence Griffioen (27). Het doel? Een oplossing vinden voor de CO2-uitstoot van Tata Steel. De moderator wil aan het eind van het panel weten of Greenpeace en Extinction Rebellion het voor mogelijk houden om samen te weken met de staalfabrikant. “Alleen bij serieus commitment,” antwoord Zijlstra. Moek denkt even na en zegt dan: “Nee, ik zie geen toekomst voor de fabriek.”
